Bizneset, qeveritë dhe investitorët tashmë po lundronin në një peizazh të mjegullt global përpara ngjarjeve tragjike që po shpalosen në Lindjen e Mesme. Por konflikti i tmerrshëm midis Hamasit dhe Izraelit, i cili tashmë ka çuar në vuajtje të mëdha dhe ka marrë jetën e mijëra civilëve, duke përfshirë kaq shumë fëmijë, ka futur një shtresë të re pasigurie për ekonominë globale, temë e këtij komenti. Edhe në rastin shumë të pamundur që situata gjeopolitike të përmirësohet me shpejtësi në rajon dhe më gjerë, do të mbetet një ndjenjë e thellë pasigurie, e nxitur nga pesë faktorë ekonomikë dhe financiarë.
Së pari, motorët kryesorë të rritjes së ekonomisë globale janë aktualisht nën tendosje. Me Evropën në prag të recesionit dhe ngecjen e Kinës, ekonomia amerikane është shfaqur si shtytësi kryesor i rritjes globale. Kjo u bë veçanërisht e dukshme në tremujorin e tretë të 2023, me vlerësimet e rritjes së Shteteve të Bashkuara që impresionuan edhe një herë.
Por edhe perspektiva e rritjes së Amerikës është e pasigurt. Gjatë 15 muajve të fundit, konsensusi i analistëve për drejtimin e ekonomisë amerikane është luhatur i egër midis katër skenarëve: ulje e butë, ulje e fortë, ulje në përplasje dhe pa ulje. Megjithëse pikëpamja mbizotëruese tani është se SHBA po shkon drejt një uljeje të butë, parashikimet mund të zhvendosen drejt një të vështirë gjatë javëve të ardhshme.
Kur narrativa e rritjes së ekonomisë më të madhe në botë, me institucionet e saj të pjekura dhe bazën e larmishme prodhuese, mund të ndryshojë kaq lehtë, nuk është çudi që pasiguria në pjesën tjetër të botës është edhe më e theksuar. Në vend që t’i ngjajë një shpërndarjeje normale në formë zile të rezultateve të mundshme me një majë të vetme dhe bishta të hollë, perspektiva globale duket si një shpërndarje multimodale me bishta të majme në të dy skajet, duke sugjeruar një gjasë më të lartë të ngjarjeve ekstreme.
Nga ana pozitive, përparimet në inteligjencën artificiale gjeneruese, shkencat e jetës dhe energjinë e pastër kanë potencialin për të rritur produktivitetin dhe për të rritur ndjeshëm rritjen e mundshme të PBB-së. Në anën tjetër të shpërndarjes, ekziston rreziku që një grup ciklesh vicioze të përkeqësojnë efektet kaskaduese.
Së dyti, udhëtimi drejt kësaj të ardhmeje të pasigurt është i mbushur me rrezik. Rreziku më i menjëhershëm është rritja e kohëve të fundit në kostot globale të huamarrjes, pasi tregjet përshtaten me gjasat që Rezerva Federale e SHBA-së dhe bankat e tjera qendrore të mëdha, që kanë rritur normat e interesit në mënyrë agresive – ndonëse me vonesë – për të kundërshtuar tendencat e inflacionit që fillimisht kishin diagnostikuar gabimisht – do të ruajnë norma të larta. për një periudhë të zgjatur.
Së treti, vazhdimësia e kësaj perspektive të normës së interesit rrit rrezikun e recesioneve dhe turbulencave të tregut financiar. Ne pamë shenja të hershme të kësaj në mars, kur keqmenaxhimi i bilancit dhe rrëshqitjet në mbikëqyrjen bankare çuan në dështimin e disa bankave rajonale amerikane.
Së katërti, ekonomisë globale dhe tregjeve kryesore financiare si ai për obligacionet standarde të qeverisë amerikane, tani i mungojnë ankorat kryesore nga lart-poshtë, si vrulli i rritjes, besimi në sinjalet e politikëbërjes dhe stabilizimi i flukseve financiare.
Ndërsa mjetet e politikës ekonomike bëhen më të varura ndaj konsideratave politike dhe gjeopolitike, perspektiva tashmë e dobët për rritjen globale mund të përkeqësohet. Politika monetare përballet me një kërcënim besueshmërie dhe pasiguri të vërteta strukturore në lidhje me nivelin e ekuilibrit të normave të interesit dhe efektet e vonuara të një cikli të dukshëm të rritjes së normave të përqendruara. Për më tepër, tkurrja e bilanceve të bankave qendrore dhe mungesa e një kuadri efektiv të politikës komplikojnë sfidën e përcaktimit të objektivave të duhura të inflacionit në një ekonomi botërore të karakterizuar nga një anë e ofertës mjaft fleksibël.
Mes deficiteve në rritje dhe rritjes së pagesave të interesit, shtrohet gjithashtu pyetja se kush do të thithë rritjen e konsiderueshme në emetimin e borxhit të qeverisë. Për më shumë se një dekadë, Fed ka qenë blerësi më i besueshëm i obligacioneve të qeverisë amerikane, për shkak të aftësive të saj në dukje të pakufishme të printimit të parave dhe ndjeshmërisë minimale ndaj çmimeve. Por, e detyruar nga inflacioni dhe ekseset e tjera të kalojë nga lehtësimi sasior në shtrëngimin sasior, Fed është tani një shitës neto i besueshëm. Blerësit ndërkombëtarë gjithashtu duken më të kujdesshëm, pjesërisht për shkak të tensioneve gjeopolitike. Për më tepër, shumë investitorë institucionalë vendas, si fondet e pensioneve dhe kompanitë e sigurimeve, kanë grumbulluar tashmë zotërime të konsiderueshme të obligacioneve, duke pësuar humbje të konsiderueshme nga marka në treg.
Pa këto ankora ekonomike, politike dhe teknike, ekonomia globale dhe tregjet e kapitalit ngjajnë me varkat në një det të trazuar dhe të paparashikueshëm. Kjo na çon te shtytësi i pestë i pasigurisë globale: reagimi joadekuat ndaj krizave afatgjata si ndryshimi i klimës dhe pabarazia ekonomike në rritje. Sa më gjatë të presim për të trajtuar këto probleme, aq më të mëdha do të jenë kostot eventuale. Veprimet tona të pamjaftueshme sot sigurojnë që ne do të përballemi me pengesa më të ndërlikuara ekonomike dhe politike në vijimësi.
Siç shkruajmë në Permacrisis, bota e sotme është formuar nga tre dështime të vazhdueshme: paaftësia e përsëritur për të arritur rritje të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse që respekton gjithashtu planetin tonë; gabime të përsëritura të politikës së brendshme; dhe mungesa e vazhdueshme e koordinimit efektiv të politikave globale në një kohë kur sfidat e përbashkëta kërkojnë veprim kolektiv. Së bashku, këto dështime kanë pasur pasoja të thella ekonomike, financiare, institucionale, sociopolitike dhe gjeopolitike.
Ky është lajmi i keq. Lajmi i mirë është se ne kemi kapacitetin për t’i zgjidhur këto probleme dhe për t’i kthyer ciklet vicioze të sotme në të virtytshme. Por për të zbatuar ndryshimet kryesore të nevojshme për të arritur këtë qëllim, ne kemi nevojë për udhëheqje politike vizionare në nivel kombëtar dhe rritje të ndërgjegjësimit global për sfidat tona të përbashkëta. Në mungesë të një lidershipi të tillë, ne rrezikojmë t’u lëmë fëmijëve dhe nipërve tanë një botë të rrënuar nga paqëndrueshmëria ekonomike dhe financiare, trazirat e brendshme politike dhe trazirat gjeopolitike.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “Project Syndicate“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Pasojat e globalizmit
A është kjo një tjetër luftë për naftë?
