Më 17 nëntor, Kievi u zgjua nga dëbora e parë e dimrit, tingujt tashmë të njohur të sirenave dhe shpërthimeve të sulmit ajror dhe lajmi se, përsëri, një numër i madh raketash ruse po kalonin qiejt e Ukrainës, drejt termocentraleve.
Shkatërrimi i infrastrukturës civile synon të paralizojë qytetet ukrainase, por në vend të kësaj njerëzit po përpiqen të përshtaten. Duke ecur nëpër kryeqytet, ndien zhurmën e gjeneratorëve jashtë kafeneve që tregon se mund të ketë ushqim të gatuar. Restorante të tjera kanë kaluar në menutë e ftohta dhe kafe filtri të përgatitur paraprakisht.
Është e ngjashme situata edhe diku tjetër; në Lviv, kafenetë e bodrumit përdoren si strehë. Hekurudha kombëtare ka rinovuar flotën e saj të vjetër me naftë për të zëvendësuar lokomotivat elektrike dhe qytetet po përgatisin mijëra dhoma të ngrohta me gjenerator, ku njerëzit mund të shpëtojnë nga të ftohtit dhe të karikojnë telefonat e tyre.
Por edhe pse individët dhe bizneset gjejnë mënyra krijuese për t’u përgjigjur, është e pamundur t’i shpëtojmë efekteve të raketave dhe dronëve të Rusisë.
Ukraina thotë se sulmet kanë çaktivizuar pothuajse gjysmën e sistemit energjetik të vendit, duke ndërprerë gjithnjë e më shumë nxehtësinë, dritën, ujin dhe komunikimet.
Spitalet që duhet të funksionojnë me gjeneratorë rezervë do të thotë operacione të panumërta të shtyra. Furnizimi me ujë është ndërprerë dhe ndërprerjet shkurtojnë orët e punës për bizneset, mbijetesa e të cilave është jetike për një ekonomi që ka gjasa të tkurret me një të tretën këtë vit.
Sektori i IT-së i Ukrainës prej 7 miliardë dollarësh, një sukses i rrallë pavarësisht luftës, mund të marrë fund, nëse nuk merr energjinë elektrike të pandërprerë dhe internetin me shpejtësi të lartë që i nevojitet.
Sa më afër luftimeve, aq më ekstreme duhet të jenë përpjekjet për t’u përshtatur.
Viktoria, një pronare hoteli që iku në Ukrainën perëndimore nga Sviatohirsk, kujton që Donbasi kishte marrë fund kur u kthye për të vizituar në tetor, pasi forcat ukrainase kishin rifituar kontrollin.
Fqinjët i thanë asaj se pas javësh pa energji, autoritetet lokale u ofruan t’i ristrehonin në spitalin e qytetit, i vetmi vend me energji elektrike të qëndrueshme.
Kur Rusia filloi të bombardonte sistematikisht infrastrukturën e Ukrainës në shtator, pas pengesave në fushën e betejës, presidenti Volodymyr Zelenskiy tha se populli i tij gjithmonë do të zgjidhte lirinë në vend të energjisë elektrike ose ngrohjes, dhe gati tre të katërtat e ukrainasve pajtohen.
Por edhe nëse Kremlini nuk mund t’i ngrijë ukrainasit që të dyshojnë në aftësinë e qeverisë së tyre për t’i mbrojtur ata, një krizë humanitare dimërore do të ”thajë” burimet e Ukrainës dhe ato perëndimore.
Kjo do të përkeqësohet nëse më shumë njerëz ikin, duke i shtuar 6.5 milionëve tashmë të zhvendosur brenda Ukrainës dhe gati tetë milionë refugjatëve ukrainas në Evropë.
Nëse Rusia arrin t’i bëjë pjesë të Ukrainës të pabanueshme, kostot do të rriten më tej.
Qindra mijëra njerëz të çrrënjosur nga i ftohti dhe errësira do të linin një hendek të madh në një ekonomi tashmë të goditur. Ashtu si në zonën e luftës lindore të Donbasit që nga viti 2014, njerëzit me gjendje më të mirë do të largoheshin të parët; ata më të cenuarit do të mbeten në vend dhe ata do të vareshin gjithnjë e më shumë nga ndihma humanitare.
Burimet që ndihmojnë ukrainasit të përshtaten në vend që të largohen,janë para të shpenzuara mirë.
Në nivel kombëtar, në krye të listës është mbrojtja ajrore. Sistemet e Ukrainës tashmë janë bërë më efektive falë mbështetjes perëndimore, por edhe një mbrojtje ajrore shumë e forcuar do të shtrihet nëse Irani dërgon qindra raketa dhe drone të tjera në Rusi, siç dyshojnë zyrtarët perëndimorë.
Forcat ukrainase gjithashtu vazhdojnë të përballen me disa mungesa të pajisjeve të motit të ftohtë dhe partnerët e saj perëndimorë mund të vazhdojnë të ndihmojnë në plotësimin e këtyre boshllëqeve.
Përveç mbështetjes për luftimin e luftës, ka shumë mënyra të tjera se si mund të ndihmojnë organizatat ndërkombëtare dhe qeveritë, kompanitë, komunat dhe individët. Ofruesit ukrainas të energjisë thonë se po u mbarojnë pajisjet për të restauruar me shpejtësi termocentralet, duke i bërë ndërprerjet gjithnjë e më të gjata.
Ata kanë nevojë për pjesë këmbimi, materiale ndërtimi dhe makineri – por edhe ndihmë logjistike për planifikimin efikas të ndërprerjeve.
Civilët kanë nevojë për batanije, kaldaja, furra, ngrohës dhe gjeneratorë. Ata që janë goditur më shumë kanë nevojë për çati, xham, ose të paktën mbulesa plastike, për të mbijetuar në shtëpitë e dëmtuara.
Këto lloje ndihme relativisht të thjeshta dhe të padiskutueshme mund të bëjnë dallimin midis qëndrimit ose largimit.
Fillimi i dimrit është një kohë e mirë për të rimenduar përgjigjen ndaj pushtimit të vazhdueshëm të Rusisë, me një kombinim të ndihmës bujare të qeverisë dhe mbështetjes së drejtpërdrejtë nga ofruesit e ndihmës publike dhe private.
Qytetet dhe institucionet perëndimore mund të mbështesin homologët e tyre ukrainas.
Është gjithashtu një kohë e mirë për të luftuar lodhjen në donacionet private dhe për të lënë mënjanë grindjet politike mbi ndihmën ndërkombëtare që mund të çojë në vonesa të mbërritjes së ndihmës.
Teksa Rusia përpiqet të përdorë vuajtjet civile për të ndryshuar rrjedhën e një lufte humbëse, pakësimi i vuajtjeve duhet të jetë prioriteti i partnerëve të Ukrainës.
Simon Schlegel është analist ukrainas për Grupin Ndërkombëtar të Krizave.
Burimi: The Guardian
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Aneksimi i 4 rajoneve, një moment vendimtar për botën
