Viktor Orbán ishte i qartë. Prioriteti i tij politik në Evropë, tha kryeministri i Hungarisë në prill, ishin marrëdhëniet më të mira me Poloninë – rivendosja e një aleance të shkatërruar nga lufta në Ukrainë.
Dy muaj më vonë, megjithatë, Hungaria dhe Polonia duken më larg se kurrë për shkak të dallimeve në reagimin ndaj agresionit rus ndaj Kievit.
Polonia është bërë një nga avokatët më të zëshëm të BE-së për veprime më të ashpra kundër presidentit Vladimir Putin.
Ndërkohë, Orbán kaloi javë të tëra duke rezistuar ndaj sanksioneve më të ashpra kundër Moskës për shkak të shqetësimit për ekonominë e vendit të tij, duke fituar më në fund të drejtën për të vazhduar përdorimin e naftës së lirë ruse të dërguar përmes tubacioneve.
Polonia është e tronditur.
“Ne nuk mund ta kuptojmë logjikën e përfitimit nga lufta, nga gjaku dhe sakrifica,” u tha gazetarëve një zyrtar polak përpara samitit më të fundit të BE-së, kur u miratua afati i përkohshëm për naftën.
Në një protestë të vogël jashtë ambasadës hungareze në Varshavë të shtunën, protestuesit inskenuan gjakun që rridhte nga një tubacion nafte.
Përçarja midis Budapestit dhe Varshavës tregon se si rendi politik i Evropës është ndryshuar nga pushtimi i Putinit në Ukrainë dhe ka pasoja të mundshme për Evropën pas viteve në të cilat Hungaria dhe Polonia ishin një dyshe shqetësuese për ekzekutivin e BE-së.
Brukseli pretendonte shpesh erozionin e standardeve të qeverisjes si në Hungarinë e Orbanit ashtu edhe në Poloni nën qeverinë e saj nacionaliste konservatore të udhëhequr nga partia Ligj dhe Drejtësi (PiS). Por proceset disiplinore të BE-së nuk ishin përfundimtare, sepse secili vend mund të ushtronte një veto për të mbrojtur tjetrin nga sanksionet.
Edit Zgut-Przybylska, një studiuese hungareze e doktoraturës në Akademinë Polake të Shkencave në Varshavë, tha se të dy vendet ishin në një situatë të re për shkak të luftës në Ukrainë.
Hungaria varet shumë nga Rusia për nevojat e saj energjetike dhe projekte të tilla si ndërtimi dhe financimi i zgjerimit të centralit bërthamor prej 12.5 miliardë eurosh e kanë thelluar atë marrëdhënie simbiotike, ndërkohë që marrëdhëniet me Kievin ishin përkeqësuar edhe para luftës për të drejtat e hungarezëve etnikë në Ukrainë. .
“Orbán nuk mund të shkëputej nga Kremlini edhe sikur të donte, gjë që e bën atë toksik për politikanët polakë”, tha Zgut-Przybylska.
“Ka zgjedhje në Poloni vitin e ardhshëm dhe PiS duhet t’i përgjigjet shoqërisë polake”, tha ajo.
Paweł Jabłoński, nënsekretar i shtetit në ministrinë e jashtme të Polonisë, i tha France 24 këtë muaj se politika e Hungarisë për naftën ishte “e dëmshme për sigurinë e Evropës”.
Diplomatët thonë se i ashtuquajturi grupi i Vishegradit, i cili gjithashtu përfshin Republikën Çeke dhe Sllovakinë, duket ”i vdekur”, me këto dy vende të distancuara gjithashtu nga Hungaria.
Daniel Hegedüs, një analist i politikës së jashtme në fondin gjerman Marshall në Berlin, tha se Orbán po përpiqej të shmangte një konfrontim të hapur me Varshavën.
“Polonia e udhëhequr nga PiS dikur ishte aleati kryesor strategjik i Hungarisë. . . Budapesti bëri shumë investime në këtë marrëdhënie dhe Orbán thjesht nuk është gati të pranojë humbjet, “tha Hegedüs.
“Është më mirë që kjo marrëdhënie të ftohet dhe të lihet në harresë sesa të rrezikohet një pasoja publike dhe të përballemi me të gjitha sfidat e BE-së dhe politikës së jashtme që vijnë prej saj.”
Polonia tani po gëzon më shumë favor në Bruksel, pasi premtoi rregullime në regjimin e saj të diskutueshëm ligjor.\
Varshava javën e kaluar fitoi miratimin e Komisionit Evropian për planin e saj të rimëkëmbjes së Covid-19 prej 36 miliardë eurosh.
Paketa e BE-së prej 7.2 miliardë eurosh e Hungarisë për të njëjtat qëllime mbetet e bllokuar.
Kryeqytetet e BE-së duan të tregojnë solidaritet ndaj Varshavës, duke pasur parasysh qëndrimin ashpër kundër Moskës dhe gatishmërinë për të pranuar 3.5 milionë refugjatë ukrainas, shumë më tepër se çdo shtet tjetër anëtar.
Megjithatë, vendimi për të miratuar planin e rimëkëmbjes së Polonisë ishte përçarës në Bruksel, duke pasur parasysh shqetësimet e vazhdueshme mbi gatishmërinë e Varshavës për të ndalur sulmet e saj ndaj pavarësisë gjyqësore.
Brukseli e bëri të qartë se Polonia duhej t’u përmbahej objektivave të rënë dakord për të marrë fondet e saj.
Miklós Mitrovits, një ekspert i Polonisë në Akademinë Hungareze të Shkencave, sugjeroi se Polonia dhe Hungaria kishin ende shumë të përbashkëta dhe tha se Orbán besonte se PiS “herët a vonë do të duhet të pajtohet me Fidesz”.
“Pasi të përfundojë lufta, ai mund të presë që PiS ta vlerësojë atë si partner edhe një herë në betejat e saj të politikës së brendshme dhe të jashtme. Sa më shpejt të përfundojë lufta, aq më shpejt mund të rikthehet miqësia ideologjike”, tha Mitrovits.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
