Z. Peng është ende duke paguar hipotekën për banesën që bleu në Shangain verior vitin e kaluar—për momentin. Zhvilluesi i pronës, Kaisa Group, filloi ndërtimin në kantier në korrik 2021, por e ndërpreu punën vetëm tre muaj më vonë, me sa duket sepse nuk mund të paguante më për punën dhe furnizimet. Shtëpia e re e zotit Peng, e cila ishte planifikuar për t’u dorëzuar në shtator të vitit të ardhshëm, është bërë një lanweilou – një nga mijëra projektet e strehimit të papërfunduara dhe të braktisura.
Ky është një fenomen i zakonshëm prej vitesh. Por për herë të parë ndonjëherë njerëzit në të gjithë Kinën po ndalojnë pagesat e hipotekave për shtëpi të tilla në shenjë proteste. Blerësit kanë ndaluar pagesat për të paktën 319 projekte në 93 qytete, sipas dokumenteve që janë mbledhur nga vullnetarët dhe janë publikuar në internet.
Bojkotet i shtojnë më shumë probleme tregut të pronave që tashmë ishte në trazira. Rregullatorët kanë vendosur kufizime të rrepta në sasinë e borxhit që zhvilluesit mund të marrin përsipër, duke bërë që shumë firma të humbasin pagesat e interesit. Evergrande, më borxhli nga të gjithë, falimentoi vitin e kaluar. Shumë të tjerë kanë ndjekur. Ndërsa paniku përfshiu tregjet e obligacioneve në det të hapur, sistemi financiar në tokë kishte qenë, para bojkoteve, relativisht i mbrojtur. Tani rreziqet mund të zhvendosen në bankat e Kinës.
Parapagesat janë një nga burimet më të rëndësishme të likuiditetit për ndërtuesit e shtëpive. Rreth 90% e pronave të reja në Kinë u parashitën në 2021, nga vetëm 58% në 2005. Fondet janë praktikisht pa interes dhe përdoren për të paguar për ndërtimin. Por ato gjithashtu janë rregulluar dobët dhe shpesh janë keqpërdorur. Shumë blerës shtëpish kanë frikë se paratë që ata kanë vënë për banesa janë shpërdoruar dhe do të jenë të pakthyeshme.
Analistët në Deutsche Bank vlerësojnë madhësinë e hipotekave të prekura deri më tani nga bojkotet në 1.8 miliardë-2 trilion juanë (270 miliardë-300 miliardë dollarë), ose 4-5% të stokut të huadhënies hipotekore. Nëse kjo është shtrirja e plotë e krizës, atëherë bankat mund ta absorbojnë atë. Qeveria thuhet se ka marrë në konsideratë dhënien e periudhave të mospagimit për pagesat e hipotekave, ndërkohë që u ka bërë presion bankave që të vazhdojnë huadhënien për zhvilluesit.
Një shqetësim më i madh është se bojkotet i japin një goditje tjetër ndjenjës dhe mund të dëmtojnë më tej likuiditetin nga sektori. Shitjet e banesave tashmë ishin ulur me rreth 35%, nga viti në vit, në pesë muajt e parë të 2022. Lajmet për bojkotimet, ndonëse shumë të censuruara, janë përhapur përmes mediave sociale dhe mund t’i largojnë blerësit potencial, zhvilluesit e uritur të parashitjeve të reja fondeve.
Më shumë blerës gjithashtu mund të ndalojnë së paguari hipotekat. Vetëm 60% e shtëpive që ishin para-shitur midis 2013 dhe 2020 janë dorëzuar, vlerësojnë analistët në Nomura, një bankë. Një rënie e prodhimit të çimentos sugjeron se ndërtimi në deri në 20% të vendeve mund të jetë ngadalësuar ose ndalur që nga fillimi i vitit 2021.
Nëse bojkotet përhapen, disa banka, veçanërisht ato më të voglat, mund të përjetojnë shqetësime. Z. Peng është pjesë e një grupi blerësish që i ka dërguar një letër Kaisa Group duke kërkuar rifillimin e ndërtimit dhe duke pyetur se si zhvilluesi i ka shpenzuar paratë e tyre. Ai thotë se është i përgatitur të paguajë hipotekën e tij ndërsa pret datën e planifikuar të dorëzimit për banesën e tij. Fati i tregut të pronave mund të varet nga ajo që ai dhe të tjerët në situatën e tij do të bëjnë më pas.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do të shtojnë problemet në furnizim bllokimet e Kinës?
Gjigandi i pronave kineze i zhytur në borxhe
Kostoja ‘e frikshme’ ekonomike e covid-19
