Rusia besohet se ka dështuar në borxhin e saj për herë të parë që nga viti 1998 pasi humbi një afat kyç. Rusia ka para për të bërë një pagesë prej 100 milionë dollarësh, e cila duhej të bëhej të dielën, por sanksionet e bënë të pamundur marrjen e shumës te kreditorët ndërkombëtarë.
Vendi ishte i vendosur të shmangte falimentimin, i cili është një goditje e madhe për prestigjin e vendit. Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, tha se “deklaratat për një dështim ishin absolutisht të pajustifikuara”. Ai shtoi se një bankë ndërmjetëse i kishte mbajtur paratë dhe se rezervat ishin bllokuar “në mënyrë të paligjshme”.
Shtëpia e Bardhë tha se Rusia kishte dështuar në pagimin e yield-eve të obligacioneve të saj ndërkombëtare, duke kredituar sanksionet për shkëputjen efektive të Rusisë nga sistemi financiar global. Ministri rus i financave e quajti situatën “një farsë” dhe tha se situata nuk pritet të ketë ndikim afatshkurtër.
Kjo është për shkak se Rusia nuk ka nevojë të mbledhë para ndërkombëtarisht pasi po korr të ardhura nga mallra me çmime të larta si nafta, sipas Chris Weafer, shef ekzekutiv në kompaninë konsulente me bazë në Moskë Macro Advisory. Por ai tha se do të krijonte një problem “të trashëguar” nëse situata me Ukrainën dhe sanksionet ndërkombëtare përmirësohen. “Ky është lloji i veprimit që do të varet mbi ekonominë dhe do ta bëjë rimëkëmbjen shumë më të vështirë kur të arrijmë në atë fazë,” tha ai.
Pagesa e interesit prej 100 milionë dollarësh duhej të paguhej më 27 maj. Rusia thotë se paratë iu dërguan Euroclear, një bankë e cila më pas do të shpërndante pagesën tek investitorët. Por kjo pagesë ka mbetur aty, sipas Bloomberg News, dhe kreditorët nuk e kanë marrë atë.
Ndërkohë, disa mbajtës tajvanezë të obligacioneve ruse të shprehura në euro nuk kanë marrë pagesa interesi, sipas agjencisë së lajmeve Reuters, e cila citoi dy burime. Paratë nuk kishin mbërritur brenda 30 ditëve nga data e duhur, domethënë të dielën në mbrëmje, dhe kështu konsiderohen si një mospagim. Euroclear nuk do të thoshte nëse pagesa ishte bllokuar, por tha se i përmbahej të gjitha sanksioneve, të vendosura pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia.
Rusia kundërshtoi se kishte mospagim të borxhit. Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se kishte bërë pagesat e duhura në maj dhe fakti që ishte bllokuar nga Euroclear për shkak të sanksioneve “nuk ishte problemi ynë”. Ministri rus i financave Anton Siluanov pranoi se investitorët e huaj “nuk do të mund të merrnin” pagesat, sipas televizionit të lajmeve RIA Novosti.
Për shkak se Rusia dëshiron të paguajë dhe ka shumë para për ta bërë këtë, ai mohoi se kjo përbën një mospagim të vërtetë, i cili zakonisht ndodh kur qeveritë refuzojnë të paguajnë, ose kur ekonomitë e tyre janë aq të dobëta sa nuk mund të gjejnë para. “Të gjithë ata që e dinë e kuptojnë se kjo nuk është aspak një parapagim. E gjithë kjo situatë duket si një farsë.”
Kombet e papaguara zakonisht e kanë të pamundur të marrin hua më shumë para, por Rusia tashmë është e ndaluar të marrë hua në tregjet perëndimore nga sanksionet. Gjithashtu, Rusia thuhet se po fiton rreth 1 miliard dollarë në ditë nga eksportet e karburanteve fosile dhe ministri i saj i financave Anton Siluanov tha në prill se vendi nuk kishte plane të merrte më shumë hua.
Shkaku i ripagimit
Mospagimi do të shkaktojë shlyerjen e një pjese të madhe të borxhit të Rusisë, sipas zotit Weafer. Rreth 40 miliardë dollarë të borxheve të Rusisë janë të shprehura në dollarë ose euro, me rreth gjysma e mbajtur jashtë vendit.
“Disa pjesë të atij borxhi tani do të bëhen automatikisht të papaguara, sepse do të ketë klauzola të shlyerjes së parakohshme në të gjitha instrumentet e borxhit, kështu që nëse nuk paguani njërin, zakonisht shkakton kërkesën e menjëhershme për pagesë për borxhet e tjera, kështu që Rusia me siguri mund të përballet me shlyerjen e menjëhershme të borxhit të rreth 20 miliardë dollarë në këtë fazë”, tha ai për programin Today të BBC.
Mospagimi i fundit i borxhit të Rusisë i çdo lloji ishte në vitin 1998, ndërsa vendi u trondit nga kriza e rublës gjatë fundit kaotik të regjimit të Boris Jelcinit. Në atë kohë Moska dështoi të mbajë pagesat për obligacionet e saj të brendshme dhe dështoi në disa borxhe jashtë shtetit.
Rusia është dukur në një rrugë të pashmangshme për të falimentuar që kur sanksionet u vendosën për herë të parë nga SHBA dhe Bashkimi Evropian pas pushtimit të Ukrainës. Këto kufizuan aksesin e vendit në rrjetet bankare ndërkombëtare, të cilat do të përpunonin pagesat nga Rusia për investitorët në mbarë botën. Qeveria ruse ka thënë se dëshiron të bëjë të gjitha pagesat e saj në kohë, dhe deri më tani ajo kishte pasur sukses.
Mospagimi dukej i pashmangshëm kur Thesari i SHBA vendosi të mos rinovojë përjashtimin e posaçëm në rregullat e sanksioneve që lejon investitorët të marrin pagesa interesi nga Rusia, e cila skadoi më 25 maj.
Kremlini tani duket se e ka pranuar gjithashtu këtë pashmangshmëri, duke dekretuar më 23 qershor duke deklaruar se të gjitha pagesat e ardhshme të borxhit do të kryheshin në rubla nëpërmjet një banke ruse, Depozitarit Kombëtar të Shlyerjeve, edhe kur kontratat deklarojnë se ato duhet të jenë në dollarë ose monedha të tjera ndërkombëtare.
Ndërkohë, Weafer, i cili është me qendër në Moskë, tha se jeta pak a shumë po funksiononte si normale pavarësisht sanksioneve dhe tërheqjes së kompanive perëndimore nga Rusia.
“Nëse jeni në Moskë tani sinqerisht, nëse nuk do të lexonit gazetat, do të shihnit se ka pasur një rritje të çmimit, por përndryshe jeta është si para 24 shkurtit. Në mars dhe prill kishte shumë shqetësime se produktet do të zhdukeshin, se fabrikat nuk do të ishin në gjendje të merrnin komponentë ose materiale për të vazhduar funksionimin dhe ne mund të shohim për rrjedhojë një rënie të rëndë të punësimit ose një rritje të papunësisë deri në verë, [ose] në fillim të vjeshtës. Kjo situatë është përmirësuar,” shtoi ai.
“Ne kemi parë hapjen e rrugëve alternative të importit përmes Kazakistanit dhe Turqisë, qeveria ka promovuar atë që ata e quajnë një skemë importi paralele, kështu që në mënyrë efektive shumë produkte që u bllokuan në mars dhe prill tani kanë filluar të rishfaqen, megjithëse me një çmim më të lartë. “
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga BBC
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Perëndimi e ka gjetur “armën” perfekte kundër Putinit!
Si shpjegohet qetësia në tregjet globale të aksioneve?
