Orhan Pamuk (7 qershor 1952, Stamboll, Turqi), është shkrimtar, akademik dhe eseist turk. Fitues i Çmimit Nobel për letërsi për vitin 2006.
Orhan Pamuk ka lindur në Stamboll, në një familje e cila ishte, siç’ thotë ai vet “me orientim euro-perendimor” (për ndryshim nga e vjetra osmane). Studioi arkitekturën dhe merret me pikturë, pastaj e braktis arkitekturën (pas tre vitesh) dhe fillon gazetarinë ku diplomon më 1976. Jetën e vet dhe mendimet detalisht i përshkruan në veprën autobiografike Stambolli: qytet i kujtimeve.
Romanet e tij, përkthyer në më shumë se 40 gjuhë, shpesh peshojnë mes përrallës dhe realitetit dhe pasqyrojnë Turqinë e djeshme e të sotme. Është autori i parë turk që merr Çmimin Nobel për letërsi. Motivacioni ishte: “në kërkimin e shpirtit melankolik të qytetit të tij të lindjes, ka zbuluar simbole të reja për të pasqyruar përplasjet dhe lidhjet midis kulturave të ndryshme”.
Pamuk ka shkruar për veten e tij:
“Kam kaluar jetën time në Stamboll, në bregun evropian, në shtëpitë kundruall bregut tjetër, Azisë. Ndërsa isha pranë ujit, duke shikuar bregun përballë, kontinentin tjetër, më kujtohej gjithmonë vendi im në botë, dhe ishte mirë. E pastaj, një ditë, u ndërtua një urë që i lidhte dy brigjet e Bosforit. Kur kam kaluar mbi urë dhe kam parë panoramën, e kam kuptuar se ishte edhe më mirë, edhe më bukur të shikosh dy brigjet bashkë. E kam kuptuar se më e mira ishte të jesh një urë midis dy brigjeve. T’iu drejtohesh dy brigjeve pa iu përkitur atyre.”
Veprat
Romane
Xhevdet Beu dhe të bijtë, (turqisht: Cevdet Bey ve Oğulları), 1982
Shtëpia e heshtjes , (shqip: Sessiz Ev), 1983
Kështjella e bardhë, (turqisht: Beyaz Kale), 1985
Libri i zi, (turqisht: Kara Kitap), 1990
Jeta e re, (turqisht: Yeni Hayat), 1994
Unë jam e kuqja, (turqisht: Benim Adım Kırmızı), 1998
Bora, 2002
Muzeu i pafajësisë, (turqisht: Masumiyet Müzesi), 2008
Tëhuajsim në mendjen time, (turqisht: Kafamda Bir Tuhaflık), 2014
Flokëkuqja, (turqisht: Kırmızı Saçlı Kadın), 2015
Stambolli, (turqisht: İstanbul: Hatıralar ve Şehir), 2003
Baulja e babait, (turqisht: Babamın Bavulu), 2007
Çmimet
Çmimi Milliyet Press për romanin “Xhevdet-begu dhe djemtë e tij”
Çmimi Independent për letërsi të huaj 1990 (Independent Award for Foreign Fiction) për romanin “Kështjella e bardhë”
Çmimi letrar ndërkombëtar IMPAC Dublin 2000, për romanin “Unë jam e kuqja”
Peace Prize of the German Book Trade 2005, çmim letrar gjerman, si vlerësim pë opusin e tij letrar
Çmimi Nobel për Letërsi 2006.
