Marrëdhëniet me Rusinë, raundi i dytë vendimtar i zgjedhjeve turke, refugjatët dhe “konfliktet” me NATO-n: këto çështje i përmendi Rexhep Tajip Erdogan gjatë intervistës së tij për CNN, duke dërguar mesazhe të qarta brenda dhe jashtë kufinjve të Turqisë.
“Ne nuk jemi në pikën ku mund të vendosim sanksione ndaj Rusisë siç ka bërë Perëndimi. Ne nuk jemi të detyruar të vendosim të njëjtat sanksione si vendet perëndimore,”- tha Recep Tayyip Erdogan, duke folur për CNN dhe Becky Anderson.
“Ne jemi një shtet i fortë dhe kemi një marrëdhënie pozitive me Rusinë,”-shtoi presidenti turk. Duke shtuar më pas se Rusia dhe Turqia kanë nevojë për njëra-tjetrën në çdo fushë. Erdogan doli fitues i raundit të parë të zgjedhjeve turke, ndonëse nuk arriti të siguronte votat 50 + 1 që do ta lejonin të zgjidhej president që nga e diela e parë.
Kështu, më 28 maj, “i forti” i Turqisë do të përballet me Kemal Kilicdaroglu në qendrat e votimit. Pikëpamjet e dy politikanëve ndryshojnë në disa pika – me qëndrimet e tyre të ndryshme për çështjet e politikës së jashtme dhe diplomacisë me Perëndimin dhe Rusinë. Gjatë fushatës së tij zgjedhore, Kilicdaroglu premtoi të përmirësojë marrëdhëniet diplomatike të Turqisë me Perëndimin. Por gjithashtu kishte bërë me dije se nuk kishte ndërmend të imitonte marrëdhëniet personale të Erdoganit me Putinin, duke lejuar që marrëdhëniet me Moskën të qeverisen nga interesi shtetëror.
Në ditët para raundit të parë të zgjedhjeve, Kilicdaroglu ashpërsoi kritikat e tij ndaj Kremlinit. Ai madje shkoi aq larg sa akuzoi Rusinë për ndërhyrje në zgjedhjet turke.
“Shokë rusë, ju fshiheni pas montazheve, komploteve dhe përmbajtjeve dhe videove të thella false të publikuara në vend dje,”- shkroi ai në Twitter dhe vazhdoi: Nëse doni që miqësia jonë të vazhdojë edhe pas 15 majit, hiqni duart nga shteti turk.
Në vend të kësaj, Erdogan këmbëngul në thellimin e marrëdhënieve me Rusinë, ndërsa argumenton se Perëndimi duhet të ndjekë shembullin e tij.
Por në fakt, Erdogan ndihmoi në përfundimin e Marrëveshjes së Grrit të Detit të Zi, një iniciativë që lejoi transportimin e miliona tonëve grurë dhe shmangi një krizë globale ushqimore. Një zgjatje e marrëveshjes për dy muaj të tjerë u njoftua të mërkurën – vetëm një ditë para se afati të skadonte zyrtarisht.
“Kjo u bë e mundur për shkak të marrëdhënies sonë të veçantë me Presidentin Putin,”- tha Erdogan për CNN.
Tregtia ruso -turke vlerësohet të arrijë në 62 miliardë dollarë çdo vit. Në fillim të këtij viti, Putini hoqi dorë nga pagesat e gazit turk për Rusinë – një veprim i parë nga shumë njerëz si mbështetje e qartë për Erdoganin në zgjedhje. Erdogan gjithashtu arriti të sigurojë shkëmbimin e robërve të luftës midis Ukrainës dhe Rusisë. Në të njëjtën kohë, i ka ofruar edhe armatim Kievit.
Për Suedinë
Gjatë intervistës së tij me CNN, presidenti turk iu referua edhe pranimit të Suedisë në NATO. Ai sqaroi se për sa kohë që Suedia lejon anëtarët e organizatave terroriste të lëvizin lirshëm, Ankaraja nuk mund të pranojë të anëtarësohet në NATO.
“Ne nuk jemi gati për Suedinë tani… Sepse një vend i NATO-s duhet të ketë një qëndrim të fortë në luftën kundër terrorizmit,”- tha Erdogan. Suedia ka refuzuar vazhdimisht kërkesat turke për ekstradimin e personave që Ankaraja i përshkruan si terroristë, duke sqaruar se këto çështje rregullohen nga gjykatat e vendit.
Erdogan sulmoi edhe presidentin amerikan Joe Biden, i cili gjatë fushatës së tij zgjedhore për Shtëpinë e Bardhë në 2020 e quajti presidentin turk “autoritar”.
“A do të kërkoja një raund të dytë zgjedhjesh po të isha diktator?,”- pyeti Erdogan.
Kunja e kutisë së votimit
Erdogan u shfaq optimist për zgjedhjet e 28 majit.
“Është një përvojë e re për demokracinë turke. Besoj se qytetarët e vendit do të dalin në qendrat e votimit të dielën e ardhshme për të mbështetur një demokraci të fortë,”- tha ai.
Kilicdaroglu kryeson një koalicion prej gjashtë partish opozitare, të cilat ai shpresonte se përfundimisht do t’i hiqte pushtetin Erdoganit. Ky koalicion u “ favorizua ” edhe nga tërmetet shkatërruese të shkurtit në Turqi, të cilët lanë pas më shumë se 50.000 të vdekur.
Opozita e ka akuzuar Erdoganin për ndërhyrje në gjyqësor, politikë të dobët ekonomike dhe censurë të atyre që nuk pajtohen me pikëpamjet e qeverisë.
Në intervistën e tij për CNN, Erdogan pohoi: Nuk ka asnjë të burgosur për pikëpamjet e tyre në Turqi.
Duke iu përgjigjur një pyetjeje rreth vendimit të tij për të mbajtur normat e interesit të ulëta, ai tha se kjo politikë tashmë ka filluar të sjellë rezultate pozitive.
“Sa më të ulëta të jenë normat e interesit, aq më i ulët është inflacioni,”- tha Erdogan dhe vazhdoi: Ne kemi parë rezultate nga masat që kemi marrë.
Pas tërmetit, çfarë ndodh?
Përgjigja e vonuar e qeverisë ndaj tërmeteve shkatërruese të shkurtit – për të cilat zyrtarët turq kanë kërkuar falje – kishte zemëruar qytetarët e vendit, me opozitën që shpresonte se do ta ndihmonte në kutitë e votimit.
Më 14 maj, megjithatë, Erdogan fitoi shumicën e votave në juglindjen e shkatërruar të Turqisë. “Barometri” në këto zgjedhje janë afro katër milionë refugjatët sirianë që kanë qenë në Turqi vitet e fundit. Por Kilicdaroglu, bëri një “kthesë” nacionaliste dhe premtoi se do të dëbonte refugjatët sirianë. Kjo lëvizje u interpretua si një “flirtim” ndaj votuesve të kandidatit të tretë të zgjedhjeve, ultranacionalistit Sinan Ogan, i cili arriti të mbledhë më shumë se 5% në raundin e parë të zgjedhjeve.
Erdogan, nga ana tjetër, tha se nuk do të përkulet ndaj dëshirave të Oganit: Unë nuk jam një person që i pëlqen të negociojë në këtë mënyrë.
Në fakt, ai mohoi që Ogan të ketë rolin e rregullatorit të zgjedhjeve, duke argumentuar se kjo e drejtë i përket popullit turk.
Erdogan ka përjashtuar një dëbim me shumicë të refugjatëve, duke thënë megjithatë se ai do të inkurajonte rreth një milion refugjatë të kthehen në Siri. Ai pohoi, në të njëjtën kohë, se vendi po ndërton shtëpi dhe infrastrukturë në zonat e kontrolluara nga Turqia, me qëllim lehtësimin e riatdhesimit të tyre.
Në përfundim të intervistës së tij, Erdogan tha: Ne kemi mbi 900 kilometra kufi dhe ekziston një kërcënim i vazhdueshëm terrorist.Arsyeja e vetme që ne kemi një prani ushtarake në kufi është për të luftuar terrorizmin. Kjo është arsyeja e vetme!
