Në fund të tetorit, kur Xi Jinping konsolidoi kontrollin e tij ndaj partisë komuniste të Kinës në kongresin e saj pesë-vjeçar, bota u trondit.
Xi dukej i vendosur për ta rikthyer Kinën në epokën e Mao Ce Dunit, rol-modelit të tij. Ideologjia do të shtrëngonte kontrollin e saj në ekonominë e dytë më të madhe në botë, me implikime të tmerrshme për pjesën tjetër.
Gjëja e fundit që dikush priste nga një president autoritarqë hyri në vitin e tij të 11-të në pushtet ishte një ndryshim i papritur.
Megjithatë, brenda disa javësh, qeveria e Xi ka ndryshuar përpjekjet e saj për të kontrolluar Covid-19, kompanitë e Big Tech, tregun e pronave dhe më shumë. Ajo ka treguar shenja të mbështetjes së reduktuar për luftën e Rusisë në Ukrainë, ndërkohë që ka lehtësuar tensionet me SHBA-në dhe në mosmarrëveshjet e saj territoriale në Detin e Kinës Jugore.
Ky ndryshim dukej aq jokarakteristik për Xi-në, disa madje spekuluan se ai nuk vendoste më politikën e qeverisë.
Kjo nuk ka gjasa – në kongres Xi kishte spastruar armiqtë dhe kishte vendosur aleatë në të gjithë partinë.
Megjithatë, kthesa prej 180 gradësh në fronte të shumta politikash ishte e pagabueshme dhe ngre dyshime për gjithçka që bota mendonte se dinte për Xi-n.
A po i gjunjëzohet tani presionit të zyrtarëve të shqetësuar, publikut, ekonomisë në rënie?
Përgjigja mund të jetë e gjitha më sipër.
Politika e Xi për Covid, goditja teknologjike dhe rrënimi i pronave e kishin çuar ekonominë në stanjacion në vitin 2022.
Ekonomia duket se ka pësuar rënie në tremujorin e katërt, gjë që ka të ngjarë ta çojë rritjen për vitin në 3 për qind.
Kjo është sipas të dhënave zyrtare kineze – realiteti ishte ndoshta më i keq.
Një performancë kaq e dobët ishte një kërcënim serioz për një shtet autoritar që e mbështet legjitimitetin e tij mbi premtimet për të rivendosur prosperitetin e Kinës dhe statusin e saj global.
Teksa ngadalësimi nxiti mitingjet në rrugë kundër politikës “zero-Covid”, disa protestues guxuan të bënin thirrje për dorëheqjen e Xi.
Zyrtarët në qeverinë e tij thuhet se po i kërkonin atij të shpëtonte ekonominë. Megjithatë, pak nga studiuesit dhe analistët e Kinës menduan se lideri kryesor do të ndryshonte drejtim.
Ata që zgjasin më shumë se 10 vjet në pushtet shpesh bëhen më pak fleksibël dhe kanë efekte më të këqija në ekonomi me kalimin e kohës, madje edhe në demokraci.
Shumë diktatorë, nga Fidel Castro i Kubës deri te Mao, kanë shkaktuar katastrofa.
Reformatorët e rrallë dhe të qëndrueshëm përfshijnë Lee Kuan Yew të Singaporit dhe Deng Xiaoping, të cilët hodhën poshtë maoizmin për pragmatizëm dhe e vendosën Kinën në rrugën e prosperitetit pas vitit 1980.
Xi tani duket se është zhvendosur në një zonë gri në spektrin e liderëve të moshuar — të gatshëm për të reformuar, të paktën në mes të një krize.
Me synimin për të ringjallur ekonominë pas kongresit, qeveria e Xi filloi të dukej më pak maoiste.
Ajo ka hequr “tre vijat e kuqe” në huamarrjen nga zhvilluesit dhe ka njoftuar se fushata “korrigjim” kundër firmave fintech pothuajse ka përfunduar.
Pas shtrëngimit të kontrollit shtetëror për vite me rradhë, ai po dërgon mesazhe mbështetjeje për sektorin privat, madje duke ofruar detaje të tregut të tij të ri global të të dhënave që tregojnë respekt për pronësinë e të dhënave private.
Ironia: Xi mund të jetë duke u përpjekur shumë për të rikthyer rritjen.
Planet e tij për të ndërtuar “një ekonomi moderne socialiste” nënkuptojnë një objektiv vjetor të rritjes së produktit të brendshëm bruto prej 5 për qind, gjë që nuk është më e mundur.
Rritja e popullsisë së Kinës është ngadalësuar ndjeshëm, si dhe rritja e produktivitetit. Me më pak punëtorë dhe rënie të prodhimit për punëtor, shkalla potenciale e rritjes së vendit është 2.5 për qind.
Dhe më shumë shpenzime të financuara nga borxhi vetëm do të rrisin ngarkesën tashmë masive të borxhit të Kinës.
Investitorët globalë, të cilët kaq shpesh fryjnë nxehtë e ftohtë në Kinë, janë kthyer sërish – këtë herë për të ‘përqafuar’ Xi-në e ri.
Megjithatë, pyetjet rreth drejtimit të politikës së Kinës mbeten pa përgjigje.
Ky duket se është një korrigjim pragmatik i drejtimit dhe qasjes, por ngre dyshime për qëndrueshmërinë e tij.
Impulsi i tij për të kontrolluar mund të rikthehet kur ekonomia të fillojë të rimëkëmbet – një refleks shumë më i zakonshëm tek liderët e moshuar sesa një rilindje e plotë si një reformator i qëndrueshëm.
Megjithatë, ne duhet ta festojmë këtë Xi të ri, nëse ai zgjat – ai është shumë më i mirë për botën se ai i vjetër.
Ruchir Sharma është kryetar i Rockefeller International.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kur do e sundojë Kina botën?
Një botë pa luftë
