Javën e kaluar, krerët e shteteve dhe qeverive të Bashkimit Evropian hapën derën që Ukraina, Moldavia dhe Gjeorgjia të bëhen përfundimisht anëtarë të BE-së.
Kjo është një përmbysje e madhe e politikës së BE-së, por kjo nuk do të thotë se këto vende do të bëhen anëtarë së shpejti, ose ndoshta fare.
Në vitin 2014, BE-ja. i ofroi Ukrainës, Moldavisë dhe Gjeorgjisë “marrëveshje asociimi” që mbulonin tregtinë e lirë, bashkëpunimin dhe integrimin në marrëveshjet e tregut të BE-së. Megjithatë, BE-ja. qartësisht nuk mori asnjë angazhim për kandidaturën apo anëtarësimin, megjithëse Ukraina, Moldavia dhe Gjeorgjia i interpretuan marrëveshjet si një hap drejt anëtarësimit.
BE gjithmonë ka hezituar t’u ofrojë anëtarësim vendeve evropiane relativisht të varfra me burokraci të dobët. E krijuar si një bashkim i kombeve demokratike, BE varet nga aftësia e anëtarëve të saj për të zbatuar në mënyrë efektive rregullat e saj në ekonomitë e tyre.
Nëse Ukraina, Moldavia dhe Gjeorgjia bëhen anëtarë të plotë, ata do të duan para nga BE.
Disa nga qytetarët e tyre do të lëvizin në vende të tjera, ku ata do të kishin të drejtë ta bëjnë këtë, sipas rregullave të BE-së. Kjo mund t’i bëjë disa shtete anëtare të pakënaqur.
Ukraina kërkon një anëtarësim të shpejtë, por nuk është aq e lehtë.
Pra, pse anëtarët ekzistues të BE-së kanë votuar për të hapur derën për këto vende, duke pasur parasysh se disa prej tyre mund të kenë arsye të interesit vetjak për të preferuar t’i mbajnë jashtë?
Hulumtimi im mbi debatet e mëparshme mbi sjelljen e anëtarëve të rinj sugjeron se nxitjet morale mund të kombinohen me atë që unë e quaj “kurth retorik”, për të kapërcyer rezistencën nga anëtarët ekzistues.
Në fillim të viteve 1990, tranzicioni demokratik dhe “kthimi në Evropë” i vendeve që kishin qenë pjesë e “Paktit të Varshavës” të Bashkimit Sovjetik e bënë të vështirë për anëtarët ekzistuese për t’i bllokuar ata që të bashkohen.
Në fund të fundit, BE-ja. supozohej të punonte drejt bashkimit demokratik të kontinentit.
Kur Turqia u demokratizua në fillim të viteve 2000, BE-ja ishte skeptike. Anëtarët e patën po aq të vështirë të shprehnin publikisht kundërshtimin e tyre.
Kjo ndihmon për të shpjeguar se çfarë po ndodh tani.
Të tre vendet e kuptuan se kriza ofronte një mundësi. Ukraina kishte paraqitur kërkesën e saj për anëtarësim vetëm katër ditë pas fillimit të pushtimit rus dhe u pasua shpejt nga Moldavia dhe Gjeorgjia. Shumica e anëtarëve fillimisht ishin skeptikë ose sugjeruan alternativa ndaj zgjerimit, por moralisht nuk ishin në gjendje të kundërshtonin në mënyrë eksplicite aplikimet e këtyre vendeve
.Vendimi i ri i BE-së është kryesisht simbolik dhe mund të anulohet.
Të bëhesh anëtar i plotë është një proces i gjatë dhe i ndërlikuar i mbushur me pengesa. Të tre vendet duhet të plotësojnë kushte politike shtesë – duke përfshirë përmirësimet gjyqësore, masat kundër korrupsionit dhe frenimin e ndikimit të oligarkëve – për të filluar negociatat aktuale për pranimin, në rastet e Moldavisë dhe Ukrainës, dhe që Gjeorgjia të fitojë statusin e kandidatit.
Çdo vit, komisioni do të vlerësojë progresin e secilit vend.
Çdo anëtar individual mund të vërë veton për çdo hap të mëtejshëm në procesin e anëtarësimit, duke përfshirë fillimin e negociatave, përparimin përmes temave të ndryshme specifike dhe nënshkrimin dhe ratifikimin përfundimtar të traktateve që do të lejonin një kandidat të bëhet anëtar i plotë.
Me pak fjalë, kandidatura është vetëm një hap në një rrugë të gjatë.
Maqedonia e Veriut ka qenë kandidate që nga viti 2005, por fillimisht Greqia dhe më pas Bullgaria vendosën veton ndaj hapjes së negociatave për arsye nacionaliste. Negociatat me Serbinë dhe Malin e Zi kanë ngecur gjatë 10 viteve të fundit, dhe ato me Turqinë ishin gjysmë të bllokuara në vitin 2007 dhe ngecën plotësisht pas grushtit të shtetit të Turqisë në vitin 2016.
Për më tepër, aftësia e BE-së për të vendosur kushte ndaj vendeve kandidate është dobësuar në mënyrë paradoksale pasi i ka bërë kushtet më të ashpra. BE dëshiron kushte më rigoroze, sepse shqetësohet se vendet e mëparshme që ka lënë të hyjnë kanë sundim të dobët të ligjit.
Do të jetë shumë e vështirë për kandidatët aktualë (të cilët janë nisur nga një situatë më e keqe) të plotësojnë ndonjëherë kërkesat.
Dhe opinioni publik – i cili ishte kryesisht indiferent ndaj BE-së — është ndarë që nga mesi i viteve 2000. Partitë e skajshme populiste kanë qenë në gjendje të mobilizojnë skepticizmin popullor, kështu që një votim jo i vitit 2016 në një referendum holandez vonoi hyrjen në fuqi të marrëveshjes së asocimit të Ukrainës me BE-në. Qeveritë e tjera anëtare janë zotuar të vendosin në një referendum edhe traktatet e ardhshme të pranimit.
Këto pasiguri politike i bëjnë qeveritë kandidate më pak të gatshme për të zbatuar ndryshime të kushtueshme politikash.
Tani që lufta vazhdon, sondazhet tregojnë se një shumicë solide e qytetarëve në pothuajse të gjitha shtetet anëtare mbështesin anëtarësimin e Ukrainës. Kjo shumicë mund të tkurret kur kostot e anëtarësimit të bëhen më të dukshme.
Këto pasiguri, nga ana tjetër, mund të shtyjnë BE-në t’u ofrojë vendeve kandidate hapa të ndërmjetëm të integrimit për të shpërblyer përpjekjet e tyre nëse dëshiron ta mbajë procesin gjallë.
Frank Schimmelfennig është profesor i politikës evropiane në ETH Cyrih dhe autor i “BE, NATO dhe Integrimi Evropian: Rregullat dhe Retorika” (Cambridge University Press, 2003).1
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Autobusë të zbrazët, një ekskursion që s’do të ndodhë kurrë’
“Do të ketë një Ukrainë të pavarur “shumë më gjatë” sesa…”
“Çdo i huaj mund të vijë të luftojë në Ukrainë, nuk i duhet vizë”
