Grekët, egjiptianët, palestinezët dhe izraelitët rrallë bien dakord për ndonjë gjë, përveç ndoshta humusit. Kur ata pajtohen për çështje të tjera, ne duhet t’i marrim seriozisht pikëpamjet e tyre. Në vitin 2020, udhëheqësit e tyre lanë mënjanë gjembat e lashta dhe inatet moderne për të rënë dakord për një tubacion të ri që do të dërgonte gaz natyror nga fushat e sapozbuluara në Mesdhe në Evropë.
Ata grekë, egjiptianë, palestinezë dhe izraelitë ishin parashikues. Ata nuk e dinin se çmimet do të katërfishoheshin ose se Vladimir Putin do ta kthente gazin rus në një armë lufte dhe tregtie. Fatkeqësisht, sapo Presidenti i SHBA Joe Biden hyri në Shtëpinë e Bardhë në vitin 2021, ai dërgoi emisarë për të shfuqizuar planet në një mjegull bisedash të paqarta për mjedisin. Unë e përshkruaj direktivën e administratës Biden në këtë mënyrë, sepse zyrtarët e Departamentit të Shtetit të SHBA-së e zbuluan atë në një konferencë në sfond, ose “non-paper”. Nuk është për t’u habitur, gjurmët e gishtërinjve të Bidenit nuk ishin në letër: Në vitin 2014, nënpresidenti i atëhershëm Biden i lavdëroi planet si një “fitim-fitues” të mundshëm. Sulmi i egër i Putinit në Ukrainë, i nxitur fjalë për fjalë nga rezervat e gazit natyror të Rusisë, e bën të qartë se ekipi i Bidenit duhet të rrotullohet menjëherë dhe të mbështesë tubacionin EastMed.
Kryqëzata e administratës kundër tubacioneve është e rrezikshme dhe pa dallim. Përtej Mesdheut, administrata Biden ka ndërprerë tubacionin Keystone XL nga Kanadaja në Teksas dhe një tubacion të propozuar nga Pensilvania në New England. Ndërkohë, banorët nga New Hampshire në Hampshire, Angli janë paralajmëruar që të presin brutjet gjatë vapës brutale të verës dhe këshillohen të blejnë batanije më të rënda për dimrat e ardhshëm.
Në vend të tubave, administrata Biden lavdëron mullinjtë e erës dhe fermat diellore, të cilat janë bërë më konkurruese ekonomikisht dhe mund të jenë shumë më të mira për mjedisin. Kjo varet, natyrisht, nga vendi ku minohen tokat e rralla si neodymium dhe dysprosium, të nevojshëm për magnet (me shumë mundësi Kina) dhe ku ndërmarrjet zgjedhin të dëmtojnë peizazhin me kulla 400 këmbë (120 metra), zhurma vorbullash, dhe pasqyra verbuese. Udhëheqësit evropianë, të cilët shpesh tingëllojnë “më të gjelbër” për energjinë sesa politikanët amerikanë, kanë qenë të hutuar dhe të shqetësuar nga kundërshtimi i SHBA ndaj energjisë mesdhetare. Ata tani e kuptojnë se ekonomitë moderne kanë nevojë për gaz natyror, të paktën derisa energjia e gjelbër të rritet pa ndërprerje të rregullta. Evropa financoi studimin e fizibilitetit që mbështet tubacionin EastMed, i cili mund të sigurojë 10% të nevojave të Evropës me një kosto të vlerësuar prej rreth 7 miliardë dollarë.
Me qytetarët e saj që protestojnë për çmimet e larta të energjisë, Evropa fjalë për fjalë mezi pret që tubacioni të ndërtohet në Levant. Kjo është arsyeja pse më 15 qershor presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen nënshkroi një memorandum historik me ministrat e energjisë egjiptiane dhe izraelite për të transportuar gaz nga Izraeli në Egjipt, ku do të shndërrohet në gaz natyror të lëngshëm përpara se të udhëtojë për në Evropë.
Ekipi i Biden duket i shqetësuar nga pjesëmarrja e vazhdueshme e Turqisë në projekte të tilla dhe dëshiron që vendi të përfshihet më shumë. Turqia sigurisht që ka nxitje për të bashkëpunuar, pasi importon 45% të gazit të saj nga Rusia. Pjesëmarrësit e tjerë janë të shqetësuar nga politikat zhgënjyese të Presidentit Recep Tayyip Erdoğan dhe retorika skabroze. Megjithatë, në muajt e fundit, Erdogan është ngrohur me fqinjët e tij, duke pritur presidentin izraelit Isaac Herzog në Ankara dhe duke dërguar një notë urimi për Ditën e Pavarësisë së Izraelit. Meqenëse Autoriteti Palestinez, së bashku me Izraelin, është një anëtar themelues i Forumit të Gazit të Mesdheut Lindor, do të ishte e çuditshme që Erdogan të bojkotonte, të minonte ose të prishte një tubacion të ri në emër të Islamit ose anti-sionizmit.
Për pjesën më të madhe të shekullit të njëzetë, energjia e Lindjes së Mesme nënkuptonte naftë nga Gadishulli Arabik. Por zbulimet e fundit të gazit natyror kanë ndryshuar hartën. Në vitin 2018, Egjipti u shndërrua nga një importues i LNG-së në një eksportues neto pasi kompania italiane Eni u hodh në thellësi pothuajse një milje (1.6 kilometra) dhe gjeti fushën masive të Zohr. Fjala arabe “Zohr” do të thotë mesditë dhe zbulimi sinjalizon një lartësi të re për potencialin ekonomik të Egjiptit. Në anën tjetër të Sinait, historianët bënin shaka se ndërsa Izraeli mund të ishte shtëpia e popullit të zgjedhur të Perëndisë, ai me sa duket zgjodhi të mos u jepte atyre asnjë ons karburant. Edhe kjo ka ndryshuar, pasi Izraeli papritmas ka mjaft për të kënaqur banorët e tij, ndërsa eksporton në Jordani dhe më gjerë.
Nëse të gjitha këto zhvillime pozitive po ndodhin pa Shtetet e Bashkuara, kujt i intereson nëse skuadra e Biden tallet? Të gjithë duhet, sepse duke sinjalizuar kundërshtimin e saj, administrata dekurajon bankat dhe fondet e kapitalit privat nga dhënia e kredive, ndërkohë që zvogëlon shanset për mbështetje nga Banka Botërore dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar. Po, gazsjellësi mund të ndërtohet ende, por kushtet e financimit do të jenë më të pjerrëta dhe fitimi më pak i sigurt për investitorët. Biden nuk është i vetmi që rrënjos kundër gazit mesdhetar. Po ashtu edhe Putini. Është koha që Biden të ndryshojë anë.
*Todd G. Buchholz, një ish-drejtor i politikës ekonomike të Shtëpisë së Bardhë nën Presidentin George H.W.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Formula e Putinit për Ukrainën
A është lufta e Putinit, që po i rrit çmimet?!
