Jacques Poos nuk jetoi për të parë fjalët e tij më të famshme të hidheshin poshtë. “Kjo është ora e Evropës,” tha ministri i atëhershëm i jashtëm i Luksemburgut në 1991, “jo ora e amerikanëve”. Por nuk ishte.
Vdekja e tij në moshën 86-vjeçare, pak para se Rusia të pushtonte Ukrainën në shkurt, tregoi se ende nuk është kështu.
Pjesa më e madhe e kontinentit ka bërë atë që mundet për Ukrainën gjatë muajve të fundit.
Që nga 10 maji, Estonia, Letonia dhe Polonia kishin dhënë më shumë ndihmë si pjesë e prodhimit kombëtar sesa edhe SHBA. Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson ishte i shpejtë dhe i guximshëm për të vizituar Kievin. Ursula von der Leyen ka folur më hapur se kurrë para Komisionit Evropian kohët e fundit (Ukraina, thotë ajo, është “një prej nesh”).
Megjithatë, Evropa mund të bëjë kaq shumë, pa çiftin e saj të fuqisë.
As Franca dhe as Gjermania nuk janë aq të qarta sa von der Leyen se Ukraina “duhet të fitojë”.
Presidenti Emmanuel Macron, beson në thirrjen e tij si urë e vetme e Perëndimit drejt Moskës. Olaf Scholz, kancelari gjerman, flet me terma tepër eliptikë që mund t’i kuptojnë disa në audiencën e tij vendase.
“A mund të luftohet dhuna me dhunë?” pyeti ai javën e kaluar.
Të dy kombet mund të argumentojnë se një fitore e Ukrainës është më e lehtë të dëshirohet në mënyrë abstrakte sesa të përcaktohet në terren.
Të dy mund të këmbëngulin se është më e lehtë të mendosh për një luftë të pafundme, kur fati gjeologjik të ka llastuar me burime, ashtu si SHBA.
Por të dyja, si vendet më të fuqishme në kontinentin evropian, kanë edhe privilegje të veçanta.
Jo të gjithë vendet, veçanërisht jo ato baltike, gëzojnë të njëjtën ndjenjë sigurie fizike.
Lufta ka ndjekur pothuajse të njëjtën trajektore si përgjigja e Evropës ndaj saj.
Ajo që filloi si një Evropë kohezive, me Gjermaninë që kapërceu të kaluarën e saj për të vendosur një buxhet shumë më të madh të mbrojtjes, është bërë gjithnjë e më e vështirë. Spektri i politikave nga Estonia në Francë, për të mos thënë asgjë për Hungarinë, është zgjeruar në mënyrë shqetësuese.
Biseda për një ndarje brenda “perëndimit” nuk është alarmante, por është e pasaktë. Ndarja për t’u shqetësuar është brenda Evropës.
Uashingtoni, kryeqyteti më i ndarë në botën e pasur, ka qenë jashtëzakonisht i qëndrueshëm.
Por Macron është një president klasik francez që dëshiron të mbajë një qëndrim të veçantë nga ai i SHBA. Scholz është në përputhje me disa nga paraardhësit e tij në njëfarë mënyre për Rusinë. Pozicionet e tyre pasqyrojnë modele kombëtare, jo vetëm tekat personale.
Ajo që qëndron mes Evropës dhe një politike të jashtme më të unifikuar është më e thellë se emrat dhe fytyrat kalimtare, dhe ndoshta shumë e thellë për t’u kapërcyer ndonjëherë.
Një “Evropë” relativisht e vogël ishte mjaft e vështirë për t’u bashkuar në çështjet e jashtme kur Poos tha fjalët e famshme. Sa më e vështirë është një Evropë 27 anëtarëshe?
Nëse do të materializohej ndonjëherë, “autonomia strategjike” do të udhëhiqej domosdoshmërisht nga Franca dhe Gjermania, përveç nëse mund të krijohej ndonjë strukturë jo-BE për të akomoduar Britaninë.
Kjo do të nënkuptonte, pikërisht tani, një qëndrim “evropian” ndaj Ukrainës që do të mos i pëlqente shumë Evropës, si dhe SHBA-së.
Politikat jokoherente mund të jenë më të mira sesa një politikë uniformisht e keqe.
Gjermania mund të paktën të pretendojë se ka qenë skeptike për një Evropë autonome gjatë gjithë kohës. Gjendja e vështirë franceze është më e vështirë. Macron dikur ia atribuoi ashpërsinë e Amerikës ndaj Rusisë “superegos së saj historike”, çfarëdo që do të thotë kjo, dhe luksit për të pasur një “det midis tyre”.
Epo, ka vende shumë më afër Rusisë sesa Franca që duket se preferojnë qasjen e SHBA-së ndaj Elysee.
Dy vjet e gjysmë që nga ajo metaforë e gjallë e tij, është autonomia strategjike, jo NATO, ajo që po lufton me vdekjen e trurit.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Nëse Putin do ishte në pushtet, s’do lejonte NATO-n të…”
“Mungesa e një udhëheqjeje të vendosur e trimëron Putinin”
