Suedia dhe Finlanda kanë aplikuar për t’u bashkuar me aleancën perëndimore të sigurisë në NATO, për shkak të luftës në Ukrainë.
Pushtimi i Rusisë ka nxitur gjithashtu NATO-n të njoftojë planet për të rritur numrin e trupave.
Çfarë është NATO?
NATO – Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut – është një aleancë ushtarake mbrojtëse. Ajo u formua në vitin 1949 nga 12 vende, duke përfshirë SHBA, MB, Kanada dhe Francë. Finlanda dhe Suedia do ta çojnë atë në 32 anëtarë.
Anëtarët bien dakord të ndihmojnë njëri-tjetrin nëse sulmohen me armë.
Qëllimi fillestar i NATO-s ishte të kundërshtonte zgjerimin rus në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore.
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991, shumë nga ish-aleatët e tij të Evropës Lindore iu bashkuan NATO-s.
Si munden Finlanda dhe Suedia t’i bashkohen NATO-s?
Mund të duhet një vit për të aplikuar dhe për t’u bërë anëtare e NATO-s, dhe të gjitha vendet anëtare duhet të bien dakord që një vend i ri mund të anëtarësohet.
Shumica e anëtarëve janë të etur që Finlanda dhe Suedia – të cilat kanë qenë neutrale për shumë vite – të bashkohen. Por Turqia është kundër anëtarësimit të tyre – presidenti i saj, Rexhep Tajip Erdogan, thotë se të dy vendet kanë strehuar anëtarë të Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), një grup që ajo e sheh si një organizatë terroriste.
Megjithatë, SHBA thotë se ka besim se Finlanda dhe Suedia do të bashkohen, pavarësisht kundërshtimeve turke.
Anëtarët e NATO-s duhet të jenë demokraci, t’i trajtojnë pakicat me drejtësi dhe të angazhohen për zgjidhjen e konflikteve në mënyrë paqësore.
Ata gjithashtu duhet të ofrojnë mbështetje ushtarake për aleancën.
Si Finlanda – e cila ka një kufi prej 1,340 km (830 milje) me Rusinë – dhe Suedia kanë ushtri shumë të aftë.
Anëtarët e NATO-s bien dakord të shpenzojnë 2% të PBB-së së tyre për mbrojtjen. Finlanda tashmë e përmbush këtë objektiv dhe Suedia thotë se do ta bëjë këtë “sa më shpejt të jetë e mundur”.
Si po ndryshon ndryshe NATO?
NATO ka njoftuar planet për të rritur masivisht numrin e forcave të saj në gatishmëri të lartë nga 40,000 në mbi 300,000 trupa.
Forca e reagimit të shpejtë është një kombinim i mjeteve tokësore, detare dhe ajrore të projektuara për t’u vendosur shpejt në rast sulmi. Disa prej tyre tashmë janë dërguar në vendet në kufi me Rusinë dhe Ukrainën.
Që nga pushtimi i Rusisë, NATO ka rritur gjithashtu numrin dhe madhësinë e grupeve të saj luftarake shumëkombëshe të stacionuara në Evropën Lindore.
Në një samit të liderëve në Madrid, anëtarët e NATO-s pritet gjithashtu të ndryshojnë qëndrimin zyrtar të aleancës ndaj Rusisë, i cili u miratua në vitin 2010 dhe e përshkroi Moskën si një “partner strategjik”.
Stoltenberg tha se ai pret që Rusia në vend të kësaj të përshkruhet si “një kërcënim i drejtpërdrejtë për sigurinë tonë, për vlerat tona, për rendin ndërkombëtar të bazuar në rregulla”.
Pse NATO nuk po dërgon trupa në Ukrainë?
Duke qenë se Ukraina nuk është anëtare, NATO nuk është e detyruar të dalë në mbrojtje të saj.
Vendet e NATO-s kanë frikë se nëse trupat e tyre përballen me forcat ruse, kjo mund të çojë në një konflikt të gjithanshëm midis Rusisë dhe Perëndimit.
Kjo është gjithashtu arsyeja pse NATO refuzoi një zonë të ndaluar fluturimi mbi Ukrainë.
Vende individuale, duke përfshirë Britaninë e Madhe dhe SHBA-në, po i ofrojnë Ukrainës armë, të tilla si raketa dhe automjete të blinduara.
Pse Rusia është kundër NATO-s?
NATO i ofroi Ukrainës një rrugë drejt anëtarësimit në vitin 2008. Pas aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014, Ukraina e bëri anëtarësimin si prioritet.
Por kjo nuk ka ndodhur, kryesisht për shkak të kundërshtimit të gjatë të Rusisë.
Rusia beson se NATO ka shkelur zonën e saj të ndikimit politik duke pranuar anëtarë të rinj nga Evropa Lindore – dhe mendon se pranimi i Ukrainës do ta sillte NATO-n në ‘oborrin’ e saj.
Presidenti i Ukrainës Zelensky ka pranuar se vendi i tij nuk mund të anëtarësohet në NATO për momentin, duke thënë: “Është e qartë se Ukraina nuk është anëtare e NATO-s. Ne e kuptojmë këtë.”
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Lufta në Ukrainë mund të zgjasë me vite, bota të bëhet gati”
