Nuk mund të diskutohet se demokracia amerikane është në rrezik.
Dy vjet më parë, mijëra kryengritës sulmuan dhe pushtuan ndërtesën e Kapitolit në një përpjekje të dështuar për të rrëzuar rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2020.
Ata u mbështetën nga shumica e anëtarëve republikanë të Kongresit, të cilët pretenduan në mënyrë të rreme se rezultati i zgjedhjeve ishte mashtrim.
Shenja të tjera shqetësuese janë të dukshme në të gjithë vendin: Prindër të zemëruar sulmojnë mbledhjet e bordit të shkollës dhe këshillit të qytetit, duke kërkuar që librat të ndalohen dhe mësuesit të pushohen nga puna.
Zyrtarët zgjedhorë numërojnë votat ndërsa protestuesit e armatosur mblidhen jashtë.
Legjislaturat shtetërore të udhëhequra nga republikanët miratojnë ligje që kufizojnë të drejtat e votës. Krimet e urrejtjes dhe të shtënat masive vazhdojnë të rriten. Studentët nga e djathta dhe nga e majta bërtasin kundër të ftuarve me të cilët nuk pajtohen.
Universitetet ndjejnë presion për të pushuar profesorët ose për të ndaluar grupet që sfidojnë pikëpamjet konvencionale.
Dhe, siç tregoi debakli i fundit zgjedhor i Kryeparlamentarit, politika jonë është aq e polarizuar nga hiperpartizizmi, saqë legjislatura jonë tani është e paralizuar ose jofunksionale në mënyrë alternative.
Në këtë sfond të tmerrshëm, ne duhet të hedhim poshtë pretendimin e bërë shpesh se zgjedhjet e lira dhe të ndershme janë thelbi i një demokracie.
Edhe pse të rëndësishme, zgjedhjet janë vetëm një nga karakteristikat e një demokracie, jo thelbi i saj.
Më të rëndësishme janë vlerat që duhen kultivuar dhe mbrojtur për të ruajtur një rend të vërtetë demokratik. Në qendër të tyre është se humbësit duhet të respektojnë rezultatet e zgjedhjeve dhe fituesit duhet të tregojnë respekt për të drejtat e humbësve.
Të drejtat e atyre, pikëpamjet e të cilëve ndryshojnë nga shumica duhet të mbrohen, dhe fituesit dhe humbësit, shumica dhe pakica, duhet të përfshihen në dialog konstruktiv për të gjetur zgjidhje kompromisi për problemet me të cilat përballet shoqëria në tërësi.
Ky është thelbi i demokracisë.
Një demokraci e vërtetë nuk është kurrë një lojë me shumën zero ku fituesit përdorin pozicionet e tyre të pushtetit për të heshtur, anuluar ose demonstruar intolerancë ndaj pikëpamjeve të atyre që kanë mundur në zgjedhje të lira dhe të ndershme.
Impulsi autoritar për të shtypur ose ndëshkuar ata që përfaqësojnë pikëpamje të ndryshme është antidemokratik.
Ruajtja e vigjilencës në kultivimin e një kulture të tillë demokratike është e rëndësishme sepse pa të një demokraci mund të thahet dhe të vdesë.
Respektimi i të drejtave dhe pikëpamjeve të pakicave është i rëndësishëm në një shoqëri me një grup të vetëm dominues, dhe edhe më kritik në shoqëritë e ndara në mënyrë të barabartë.
Shumë egjiptianë u tërhoqën nga sundimi i Vëllazërisë Myslimane për shkak të abuzimit të rëndë të fitores zgjedhore.
Sjellja e koalicionit fitimtar të së djathtës ekstreme që aktualisht qeveris në Izrael, duke zbërthyer gjykatat, sundimin e ligjit dhe të drejtat e pakicave, ka shkaktuar frikë dhe një reagim të ashpër në mesin e shumë izraelitëve.
Nëse demokracia nuk është me shumën zero, as politika, veçanërisht në shoqëri të ndryshme.
Kur fitimtarët tejkalojnë duke imponuar ideologjitë e tyre ose duke u përpjekur të zgjerojnë pushtetin e tyre duke ndryshuar rregullat e rrugës, ata dobësojnë demokracinë dhe marrin reagime nga grupet e kërcënuara nga sjellja e tyre.
Sot SHBA ofron një rast konkret.
Në vitin 2022, republikanët fituan një zgjedhje shumë të ngushtë dhe tani kanë avantazh në Dhomën e Përfaqësuesve, ndërsa humbin terren në Senat. Demokratët ende kontrollojnë Shtëpinë e Bardhë.
Duke pasur parasysh këtë rezultat, dikush do të mendonte se republikanët dhe demokratët, të ndarë në mënyrë të barabartë midis elektoratit, do të kërkonin zgjidhje kompromisi për problemet urgjente me të cilat përballet vendi.
Në vend të kësaj, republikanët kanë vendosur të përdorin kontrollin e tyre të Dhomës për të paralizuar qeverinë dhe për të demonizuar kundërshtarët, duke bërë kërkuar ose gjithçka ose asgjë.
Një qasje e tillë jo vetëm që është fatale për ligjërimin respektues dhe kompromisin, por edhe helmon marrëdhëniet politike, duke krijuar një elektorat edhe më të polarizuar.
“Politika është arti i së mundshmes”, por ne duhet të pranojmë gjithashtu rolin jetësor që luajnë në një demokraci grupet që mbrojnë me pasion pozicione parimore ose zgjidhje largpamëse.
Historia jonë politike është e mbushur me shembuj grupesh dhe liderësh vizionarë që janë organizuar rreth parimeve dhe zgjidhjeve të tyre, duke lëvizur qëndrimet e publikut dhe duke ndryshuar llogaritjet politike të politikëbërësve, duke zgjeruar kështu atë që është e mundur.
Por kur pikëpamjet politike bëhen dogmatike, të ngurtësuara, absolute dhe joelastike, kjo mund të jetë kundërproduktive dhe vetëshkatërruese.
Në raste të tilla, sjellja e keqe e ekstremistëve të pakompromis konsiderohet parimore, ndërsa zërat e moderuar që kërkojnë zgjidhje denoncohen si shitje. Kompromisi bëhet i pamundur dhe demokracia vuan.
Ky, fatkeqësisht, është vendi ku jemi sot në Amerikë. Dhe po e vë në rrezik demokracinë tonë.
Shkrimtari është president i Institutit Arabo-Amerikan me bazë në Uashington.
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Aleanca e Demokracive” degradon politikën e Perëndimit
