Azerbajxhani dhe Gjeorgjia shpresojnë të përfitojnë nga rëndësia e tyre gjeopolitike në rritje dhe të fitojnë një rrugë të re për të furnizuar Evropën me energji elektrike. Planet për një kabllo elektrike që shtrihet nën Detin e Zi nga Gjeorgjia në Evropën Juglindore kanë qenë në tavolinë prej disa vitesh. Por me sigurinë energjetike evropiane që është e re në mes të luftës së Rusisë në Ukrainë, udhëheqësit nga të dyja anët e detit po diskutojnë gjithnjë e më shumë energjinë kur mbajnë takime të nivelit të lartë.
“Projekti i ri që do të zbatohet ka të bëjë me energjinë elektrike. Azerbajxhani po përpiqet të eksportojë energjinë e tij elektrike në tregjet botërore”, tha Presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev gjatë një vizite në Gjeorgji më 24 tetor. “Sigurisht, drejtimi ynë i eksportit kalon përmes Gjeorgjisë”.
Tre ditë më vonë projekti u bë, sipas fjalëve të kryeministrit hungarez Viktor Orban, “çështja më e rëndësishme” gjatë një vizite në Budapest nga kryeministri gjeorgjian Irakli Garibashvili.
“Një projekt i ri bashkëpunimi me ndikim të gjerë energjetik po merr formë – një për të cilin ne hungarezët kemi një interes të veçantë,” tha Orban më 27 tetor në një konferencë të përbashkët shtypi me Garibashvilin. “Ne duam të krijojmë një sistem të ri të madh furnizimi me energji elektrike, thelbi i të cilit do të ishte sjellja e energjisë nga Azerbajxhani në Hungari nëpërmjet Gjeorgjisë dhe Rumanisë. Kjo do të na lejonte të zëvendësonim një sasi të madhe gazi natyror, gaz natyror që sot ne përdorim për të prodhuar energji elektrike në Hungari.”
Hungaria, së bashku me Rumaninë, filluan të lobojnë për projektin në muajt pas pushtimit rus të Ukrainës, pasi Evropa e kuptoi me vonesë varësinë e saj nga gazi rus.
Orban shprehu shpresën se burimet e reja do të ulin çmimet e larta të energjisë në Evropë dhe do ta ndihmojnë vendin e tij të luftojë inflacionin. Më herët, ministri hungarez i Punëve të Jashtme dhe Tregtisë, Peter Szijjarto, la të kuptohej se një pjesë e energjisë elektrike të importuar do të kalonte në vendet e tjera evropiane, kështu që projekti mund të marrë mbështetjen e Bashkimit Evropian.
“Sot ne ramë dakord që Hungaria do t’i bashkohet këtij plani në shkallë të gjerë, sepse në mënyrë që projekti të marrë mbështetjen e BE-së, kërkohet pjesëmarrja e të paktën dy vendeve anëtare”, tha Szijjarto më 24 gusht pas një telefonate me ministrin e Energjisë së Azerbajxhanit, Parviz Shahbazov. .
Ministri gjeorgjian i Ekonomisë Levan Davitashvili foli gjithashtu për mbështetjen e BE-së në fund të tetorit, duke sugjeruar se projekti, për të cilin ai pretendonte se ishte ideja e Gjeorgjisë, do të kushtonte disa miliardë dollarë dhe se së shpejti do të pasonte një marrëveshje midis katër vendeve.
Planet vijnë pasi Brukseli punon për të dyfishuar importet e tij të gazit nga Azerbajxhani. Tbilisi po përpiqet gjithashtu të përfitojë nga potenciali i tij i tranzitit për në BE përgjatë të ashtuquajturit Korridor i Mesëm, pasi transportuesit trans-aziatikë shmangin rrugët ekzistuese nëpër Rusi.
Por projekti i kabllove nënujore është në vetvete më i vjetër se lufta.
Në vitin 2020, një studim i Bankës Botërore e gjeti të zbatueshme komercialisht idenë e ndërtimit të një kablloje nënujore 1000 megavat që shtrihej mbi 1000 kilometra midis Gjeorgjisë dhe Rumanisë.
Me mbështetjen financiare perëndimore, Georgia State Electrosystem, operatori i sistemit të transmetimit të energjisë elektrike në Gjeorgji, vazhdoi kërkimin, duke njoftuar në vitin 2021 se kablloja do të sillte mundësi të reja eksporti dhe importi në Kaukazin e Jugut, “duke reduktuar varësinë nga importet ekzistuese të shtrenjta dhe gjenerimi termik”.
Ideja gjithashtu lidhet me qëllimin e deklaruar të Azerbajxhanit për të vendosur veten si një qendër e energjisë së gjelbër. Baku është zotuar të fokusohet në zhvillimin e burimeve të rinovueshme dhe ka tërhequr investime ndërkombëtare, veçanërisht nga shtetet e Gjirit, për të nisur projekte të mëdha me erë dhe diell. Qëllimi kryesor i Azerbajxhanit është të kursejë gazin e tij për eksport. Një arsyetim i tillë duket se ka fituar më shumë rëndësi këtë vit, pasi Rusia ngriu eksportet e gazit në Evropë në përgjigje të mbështetjes evropiane për Ukrainën.
“Kjo do të na lejojë të kursejmë gazin natyror dhe të eksportojmë gazin natyror të kursyer, veçanërisht duke pasur parasysh se kërkesa për gazin tonë tani është rritur në mënyrë dramatike,” tha Aliyev në korrik.
Projekti i kabllove nëndetëse të Detit të Zi mbetet ende në fazën e studimit. Zbatimi i plotë vlerësohet të zgjasë tre deri në katër vjet.
Azerbajxhani ka propozuar gjithashtu eksportimin e energjisë elektrike në Evropë përmes atij që e quan “korridori i Zangezur”, përmes territorit armen deri në enklavën e tij Nakhchivan dhe Turqinë. Por Baku dhe Jerevani duhet ende, dy vjet pas një marrëveshjeje armëpushimi, të bien dakord për çdo kusht për lidhjet e transportit.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Evropa kërkon gazin afrikan
Çfarë do të ndodhë, me çmimet e naftës?
