MENU
klinika

Analiza

Pse takimi Putin-Xi Jinping ishte “gjysmë i dështuar”?

25.03.2023 - 19:00

Takimi midis Xi Jinping dhe Vladimir Putin ishte një gjysmë i dështuar për të dy liderët.

Për presidentin kinez, i cili, me Rusinë dhe Ukrainën, shpresonte në një farë mënyre të përsëriste shfrytëzimin midis Arabisë Saudite dhe Iranit dhe në vend të kësaj u kthye në shtëpi me kaq shumë fjalë të bukura dhe një grusht “mizash” dhe për atë rus që me qëndrimin e tij jashtëzakonisht të bindur sanksionoi nënshtrimin total të vendit të tij ndaj Kinës, një status quo, tashmë të dukshme në vepra, por tashmë të sanksionuara me fjalë, imazhe dhe kontrata që do të mbeten të gdhendura në histori.

E quajnë “miqësi pa kufij” edhe “superior ndaj bashkëpunimit normal ndërkombëtar”, që “nuk përbën bllok dhe nuk drejtohet kundër të tretëve” dhe për këtë arsye më e fortë sepse është e sinqertë. Me pak fjalë, një miqësi “ideale”, e mbështetur nga një afinitet personal i padyshimtë mes dy shtetarëve, por që në realitet është instrumental për të dy vendet, në një çelës antiperëndimor, megjithëse ata pretendojnë të kundërtën.

Megjithatë, me një qëndrim tjetër: për Moskën është një litar shpëtimi, politik dhe ekonomik, për Pekinin nuk është gjë tjetër veçse një aleancë strategjike dhe tregtare që duhet të kontribuojë në parakalimin e famshëm të SHBA-së.

Seria e marrëveshjeve tregtare dhe ekonomike të nënshkruara gjatë takimit duhet parë në këto dy interpretime të dallueshme, veçanërisht ato për gazin dhe ato që kanë të bëjnë me rrugën e Arktikut , një rrugë e re mëndafshi ende larg për t’u bërë diçka e prekshme.

Projekti tashmë i njohur i gazsjellësit Siberian Force 2 është simboli i vullnetit të Moskës për të ridrejtuar ekonominë e saj drejt Azisë përballë sanksioneve ndërkombëtare. Dërgesat e gazit të vitit të kaluar përmes Forcave Siberiane IKina ka arritur nivelin më të lartë të të gjitha kohërave prej 15.5 miliardë metra kub dhe deri në vitin 2025 Moska synon të arrijë deri në 38 miliardë metra kub në vit, më shumë se dyfishuar vlerën aktuale.

Ideja është të zëvendësohet Evropa me Kinën, por shifrat janë ende shumë të largëta, duke pasur parasysh se para luftës Rusia dërgoi në BE rreth 155 miliardë metra kub gaz.

Dhe nuk ka asnjë mundësi që këto shifra të arrihen ndonjëherë, pasi Pekini tashmë ka kaq shumë furnizues alternativë dhe strategjikisht të rëndësishëm, si Turkmenistani, Kazakistani, Katari dhe madje edhe SHBA. Pra çdo plan i mundshëm ruso-kinez për luftë do të prishet nga SHBA. Amerikanët janë superfuqi dhe gjithçka duhet të kalojë nga aty.

Falë ndihmës së Rusisë, Kina mund të shumëfishojë armët e saj bërthamore, numri i vërtetë i të cilave është ende sekret.

Në vazhdën e samitit në Moskë midis Vladimir Putin dhe Xi Jinping, vjen zgjerimi i bashkëpunimit në fushën e reaktorëve të shpejtë bërthamor “prodhues” të neutroneve.

Gjithçka kalon përmes Uashingtonit, SHBA shumë e fortë

Kjo do t’i lejonte kinezët të kishin plutonium më të “bombardueshëm”, domethënë të përshtatshëm për koka bërthamore.  Pra mes tyre u nënshkrua “programi i bashkëpunimit afatgjatë në reaktorët e shpejtë”. Ai parashikon “zgjerimin e bashkëpunimit në projektet aktuale dhe të ardhshme për reaktorët e shpejtë, prodhimin e uraniumit dhe plutoniumit, menaxhimin e mbetjeve”. Marrëveshja intensifikon bashkëpunimin bërthamor rus me Kinën “duke filluar nga viti 2024 dhe për dekadat e ardhshme”. Tashmë Rosatom po ndihmon kinezët të kompletojnë reaktorët Nr. 7 dhe nr. 8 të uzinës Tianëan në Jiangsu dhe nr. 3 dhe nr. 4 i uzinës Xudabao në Liaoning. Por këta, të cilët do të përfundojnë midis 2026 dhe 2028, janë reaktorë normalë të ngadaltë neutron, të tipit VVER-1200. Ajo që është shqetësuese është ndihma, veçanërisht furnizimi rus me “uranium pjellor”, për uzinën kineze të neutronit të shpejtë CFR-600 në Xiapu, Fujian, i përbërë nga dy reaktorë të lëngshëm me natrium të ftohur, i pari prej të cilëve do të hyjë në funksion këtë vit, i dyti në 2025.

Mungesa e plutoniumit ka qenë deri tani kufiri më i madh për zgjerimin e arsenalit bërthamor të Pekinit, i cili deri në vitin 2022 vlerësohej në mes 290 dhe 350 koka luftarake.

Në shkurt 2023, Komanda Strategjike e SHBA Stratcom vlerësoi se “Kina mund të ketë tejkaluar tashmë 400 koka luftarake dhe mund të arrijë në 1500 armë atomike deri në vitin 2035”.

VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN


Nga AlJazeera/ Miqësi "pa kufij"

A do të jetë Kina shpëtimi ekonomik i Putinit?