Nga Marsela Shytia
Vonë në mëngjesin e kësaj të marte, sirenat paralajmëruese ajrore filluan të bien në Stepanakert dhe zonat përreth. Ishte shenja e parë që diçka serioze po ndodhte. Dhe në fakt, pak kohë më pas, konfirmimet për këtë erdhën edhe nga Baku. “Azerbajxhani, – thuhej në një deklaratë të Ministrisë së Mbrojtjes në Baku, – ka filluar një operacion antiterror”. Dyshimi është se ky është një kapitull i ri në luftën e Nagorno Karabakut. Konflikti është rezultat i shpërbërjes së BRSS, i cili sheh Azerbajxhanin dhe Armeninë që kundërshtojnë njëri-tjetrin për kontrollin e rajonit. Ai vazhdon prej tridhjetë vjetësh, por u ndez sërish dje. Një armëpushim i ndërmjetësuar nga rusët në nëntor 2020 ishte i vlefshëm në zonë, por sot siç duket armët po flasin sërish.
Sulmi në Stepanakert
Kapitulli i parë i konfliktit përfundoi në vitin 1994, një ditë pas pavarësisë së Armenisë dhe Azerbajxhanit. Pavarësia e të dy vendeve nga Moska kishte shkaktuar mosmarrëveshje. Armenët në fakt kanë pretenduar kontrollin e Nagorno për shkak të pranisë së tyre historike në rajon. Nga ana e tyre, azerët kanë përsëritur paprekshmërinë e kufijve të trashëguar nga BRSS, ku zona i ishte caktuar Baku. Me fitoren e Armenisë, u krijua Republika e Artsakhut, megjithëse nuk u njoh ndërkombëtarisht. Stepanakerti është zyrtarisht kryeqyteti i asaj republike. Megjithatë, territori i entitetit të kërkuar dhe krijuar nga armenët tashmë ishte reduktuar ndjeshëm pas përparimeve të Azerbajxhanit në luftën që shpërtheu në shtator 2020, kapitulli i dytë i mosmarrëveshjes. Baku rimori një pjesë të madhe të territorit të Nagornos, duke nënshkruar më vonë një armëpushim të ndërmjetësuar nga rusët.
“Korridori i Laçinit”
Marrëveshja, e cila erdhi në nëntor 2020, u la armenëve vetëm zonën e Stepanakertit. Moska, nga ana e saj, është angazhuar të vendoset si një forcë ndërhyrëse, duke garantuar sigurinë në të ashtuquajturin “korridori i Laçinit”. Kjo është, i vetmi rrip toke i aftë për të bashkuar atë që ka mbetur nga Artsak me Armeninë. Por një sulm i ri i Azerbajxhanit ishte vetëm çështje kohe. Në fakt, për muaj të tërë korridori kishte qenë i papërdorshëm për shkak të protestave mjedisore të lidhura nga shumë me strategjinë e Bakut që synonte izolimin e pjesës së fundit të Nagornos në duart e armenëve. Sirenat paralajmëruese ajrore i bënë banorët e Stepanakertit të kuptojnë fillimin e operacioneve të reja ushtarake. Dyqanet dhe zyrat u mbyllën menjëherë në qytet dhe njerëzit u strehuan në shtëpi ose në vende të sigurta. Ata që mbetën jashtë mund të dëgjonin qartë jo vetëm të shtënat e dronëve, por edhe të artilerisë së rëndë të përdorur nga ushtria Azerbajxhane.
Operacioni anti-terrorist
Njoftimet për shtyp nga Ministria e Mbrojtjes kanë filluar të konfirmojnë nisjen e atij që për azerët është një operacion i ri antiterrorist. Sipas rindërtimit të qeverisë së Azerbajxhanit, sulmi ishte për shkak të një vendosjeje të supozuar masive të ushtarëve armenë brenda Artsak. Rrethanë e cilësuar si lajm i rremë nga Yeravan. “Shënimet zyrtare dhe mediat masive të Azerbajxhanit vazhdojnë të përhapin deklarata të rreme duke pretenduar se ka njësi të forcave të armatosura të Republikës së Armenisë në Nagorno-Karabakh.
“Dora e Moskës”
Nga Rusia, reagimet e para iu besuan zëdhënëses së Ministrisë së Jashtme ruse, Maria Zakharova, e cila kërkoi “të ndalet gjakderdhja”. “Federata Ruse është thellësisht e alarmuar nga përkeqësimi i mprehtë i situatës në Karabakh. Rusia i kërkon Armenisë dhe Azerbajxhanit t’i japin fund armiqësive dhe t’i kthehen një zgjidhjeje diplomatike”, thuhej në deklaratë. Për më tepër, e njëjta zëdhënëse kërkoi zyrtarisht dhe shprehimisht garantimin e sigurisë së ushtarëve rusë të pranishëm në rajon si paqeruajtës. Megjithatë, Moska do të ishte paralajmëruar nga qeveria e Bakut për fillimin e afërt të sulmit. Një rrethanë që ka ngritur dyshime nga ana e qeverisë armene. Marrëdhëniet midis Armenisë dhe Rusisë kanë qenë në nivelin më të ulët historik prej disa muajsh, që kur Jeravani dha dritën jeshile për stërvitjet e përbashkëta me ushtrinë amerikane.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
