MENU
klinika

Analiza

Pse pakti AUKUS rrezikon më shumë Australinë?

21.03.2023 - 09:30

Udhëtimi i gjatë dhe shumë i diskutuar i Australisë drejt blerjes së nëndetëseve është një tregues i qartë i ankthit në rritje në Canberra për modernizimin e shpejtë ushtarak të Kinës dhe aspiratat për epërsi rajonale.

Australia beson se rrethanat e saj strategjike janë përkeqësuar deri në atë pikë sa ajo ka nevojë për shpejtësinë, fshehtësinë, rrezen dhe aftësitë e goditjes që vijnë bashkë me nëndetëset bërthamore.

Australia megjithatë ka zgjedhur një rrugë thuajse të pamundur për të ecur. Plani nga partnerët e AUKUS është ambicioz, masivisht i shtrenjtë dhe i rrezikshë, tejkalon shumë çdo gjë që Australia ka tentuar më parë.

Ka shumë pjesë lëvizëse, por elementët thelbësorë janë të trefishtë.

Në vitet 2030, në varësi të miratimit të Kongresit të SHBA, Australia do të blejë tre deri në pesë nëndetëse. Administrata e Biden dhe vetë Australia po bëjnë gjithashtu investime të reja në kapacitetin e Shteteve të Bashkuara për ndërtimin e nëndetëseve.

Së fundmi, duke filluar nga fillimi i viteve 2040, Australia do të ndërtojë tetë nëndetëse krejtësisht të reja, të dizajnuara me Mbretërinë e Bashkuar, por që paraqesin teknologjinë amerikane, duke përfshirë një sistem të ri luftarak. “SSN AUKUS”, siç është quajtur, do të operohet nga Australia dhe Mbretëria e Bashkuar.

Në dekadat në vazhdim, qeveritë australiane do të përballen me katër sfida të kryqëzuara.

Së pari, para se të mund të operojë, e lëre më të ndërtojë, nëndetëse bërthamore, Australisë i duhet sigurimi i fuqisë punëtore detare (gjithçka nga nëndetëset te inxhinierët bërthamorë te salduesit specialistë) dhe infrastrukturën ushtarake dhe industriale.

Natyra trepalëshe e programit dhe qasja e tij me faza i japin Australisë një shans luftimi: trajnimi dhe mbështetja teknike nga Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar është thelbësore për AUKUS. Sh

Së dyti, qeveritë australiane përballen me detyrën sfiduese të ruajtjes së sovranitetit dhe autonomisë brenda aleancës, edhe pse bashkëpunimi ushtarak shkon përtej ndërveprimit drejt integrimit.

Zyrtarët amerikanë kanë thënë se nuk ka asnjë çmim për marrëveshjen e nëndetëseve. Australia do të dëshirojë që ky të jetë një vendim sovran, por mënyra në të cilën Shtetet e Bashkuara janë aq të përfshira në marrëveshjen e nëndetëseve e bën edhe më të vështirë këtë. Ky është një realitet që nuk ka kuptim të mohohet: është thjesht një rrezik tjetër për t’u menaxhuar.

Së treti, AUKUS dhe qëllimi  i ndërtimit të një Force Australiane të Mbrojtjes (ADF) do të bjerë ndesh me qëllimin e Australisë për të stabilizuar lidhjet me Pekinin dhe për të rivendosur një marrëdhënie ekonomike të shkaterruar nga veprime shtrënguese tregtare kineze.

Kina shpreh rregullisht dhe me forcë “kundërshtimin e saj të fortë” ndaj AUKUS dhe marrëveshjes së nëndetëseve bërthamore, duke argumentuar se së bashku ato “fusin konfrontimin e bllokut” në Indo-Paqësorin dhe do të nxisin një garë armësh.

Presidenti Xi Jinping së fundmi goditi atë që ai e quajti “rrethim dhe shtypje” të udhëhequr nga SHBA.

Pekini ka zhvilluar gjithashtu një luftë të pamëshirshme, por deri më tani të pasuksesshme në Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike kundër transferimit të teknologjisë së shtytjes bërthamore në Australi, duke e përshkruar këtë si “përhapje flagrante” dhe një “shkelje serioze” të detyrimeve mbrojtëse të tre palëve AUKUS.

Udhëheqësit australianë do të përgatiten për shprehje të pakënaqësisë. Një ndryshim i papritur i të gjithë përparimit të fundit në marrëdhëniet me Pekinin është i mundur, por do të dukej më pak i mundshëm sesa një hakmarrje e synuar.

Ne gjithashtu duhet të presim që Kina të vazhdojë fushatën kundër nëndetëseve në Azinë Juglindore dhe më gjerë në Jugun Global.

Së katërti, Australia duhet të vazhdojë të sigurojë fqinjët rajonalë, veçanërisht Indonezinë, se programi i nëndetëseve mund të menaxhohet brenda detyrimeve të Australisë për mospërhapjen bërthamore dhe nuk do të kontribuojë në një garë armatimesh rajonale.

Programi i nëndetëseve AUKUS është një shenjë pikësimi dramatike në një histori shumë më të madhe të ndryshimeve radikale në ekuilibrin ushtarak në Indo-Paqësori.

Shtetet e Bashkuara po modernizojnë dhe forcojnë aleancat.

Qëllimi është të ndërtohet një front parandalues ​​i udhëhequr nga SHBA në të gjithë rajonin. Por në epokën aktuale, aleatët si Australia dhe Japonia janë gjithashtu të fokusuar në mbrojtjen e atdheut.

Vendet e Azisë Juglindore shqetësohen për rrezikun e luftës në Indo-Paqësorin, me pasojat e tij shkatërruese strategjike dhe ekonomike, dhe duan që Shtetet e Bashkuara dhe Kina të menaxhojnë më mirë konkurrencën e tyre.

Nëndetësja e parë e ndërtuar nga Australia do të duhet të presë deri në vitet 2040. Këto periudha jashtëzakonisht të gjata nënvizojnë se si ndryshimet strategjike mund të tejkalojnë lehtësisht aftësinë e qeverive për të ofruar aftësinë ushtarake për t’u marrë me to.

Prandaj, rreziku më i madh i nëndetëseve bërthamore të Australisë është mundësia që ato të jenë ende në tryezë kur ato të jenë më të nevojshme.

Burimi: The Diplomat

Përktheu dhe përshtati: Konica.al