Rusia ka marrë përsipër një projekt të madh të naftës dhe gazit në të cilin Shell ka 27.5% të aksioneve. Presidenti rus Vladimir Putin nënshkroi një dekret të enjten për të marrë drejtimin e projektit Sakhalin-2.
Lëvizja mund të detyrojë Shell dhe Mitsui dhe Mitsubishi të Japonisë të braktisin investimet e tyre ndërsa pasojat ekonomike të luftës në Ukrainë po përhapen. Gjigandi i naftës Shell tha: “Ne jemi në dijeni të dekretit dhe po vlerësojmë implikimet e tij.”
Dekreti thoshte se një firmë e re do të merrte përsipër të gjitha të drejtat dhe detyrimet e Sakhalin Energy Investment. Shell tha në shkurt se do të shiste investimet e saj ruse për shkak të konfliktit në Ukrainë, duke përfshirë objektin kryesor Sakhalin 2 në lindjen e largët të Rusisë. Ajo tha në prill se do të duhej një goditje prej 3.8 miliardë funtesh duke u larguar nga Rusia.
Projekti, i cili furnizon rreth 4% të tregut aktual botëror të gazit natyror të lëngshëm (LNG), është 50% në pronësi dhe operuar nga Gazprom. Sipas dekretit, Gazprom do të mbajë aksionet e tij, por aksionerët e tjerë duhet të kërkojnë nga qeveria ruse një aksion në firmën e re brenda një muaji. Më pas qeveria do të vendosë nëse do t’i lejojë ata të mbajnë një aksion.
Shell ka qenë në bisedime me blerësit e mundshëm për aksionet e saj në projekt, duke përfshirë disa nga Kina dhe India, sipas raporteve të mëparshme nga The Daily Telegraph dhe Reuters.
Shefi ekzekutiv i firmës Ben van Beurden tha të mërkurën Shell “po bën përparim positiv” në planin e saj për të dalë nga sipërmarrja e përbashkët. “Nuk mund t’ju them saktësisht se ku jemi sepse është një proces komercial, kështu që duhet të respektoj konfidencialitetin, por mund t’ju them se kur mora një përditësim javën e kaluar, isha vërtet i kënaqur me vendin ku jemi,” tha ai.
Ky duket të jetë një lëvizje thellësisht politike. Ndikimi ka të ngjarë të ndihet më së shumti në Japoni, e cila është përfshirë shumë në sanksionet kundër Rusisë. Tre kompani të huaja mbajnë aksione të rëndësishme në Sakhalin-2 – Shell, Mitsui dhe Mitsubishi. Por Shell ka hequr tashmë vlerën e aseteve të saj ruse dhe tha se do të largohet nga vendi.
Ndërkohë, Japonia është shumë e varur nga importet e gazit natyror të lëngshëm. Konkurrenca për dërgesat globalisht është aktualisht intensive – dhe vetëm projekti Sakhalin aktualisht plotëson rreth 8% të nevojave të tij.
Pra, perspektiva që Rusia të përvetësojë potencialisht interesat japoneze në projekt është e sigurt se do të gjenerojë një përgjigje të pakëndshme në Tokio – megjithëse ministrat atje këmbëngulin se nuk do t’i bëjë importet “menjëherë të pamundura”.
Nëse furnizimet ruse në Japoni ndërpriten, ajo do të duhet të gjejë burime të reja diku tjetër – duke rritur konkurrencën për furnizimet e disponueshme. Kjo mund të rrisë çmimet globalisht, në një kohë kur rritja e kostove të energjisë tashmë po nxit inflacionin.
Masat e Japonisë
Dekreti prej pesë faqesh, i cili vjen mes sanksioneve perëndimore ndaj Moskës për pushtimin e Ukrainës, thotë se i takon Kremlinit të vendosë nëse aksionarët e huaj duhet të mbeten në konsorcium. Japonia ka thënë më parë se nuk do të heqë dorë nga interesat e saj në projektin Sakhalin-2, i cili është i rëndësishëm për sigurinë e saj energjetike, edhe nëse i kërkohet të largohet.
Aksionet e Mitsui dhe Mitsubishi ranë 6% në tregtimin e së premtes për shkak të shqetësimeve për humbjet, me indeksin më të gjerë Nikkei që ra 1.9%. Një zëdhënës i Mitsubishi tha se kompania ishte në diskutime me partnerët e saj në Sakhalin Energy dhe qeverinë japoneze se si t’i përgjigjet dekretit të Putinit.
Mitsui nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese nga BBC për koment, por i tha Nikkei Asia se ishte “në proces të konfirmimit të fakteve”. Mitsui ka 12.5% të aksioneve në projekt dhe Mitsubishi 10%, ndërsa Shell ka 27.5%, minus një aksion. Gjigandi rus i gazit Gazprom ka 50%, plus një aksion. Japonia, Koreja e Jugut dhe Kina janë klientët kryesorë për eksportet e naftës dhe LNG-së, sipas Shell.
Zëvendës shefi i kabinetit japonez Seiji Kihara tha se qeveria e vendit po shqyrtonte përmbajtjen e dekretit dhe po analizonte synimet e Moskës. “Në përgjithësi, interesat e vendit tonë në burime nuk duhet të cenohen,” tha ai në një konferencë të rregullt shtypi, duke refuzuar të thoshte nëse Japonia ishte në kontakt me Moskën për këtë çështje.
Ministri japonez i industrisë Koichi Hagiuda tha se qeveria nuk e konsideroi dekretin si një kërkesë. “Dekreti nuk do të thotë se importet e LNG-së në Japoni do të bëhen menjëherë të pamundura, por është e nevojshme të merren të gjitha masat e mundshme në përgatitje për rrethana të paparashikuara”, tha ai.
Shtrydhja e gazit
Saul Kavonic, kreu i Kërkimit të Integruar të Energjisë dhe Burimeve në Credit Suisse, tha se prodhimi rus i LNG-së nga projekte si Sakhalin-2 ka të ngjarë të vuajë me kalimin e kohës pasi ekspertiza e huaj dhe pjesët u bënë të padisponueshme.
“Kjo do të shtrëngojë materialisht tregun e LNG-së këtë dekadë,” tha ai. Çdo rritje në përfshirjen e qeverisë ruse vetëm do ta bëjë prokurimin nga këto projekte më të vështira për shumë blerës, tha ai. Japonia po kërkonte urgjentisht opsione alternative të furnizimit, shtoi ai.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga BBC
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Goditja globale e stagflacionit të vitit 2022
Koha e krizës për sanksionet ekonomike të Evropës
A është lufta e Putinit, që po i rrit çmimet?!
