Tensionet, tashmë shumë të larta midis SHBA-së dhe Kinës mbi Tajvanin, u përkeqësuan nga vizita e “turneut të lamtumirës” së kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve Nancy Pelosi në ishull.
Shumë analistë po paralajmërojnë se një pushtim nga Pekini mund të vijë më shpejt sesa pritet – brenda 18 muajve – shpesh duke përmendur konfliktin e Ukrainës si model.
Por bazuar në shumë vite angazhim me kinezët rreth Paqësorit, si në aspektin operativ ashtu edhe në atë diplomatik, besoj se jemi vite larg çdo lëvizjeje të mundshme ushtarake nga Pekini kundër Taipeit, dhe ka pak gjasa të ndodhë në të ardhmen e afërt.
Ka disa arsye.
Së pari, ngjarjet në Ukrainë ka të ngjarë t’i japin presidentit kinez Xi Jinping dilema, jo nxitje. Ai duhet të pyesë veten: “Pyes veten nëse gjeneralët dhe admiralët e mi janë aq të këqij sa duken ata rusë?” Xi ndoshta u sigurua nga Putini, kur ata u takuan në Lojërat Olimpike në shkurt, se kjo do të ishte një luftë e shkurtër dhe se rusët do të kishin kontrollin e plotë të Ukrainës përpara se Perëndimi të mund të vishte këpucët e tij kolektive.
Gjërat rezutuan shumë ndryshe për Kremlinin.
Ushtrisë kineze, e ngjashme në shumë mënyra me atë të Rusisë, i mungon edhe niveli i përvojës luftarake që rusët patën në Afganistan, Çeçeni dhe Siri, dhe në pushtimet e mëparshme të Ukrainës dhe Gjeorgjisë.
Një arsye e dytë për hezitimin kinez është pasiguria për tajvanezët.
A do të gjunjëzoheshin apo do të luftonin? Sondazhet nuk janë kurrë plotësisht të besueshme, por të gjitha indikacionet tregojnë se tajvanezët kanë një ndjenjë të fortë të identitetit kombëtar dhe nuk ka gjasa që thjesht të rrinë duarkryq kur raketat kineze të godasin ishullin.
Presidenti Tsai Ing-wen është një udhëheqëse e hekurt- ajo është si lideri ukrainas Volodymyr Zelenskiy – dhe mendimi im është se tajvanezët do të luftojnë dhe do të luftojnë fort.
Gjeografia e ishullit – mali dhe pylli – është një makth për një pushtues.
Së treti, Pekini po vëzhgon shtrirjen e demokracive perëndimore në të gjithë Evropën dhe Lindjen e Largët në miratimin e sanksioneve ndaj Rusisë, duke bërë që Moska të mos paguajë borxhin e saj për herë të parë në më shumë se një shekull. Pothuajse të gjitha korporatat perëndimore u larguan nga Moska, duke ndihmuar në shkaktimin e një kolapsi të importeve. Gazsjellësi NordStream 2 midis Rusisë dhe Gjermanisë nuk do të punojë më me shumë gjasa dhe evropianët po bëjnë hapa drejt pavarësisë energjetike nga Moska.
Sigurisht, kinezët do të thonë me vete, ekonomia jonë është shumë e madhe për t’u sanksionuar dhe ata kanë të drejtë. Por a mund të vendosë Perëndimi sanksione që kanë pasoja në sektorë të veçantë? Absolutisht.
Së katërti, “e gjithë politika është lokale” dhe Xi ka një situatë shumë delikate politike përpara tij. Në Kongresin e 20-të të Partisë Komuniste në fund të vjeshtës, ai pothuajse me siguri do të marrë një mandat të tretë pesë-vjeçar. Është një arritje e jashtëzakonshme.
Ai nuk dëshiron që një konflikt i madh me SHBA-në të ndikojnë, dhe edhe pasi të konsolidojë plotësisht kontrollin, duket e pamundur që ai të krijojë shpejt një krizë që mund të ndikojë në ekonominë globale.
Së fundi, udhëheqësit ushtarakë dhe politikë të Kinës ndoshta vlerësojnë se nuk janë (mjaft) gati për një luftë në shkallë të plotë me SHBA-në. Ata kanë një sasi të madhe të kapaciteteve ushtarake që do të duan t’i integrojnë plotësisht në Ushtrinë Çlirimtare Popullore: një forcë të re strategjike bërthamore, anije luftarake me fuqi bërthamore (veçanërisht transportues avionësh), raketa hipersonike, teknika të përmirësuara sulmuese kibernetike dhe një rrjet satelitor shumë më të mirë në hapësirë.
Një luftë midis SHBA dhe Kinës, natyrisht, është e mundur në një afat të afërt.
Unë shkrova një roman një vit më parë me titullin, “2034: Një roman i Luftës së ardhshme Botërore”. Por unë e shkrova librin jo si një trillim parashikues, por më tepër si paralajmërues.
SHBA ka ende kohë për të ndërtuar strategjinë koherente – ushtarakisht, diplomatikisht, ekonomikisht, teknologjikisht – që mund të pengojë një konflikt të tillë.
Koha po kalon, por ora e rrezikut është pothuajse me siguri disa vite përpara.
Nga James Stavridis
Burimi: Bloomberg
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kina sanksionon Pelosin pas vizitës në Tajvan
