Që nga viti 1973, Turqia ka ndërtuar sistematikisht një listë të “mosmarrëveshjeve greko-turke”. Çështja e kufizimit të shelfit kontinental u ngrit për herë të parë në nëntor të atij viti.
Në vitin 1974 ne kishim kërcënimin e luftës nëse Greqia zgjeronte ujërat e saj territoriale dhe vënien në dyshim të kufijve t.
Në vitin 1975, Ankaraja ngriti diferencën midis 10 milje hapësirë ajrore dhe 6 milje ujëra territoriale. Në vitin 1978, ata zbuluan kufijtë e zonave të kërkim-shpëtimit në Egje. Dhe në vitin 1996, ata filluan të sfidojnë sovranitetin grek mbi ishuj të ndryshëm të Egjeut.
“Atdheu Blu” (Mavi Vatan), megjithatë, nuk është një pretendim tjetër turk që duhet t’i shtohet listës tashmë të gjatë të – sipas Turqisë – “mosmarrëveshjeve greko-turke”.
Atdheu Blu është një strategji. Ai përfshin të gjitha sfidat turke të lartpërmendura dhe ofron mundësinë për të krijuar të reja.
Çfarë thotë kjo strategji? Turqia, si një shtet kontinental, fshin plotësisht të drejtat e ishujve brenda 200 milje nga brigjet e saj. Vetëm brigjet kontinentale të një shteti tjetër mund të pretendojnë të drejta të tilla dhe të merren parasysh në çdo përcaktim. Një ishull ka të drejta vetëm nëse ndodhet më shumë se 400 milje nga çdo bregdet kontinental ose nëse i përket një shteti arkipelagjik. Greqia nuk është një shtet arkipelag. Rrjedhimisht, ajo mund të pretendojë vetëm një shelf kontinental dhe një zonë ekonomike ekskluzive (EEZ) në brigjet e saj kontinentale.
Kështu, sipas Turqisë, Egjeu është i ndarë në gjysmë. Ishujt grekë që janë më afër bregut kontinental turk nuk kanë as një shelf kontinental dhe as një ZEE.
Në fakt, në hartat e Atdheut Blu, të cilat janë shfaqur pas presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan në prezantime të ndryshme, ishujt grekë nuk kanë as ujëra territoriale, por janë tërësisht brenda zonës së juridiksionit turk dhe kanë të njëjtën ngjyrë me Turqinë.
Argumentet e “shtrirjes natyrore” u përdorën edhe nga shtete të tjera në atë kohë. Më pas ato u refuzuan plotësisht nga jurisprudenca e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë. Në të njëjtën kohë, Konventa e Kombeve të Bashkuara për të Drejtën e Detit (UNCLOS) e vitit 1982 përcaktoi qartë në nenin 121 se ishujt kanë të drejta të plota në të gjitha zonat detare, duke përfshirë një shelf kontinental dhe një EEZ.
Arkitektët e Atdheut Blu po krijojnë diçka të re, duke demonstruar injorancë të madhe në lidhje me dispozitat e së drejtës ndërkombëtare, punën më shumë se 10-vjeçare në UNCLOS, por edhe jurisprudencën përkatëse të organeve të drejtësisë ndërkombëtare. Ata paraqesin disa harta ndërkombëtare dhe thonë diçka të paqartë për të drejtën ndërkombëtare. Por atyre nuk iu intereson ligji.
Atdheu Blu është një strategji kombëtare e pavarur nga rregullat ndërkombëtare, e cila thirret me kriterin e vetëm të asaj që ata mendojnë se është në interesin më të mirë të Turqisë. Nisur nga kjo, turqit vazhduan me memorandumin e paligjshëm dhe të palogjikshëm që nënshkruan me Libinë. Ata do të vazhdojnë me këtë strategji edhe kur në një moment Erdogan të largohet nga pushteti.
Angelos Syrigos është deputet i Demokracisë së Re dhe profesor i asociuar i së drejtës ndërkombëtare dhe politikës së jashtme në Universitetin Panteion të Athinës.
Burimi: Gazeta greke Kathimerini
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Katër stinët” e marrëdhënieve Greqi-Turqi
ANALIZA: A do të shpërthejë lufta Turqi-Greqi?
Harta e “Atdheut blu”, tjetër provokim nga Erdogan
