Gati katër dekada pas vdekjes së Enver Hoxhës, udhëheqësit që e ktheu Shqipërinë në një nga vendet më të izoluara të Europës, turizmi ka përjetuar një rritje shumë të shpejtë në muajt e fundit, shkruan në një artikull gazetari, Francisco de Zarate të botuar në të përdishmen spanjolle “El Pais”.
Numri i vizitorëve të huaj në maj ishte 2,5 herë më shumë se në të njëjtin muaj të 2019.
Vendi i vogël ballkanik ka tejkaluar shifrat e para pandemisë që nga vjeshta e vitit 2021, ndërsa destinacionet kryesore turistike si Franca dhe Italia nuk kanë arritur ende të kthehen në nivelet e mëparshme.
Shqipëria ofron çmime të përballueshme, ujëra të pastër kristal dhe ekzotizëm.
Këto janë themelet e fushatës së marketingut digjital që ka tërhequr mijëra turistë këtë verë, në një vend me një popullsi prej 2,8 milionë banorësh, të cilit i është dashur të rekrutojë më shumë punëtorë nga India, Bangladeshi dhe Pakistani, mes vendeve të tjera, për të përmbushur rritjen e kërkesës.
“Nga pesë hotele ku kemi qëndruar, katër u hapën vitin e kaluar dhe një këtë vit”, tha Marcos Fernández, nga Madridi, Spanjë, i cili vizitoi Shqipërinë në gusht.
“I gjithë vendi është në ndërtim e sipër”, shtoi ai.
Shqipëria regjistroi një rritje prej 45% nga viti në vit, në numrin e lejeve të ndërtimit në vitin 2021, duke reflektuar një tendencë rritëse që, sipas të dhënave të qeverisë, u kryesua në vitin 2022 nga sektori i hotelerisë, i cili regjistroi një rritje prej 55% në biznes.
“Në krye të rritjes së turizmit dhe punimeve ndërtimore që pasuan tërmetin e vitit 2019, bumi i ndërtimeve është edhe për shkak të remitancave të dërguara nga diaspora e konsiderueshme prej 1,2 milionë shqiptarësh jashtë vendit, e cila përbën më shumë se 9% të PBB-së së vendit”, sipas vlerësimet e Bankës Botërore.
Në Shqipëri, bujqësia ka përfaqësuar tradicionalisht burimin kryesor të punësimit, por tashmë është kthyer edhe në një gjenerues të këmbimit valutor.
Megjithëse mikrobujqësia familjare mbizotëron ende në një vend që ishte i vetë-mjaftueshëm në vitet 1980, produktiviteti është rritur me të njëjtin ritëm si eksportet, me 15,6% për shitjet e huaja të pjeprit, shalqinjve, domateve, trangujve dhe agrumeve, ndër kulturat e tjera.
“Të dhënat e eksportit bujqësor kishin filluar të rriteshin para pandemisë, në 2017 dhe 2018. Më pas u rikuperua në vitin 2022 dhe ka ecur kryesisht mirë në vitin 2023”, tha Meleq Hoxhaj, një studiues i pavarur dhe bashkëautor i një pune kërkimore mbi lidhjen midis globalizimit dhe papunësisë në Shqipëri.
“Humbjet e vendeve të punës që mund të kenë ardhur nga mekanizimi i shpejtë i fshatit shqiptar janë kompensuar nga rritja e eksporteve”, tha ai.
Progresi
“Shqipëria ishte në fund të Evropës dhe Azisë Qendrore për sa i përket niveleve të varfërisë dhe në 30 vjet ajo ka arritur një nivel të lartë të mesëm të të ardhurave me pothuajse të gjithë treguesit që lëvizin në drejtimin e duhur”, tha Emanuel Salinas, përfaqësues i Bankës Botërore në Tiranë.
“Varfëria ka qenë në rënie të vazhdueshme dhe PBB-ja është rritur me shpejtësi”, shtoi ai.
Ju nuk keni nevojë të ktheheni në vitet 1990 për të vërtetuar progresin.
“Midis 2010 dhe 2019, PBB-ja për frymë u rrit me një normë mesatare vjetore prej 2,9%”, sipas Bankës Botërore.
Në vetëm shtatë vjet, varfëria është zhvendosur nga 41,5% e popullsisë (2016) në 23,9% (2023).
Eliminimi i kësaj shifre nuk është sfida e vetme e jashtëzakonshme e vendit.
Shqipëria tani përballet me një problem që vende si Argjentina apo Venezuela vetëm mund ta ëndërronin, domethënë presionin rritës mbi monedhën vendase të krijuar nga fluksi masiv i valutës së huaj nëpërmjet investimeve të huaja, remitancave, turizmit dhe eksporteve bujqësore.
Nga 135 lekë që duheshin për të blerë një euro një dekadë më parë, vitet e fundit ajo kishte kaluar në kufirin 120 lekë për euro.
Kjo barrierë u thye sërish në korrik 2023, kur monedha shqiptare u mbiçmua në 101 lekë për euro.
“Për të zbutur këtë presion, Banka e Shqipërisë ka tërhequr euron nga tregu, por kjo nuk ka mjaftuar. Ndonëse mbiçmimi i fortë i lekut është përmbysur pak, sërish është një barrë e madhe për kompanitë eksportuese, të cilat si nxitje kanë marrë disa rimbursime taksash nga qeveria”, tha Hoxhaj.
Qeveria shqiptare është e vetëdijshme se stimujt tatimorë dhe ndërhyrjet në valutë shërbejnë vetëm si një masë ndaluese, dhe ajo ka vendosur të zhvillojë shërbimet digjitale të eksportit dhe të përmirësojë inovacionin dhe konkurrencën në sektorët e bujqësisë dhe turizmit.
Megjithëse strategjia mund të mos japë rezultate të menjëhershme, një gjë është e qartë, një monedhë e rivlerësuar mund të jetë një sfidë.
