MENU
klinika

Analiza

Kriza në Ukrainë ndryshoi edhe qëndrimet e vendeve ‘neutrale’!

24.11.2022 - 08:30

I pasur, neutral, i strehuar nga fqinjët agresivë ose të pangopur nga vargmalet e thepisura malore: Zvicra është shteti që disa gjermanë dëshirojnë ta kenë.

Marrëdhëniet midis Bern dhe Berlinit kanë tendencë të zhvillohen pa probleme.

Por pushtimi rus i Ukrainës po shkakton përçarjeje politike në të gjithë kontinentin evropian dhe ato nuk ndalen në Alpe.

“Zvicra si problem” ishte titulli në një gazetë konservatore gjermane. Ministrja gjermane e mbrojtjes Christine Lambrecht i ka shkruar letra homologes së saj në Bern në lidhje me më shumë sistemet Gepard që Berlini i ka dërguar Kievit.

Sulmet e fundit raketore të Rusisë ndaj objektivave anembanë Ukrainës i shtojnë urgjencën apelit.

12,000 fishekët 35 mm në fjalë janë bërë në Zvicër, e cila ka të drejtën e vetos për rishitjen ose dhurimin e tyre.

Berna ka refuzuar zyrtarisht dy kërkesa nga Berlini për të lejuar rieksportin në Kiev – dhe në të vërtetë duart e saj janë të lidhura nga rregullat e saj të rrepta ligjore për eksportet e armatimeve.

Mosmarrëveshja ka përkeqësuar debatin në Zvicër për qëndrueshmërinë dhe vlerën e traditës së saj të shenjtë të neutralitetit në një kohë kur lufta është kthyer në Evropë.

Në të kaluarën, ky parim është interpretuar me një dozë pragmatizmi: ai nuk e ka ndaluar Bernën të dërgojë ushtarë në misionet ushtarake të BE-së dhe as forcat e saj të armatosura të punojnë me NATO-n.

Por ajo nuk do të bashkohet me asnjë aleancë ushtarake; ajo e mbylli një marrëveshje me BE-në në vitin 2021 dhe ka refuzuar të lejojë avionët e NATO-s të fluturojnë përmes hapësirës ajrore zvicerane.

Zviceranët e kanë dënuar pa mëdyshje agresionin e Kremlinit, të marrë refugjatët ukrainas dhe kanë mbështetur pothuajse të gjitha sanksionet e BE-së kundër Moskës, duke përfshirë ngrirjen e aseteve kundër qindra individëve me lidhje me Vladimir Putinin, shumë prej të cilëve kanë llogari bankare në Zvicër.

Edhe më e rëndësishmja, tregtimi i mallrave ruse është frenuar – 80 për qind e naftës ruse tregtohej në Gjenevë para luftës.

Për Partinë Popullore Zvicerane (SVP) populiste dhe izolacioniste, kjo tashmë është një mallkim.

Udhëheqësi i saj Christoph Blocher ka akuzuar vendin e tij për “ndihmë në vdekjen e ushtarëve rusë”.

Të tjerët kërkojnë ndryshim shumë më të madh.

Udhëheqësi i partisë liberale Thierry Burkart dëshiron që Zvicra të anojë në partneritet me NATO-n; krerët e socialdemokratëve kërkojnë më shumë bashkëpunim me BE-në. Gerhard Pfister, kreu i partisë Mitte (Qendra) ka kërkuar që ligji zviceran të ndryshohet për t’i lejuar Gjermanisë të dërgojë municion në Ukrainë – sepse, tha ai, “ne gjithashtu po mbrohemi në Kiev”.

Ndërkohë, edhe vende të tjera neutrale kanë rishqyrtuar në mënyrë diskrete marrëdhëniet e tyre me NATO-n, veçanërisht duke pasur parasysh vendimet e Finlandës dhe Suedisë për të aplikuar për anëtarësim pas pushtimit të Ukrainës.

Austria, si Zvicra, preferon të ruajë parimet e saj duke qenë shumë fleksibël në praktikë. Megjithatë, një letër e hapur e nënshkruar nga mbi 50 intelektualë publikë e quajti këtë qëndrim “jo vetëm të paqëndrueshëm, por të rrezikshëm për vendin tonë”.

Ministri i Jashtëm dhe i Mbrojtjes i Irlandës, Simon Coveney, ka bërë thirrje për një “rishikim themelor” të qëndrimit të sigurisë së Dublinit -. Por ai shtoi se Irlanda nuk ka gjasa të bashkohet me NATO-n “së shpejti”.

Berna, Vjena dhe Dublini janë larg luftimeve në Ukrainë.

Megjithatë, ata po garojnë për të rritur buxhetet e tyre të mbrojtjes (nga më pak se 1 për qind në më shumë se 1 për qind të PBB-së deri në fund të dekadës). Por a do të mjaftojë kjo?

Të treja janë thellësisht të integruara në rrjetet globale të tregtisë dhe financave dhe janë të ndjeshme ekonomikisht.

Moska po i shikon nga afër këto debate të brendshme.

Në maj, një zëdhënës i ambasadës ruse në Bernë tha se Kremlini “nuk do të ishte në gjendje të injoronte” një heqje dorë nga neutraliteti zviceran. Javën e kaluar, zëdhënësja e ministrisë së jashtme Maria Zakharova e quajti diskutimin në Irlandë “të palogjikshëm”. . . dhe jokonstruktiv”. Ajo shto: “Siç tregon përvoja historike, humbja e të drejtave sovrane të dikujt nuk parashikon asgjë të mirë.

Shtetet neutrale të Evropës mund ta marrin në konsideratë mundësinë, nëse sovraniteti mbrohet më mirë nga një aleancë.

Shkrimtari drejton Qendrën për SHBA dhe Evropë në Institutin Brookings

Burimi: Financial Times

Përktheu dhe përshtati: Konica.al