Nëse SHBA-ja ka marrë ndonjë mësim në shekullin e 21-të, është se demokracia nuk vjen me armë. 20-vjetori i pushtimit të Irakut ua kujtoi amerikanëve këtë. As diplomacia në Zoom nuk e bën më mirë këtë.
Samiti i dytë i Presidentit Joe Biden për demokracinë, i cili po zhvillohet këtë javë, është virtual dhe surreal. Midis pjesëmarrësve janë India, e cila është në procesin e burgosjes së liderit të opozitës Rahul Gandhi me një vendim të sajuar për shpifje; Izraeli, lideri i të cilit, Benjamin Netanyahu, dëshiron të fundosë pavarësinë e gjyqësorit; dhe Meksika, lideri i së cilës, Andrés Manuel López Obrador, po përpiqet t’i japë fund zgjedhjeve të lira dhe të ndershme.
Me miq të tillë, demokracia vështirë se ka nevojë për armiq.
Qëllimet e Bidenit janë fisnike dhe vlen të përmendet se as Hungaria dhe as Turqia, të konsideruara në Uashington dhe Evropën Perëndimore si demokraci joliberale, nuk ishin të ftuar.. Sipas V-Dem, një institut kërkimor suedez, pothuajse tre të katërtat e popullsisë së botës tani jetojnë në autokraci kundër më pak se gjysmë dekade më parë. Ky ndryshim marramendës justifikon termin “recesion demokratik”.
Është e vështirë të besohet se një Rusi liberale demokratike do të kishte pushtuar Ukrainën. Është po aq e vështirë të imagjinohet se njerëzit e një Ukrainë autokratike po luftojnë aq fort për lirinë e tyre sa po bëjnë tani.
Prandaj, është e arsyeshme që SHBA të mendojë se përhapja e demokracisë është në interesin e saj kombëtar. Problemi është se Amerika nuk është shumë e mirë në këtë.
Askund SHBA-ja nuk ka shpenzuar më shumë armë dhe mund sesa në Lindjen e Mesme. Kthimet demokratike kanë qenë pothuajse në mënyrë të njëtrajtshme negative. Demokracia e Izraelit, ndërkohë, varet në balancë. Kjo pa përmendur faktin se shteti kombëtar hebre nuk është tamam demokratik me territoret arabe që ai pushton.
I vetmi sukses në promovimin e demokracisë në SHBA ishte Plani Marshall për Evropën e pasluftës. Meqenëse fati i demokracisë do të vendoset kryesisht në të ashtuquajturin jug global – pjesët e botës që nuk janë as në perëndim, as në boshtin në zhvillim Kinë-Rusi – do të ishte pragmatike t’i pyesim se çfarë mendojnë.
Për të gjykuar nga të dhënat e votimit në OKB, shumë pak interesohen për fatin e Ukrainës. Argumenti i tyre është se perëndimi duket se nuk interesohet shumë për konfliktet e tyre. Gjatë një lufte civile dyvjeçare në Etiopinë veriore, rreth 600,000 njerëz humbën jetën. Megjithëse vlerësimet e sakta të numrit të të vdekurve nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia janë të vështira për tu marrë vesh, është afërsisht një e katërta e shifrës së Etiopisë.
Lufta e Ukrainës është lajm i përditshëm i faqes së parë; Problemet e Etiopisë mund të përmenden në faqen 14 çdo dy muaj.
Siç tha ministri i jashtëm i Indisë, S Jaishankar vitin e kaluar: “Evropa duhet të largohet nga mendësia se problemet e Evropës janë problemet e botës, por problemet e botës nuk janë problemet e Evropës”. Ajo që në të vërtetë donte të thoshte Jaishankar, sigurisht, ishte perëndimi në tërësi. Por ai ishte i kujdesshëm për të përjashtuar SHBA-në, ashtu si Biden është i kujdesshëm të mos përmendë prapambetjen demokratike të Indisë.
Secili ka nevojë për tjetrin për t’iu kundërvënë Kinës.
Refreni i vazhdueshëm i jugut global është kërkesa për më shumë dollarë për të ndihmuar kalimin e tyre drejt energjisë së pastër, infrastrukturës më të mirë dhe kujdesit shëndetësor modern. Cila nga dy fuqitë e mëdha, Kina apo SHBA, ndihmon më shumë ka të ngjarë të formësojë të ardhmen e tyre politike.
Një nga nënproduktet e pushtimit rus të Ukrainës është se ai e ka rikthyer në vëmendje këtë pyetje urgjente.
Shtëpia e Bardhë e Biden-it po përpiqet të krijojë një qasje koherente të SHBA-së ndaj jugut global, por zyrtarët pranojnë se është një punë në progres.
Kina ka hedhur më shumë para në botën në zhvillim sesa gjithë perëndimi së bashku – me efekte të mira dhe të këqija.
Nëse Mali, Kamboxhia dhe Bolivia e kësaj bote do të bëhen demokraci, është në duart e tyre. Mënyra më e mirë për t’i futur ata në rrugën e duhur është që t’i jepen më pak leksione dhe t’i dëgjojnë më shumë.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
