NATO, Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut, është një aleancë sigurie midis Evropës dhe Amerikës së Veriut.
Ajo u themelua në vitin 1949 duke pasur synime për të mbrojtur lirinë demokratike, por qëllimi i saj i vetëm ishte të kundërshtonte çdo agresion të ardhshëm nga Bashkimi Sovjetik dhe për këtë arsye kjo organizatë ishte marrëveshja anti-sovjetike që vendosi ekuilibrin e fuqisë në Evropë.
Sipas nenit 5 të NATO-s, ai detyron të gjitha shtetet anëtare të mbrojnë njëri-tjetrin në gjendje lufte, kjo u mundësoi vendeve anëtare të NATO-s të ndajnë aftësitë e tyre ushtarake dhe të bashkojnë burimet e tyre në kohë sulmi ose pushtimi.
Përveç synimeve të sigurisë kolektive dhe mbajtjes së BRSS, NATO shërbeu si një motor për demokratizimin.
NATO ishte qartazi një kërcënim për sovranitetin e BRSS dhe për t’iu kundërvënë Bashkimit Sovjetik që formoi Paktin e Varshavës, Moska kishte të gjitha arsyet për të justifikuar formimin e këtij pakti.
Pas rënies së murit të Berlinit dhe shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, Gjermania u përball me një pyetje serioze nëse do t’i bashkohej NATO-s apo paktit të Varshavës. Presidenti amerikan i bëri një ofertë presidentit rus, duke i sugjeruar që nëse Gjermania anëtarësohej në NATO, NATO do të ndalonte zgjerimin e saj.
Moska e pranoi këtë ofertë dhe shkatërroi paktin e Varshavës duke shpresuar se perëndimi do të ndiqte shembullin që edhe NATO-ja do të shpërbëhej.
NATO vazhdoi procesin e saj ekspansionist dhe përfshiu edhe ish-republikat sovjetike. Presidenti rus Putin në shumë raste e pyeti NATO-n se kundër kujt synonte ky zgjerim.
Një organizatë e synuar fillimisht për t’iu kundërvënë një vendi, tani po afrohet aq shumë me ta, saqë mund të nuhaten synimet edhe nga kufiri, po shkakton një dilemë sigurie.
Lufta në Ukrainë është shembulli i gjallë që SHBA nuk e bëri si premtim, një goditje me thikë pas shpine Rusisë.
Ky akt është qartësisht një akt proaktiv dhe një numër i analistëve politikë të SHBA-së e kundërshtuan këtë hap.
Ukraina duke qenë një vend sovran dhe duke ditur historinë e saj me Rusinë ende dëshiron të bashkohet dhe lind pyetja, pse? Epo Ukraina është bërë një vend ashtu si Afganistani apo Vietnami, ku dy fuqitë botërore mund të kenë luftërat e tyre proxy. Ish-presidentët ukrainas ose mbështetën anëtarësimin në NATO ose e kundërshtuan atë nën ndikimin e këtyre fuqive të huaja. Anëtarësimi në NATO do të thotë të marrësh anën e fuqisë perëndimore dhe kjo do të merrej seriozisht si një trajtim nga Rusia, pasi NATO është një organizatë që flet për sigurinë kolektive me ndihmën e aleancës së saj ushtarake.
Pse e dëshiron Ukraina? A ishte Ukraina e kërcënuar nga rusët nga ndonjë pushtim apo u detyruan nga fuqitë perëndimore të bashkoheshin? Çfarë përfitimesh do të kishte Ukraina pas anëtarësimit në NATO?
Për t’iu përgjigjur pyetjeve të mësipërme, fillimisht duhet kuptuar se situata e dilemës së sigurisë del midis Ukrainës dhe Rusisë dhe për të garantuar sigurinë e saj, Ukraina kishte nevojë për mbështetje në formën e NATO-s.
Moska ka miratuar një politikë ndaj Ukrainës dhe Bjellorusisë gjatë gjithë mandatit të Putinit në pushtet, bazuar në supozimin se identitetet kombëtare të secilit vend ish-sovjetik janë artificiale dhe si rrjedhim të brishtë.
Vladimir Putin shpesh ekspozon atë që historianët e quajnë “politika e përjetësisë”, në mënyrë që të rivendosë nderin e humbur të Perandorisë Sovjetike.
Një nga arsyet pse Ukraina kishte nevojë për sigurinë. Kjo ishte e mundur vetëm nëse një shtet më i fortë se Rusia mbështeste dhe krijonte aleancë me Ukrainën, prandaj Ukraina do të kthehej drejt anëtarësimit në NATO.
Tani që Rusia ka aneksuar Ukrainën, ajo përshkruan qartë pasigurinë ruse gjithashtu në kontekst me natyrën imperialiste perëndimore. Populli ukrainas është ende në gjendje shoku se përse Ukraina, një vend paqedashës dëshiron të bashkohet me një organizatë që është më shumë në drejtim të luftës sesa në ndërtimin e bashkëpunimit dhe paqes.
Presidenti ukrainas, Zelensky, kohët e fundit ka pozuar për një revistë Vogue që përshkruan në sfond Ukrainën e shkatërruar nga lufta, duke marrë shumë reagime duke pyetur nëse e gjithë kjo është vetëm një sfond i mirë për një revistë kopertine.
Burimi: Modern Diplomacy
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Lufta në Ukrainë mund të zgjasë me vite, bota të bëhet gati”
