MENU
klinika

Analiza

“Kutinë e Pandorës” nuk e hapi Perëndimi, por Putini…

13.03.2023 - 14:20

Periferitë me të cilat janë mbushur tre botët e sistemit ndërkombëtar, nga shtetet kukull deri te mbetjet e epokës koloniale, janë në trazira.

Pjesërisht, ato kanë qenë gjithmonë, pasi që në vitet 1990 flitej për një luftë botërore në fragmente, për shkak të Somalisë, Jugosllavisë, Irakut dhe të Xhihadit global. Është pjesërisht faji i konkurrencës midis fuqive të mëdha, nëse në lagjet e konvikteve në skaj të metropolit dhe në periferi të Jugut global ka “aromë plumbi”. Rrethinat e tre botëve janë në trazira sot shumë më tepër se dje. Ato u rritën në mënyrë të jashtëzakonshme nga data 24.02.2002, dita ku filloi pushtimi në Ukrainë.

Lufta e Rusisë kundër Ukrainës është parë nga popujt që përbëjnë hapësirën post-sovjetike si diçka shqetësues.

Një xhirim i një filmi që e kanë përjetuar paraardhësit e tyre të quajtur Budapesti ’56 , i destinuar të prodhojë efekte të çoroditura larg e të gjera në afërsi dh  jashtë Moskës. Kjo është ajo që shkruhej në rubrikat tona të nesërmen, 25/2, duke paralajmëruar agimin e kryengritjes dhe paqëndrueshmërisë në ish-motrat e Bashkimit Sovjetik . Kjo është ajo që po ndodh, nga Kishinau në Tbilisi, ku faktorët endogjenë dhe komplotet ekzogjene kanë shkaktuar një hark krize që shtrihet nga Evropa Lindore deri në Turkestan. Në Kazakistan, ku mbretëron qetësia pas stuhisë së janarit ’22 , presidenca Tokajev po shtyp furishëm përshpejtuesin e reformizmit, duke u përpjekur në të njëjtën kohë të qëndrojë i ekuilibruar midis blloqeve, për të mbrojtur shumëkombësinë nga komplotet e ardhshme destabilizuese. Një hap i gabuar, në një drejtim apo në tjetrin, mund ta ekspozojë Astanën ndaj operacioneve hibride.

Për Bjellorusinë, aleatin ngurrues të Rusisë, lufta në Ukrainë ka qenë më shumë një sfidë sesa një mundësi për Lukashenkon. Superharku i krizës ka mbështjellë vetë Federatën Ruse, një gjigant me këmbë balte dhe gjymtyrë të ndezshme, veçanërisht ato ciskaukaziane dhe siberiane, ku leviatani i separatizmit po zgjohet pas një gjumi të gjatë.

Kremlini ka arsye të frikësohet nga rindezja e kryengritjes në trekëndëshin Çeçeni-Dagestan-Ingushetia, një tregues historik i gjendjes shëndetësore të Kaukazit të Veriut dhe një shpërqëndrim i mundshëm nga teatrot e huaja.

Moldavia dhe Gjeorgjia janë dy shtetet që rrezikojnë  të pësojnë të njëjtin fat si Ukraina, përkatësisht praninë e konflikteve të ngrira dhe shteteve kukull brenda tyre, dhe ku rreziku i donbasizimit është më i lartë se kudo tjetër.

Testet e forcës, lojërat e fatit dhe llogaritjet, por edhe copëzat e egra, mund t’i japin jetë një super-Donbass , të shtrirë nga Kishinau në Tbilisi, nëpërmjet Kievit. Nga ana tjetër Gjeorgjia, shtëpia e dy shteteve de fakto që nga fillimi i viteve 1990, Abkhazia dhe Osetia e Jugut dhe viktimë e një sulmi rus në vitin 2008, është përpjekur ta bëjë Ukrainën një forcë shtytëse për hyrjen në Bashkimin Evropian. Sepse aplikimi për anëtarësim në BE nuk ka marrë përgjigjen e shpresuar nga Ëndrra Gjeorgjiane, perspektiva e një drite jeshile në të ardhmen e largët e cila mund të interpretohet nga Kremlini si një dritë jeshile për rishfaqjen e Tbilisit.

Dhe pikërisht në gjendje pozicionimi të pasigurt përplasen fuqitë e mëdha.

“Kutia e Pandorës” u hap nga vetë Vladimir Putin me pushtimin e Ukrainës dhe të këqijat që gjendeshin aty po përhapen tani në nënbarkun e butë të sistemit ndërkombëtar.

Vijat e kuqe kanë rënë. Oborret e fuqive të mëdha janë vënë në shënjestër të hajdutëve. Koncerti është reduktuar në minimum. Harku i krizës është global. Fuqitë e mëdha bëjnë ç’të munden me atë që kanë. Rusia ka një sërë fantazmash për të nxitur, nga Kaukazi i Jugut në Serbi-Kosovë, në kontekstin e reduktimit të përfshirjes perëndimore në Ukrainë. Por këto janë armë me dy tehe që Shtetet e Bashkuara do të ishin në gjendje t’i kthenin kundër Rusisë; se kushdo që plagoset nga separatizmi, nga separatizmi humbet.

Kështu superharku evropian i krizës po zien, por nuk po shpërthen. Pra “Lufta e Tretë Botërore” ka filluar dhe ajo është e ndarë me fragmente.