MENU
klinika

Kush është Jon Fosse

Fituesi i Nobelit për Letërsi ‘që i dha zë të pathënës’

06.10.2023 - 08:55

Çmimi Nobel në letërsi i është dhënë autorit 64-vjeçar norvegjez Jon Fosse “për dramat dhe prozën e tij novatore që i japin zë të pathënës”.

Veprat e tij përfshijnë serinë e romaneve Septology, Alis at the Fire, Melancholy dhe A Shining.

“Vepra e tij e madhe, që përfshin një shumëllojshmëri zhanresh, përfshin rreth 40 shfaqje dhe një pasuri romanesh, koleksionesh poezish, ese, libra për fëmijë dhe përkthime,” tha Anders Olsson, kryetar i komitetit të Nobelit për letërsinë. “Fosse ndërthur një rrënjë në gjuhën dhe natyrën e prejardhjes së tij norvegjeze me teknikat artistike në vazhdën e modernizmit.”

I lindur në vitin 1959 në Haugesund në bregun perëndimor të Norvegjisë, Fosse u rrit në Strandebarm.

Në moshën shtatëvjeçare, ai gati vdiq në një aksident, për të cilin tha se ishte “përvoja më e rëndësishme” e fëmijërisë së tij dhe ajo që “e krijoi” atë si artist. Në adoleshencën e tij, Fosse aspiroi të bëhej kitarist, përpara se t’i kthente ambiciet e tij në shkrim.

Romani i tij debutues, Raudt, svart (“E kuqe, e zezë”), u botua në vitin 1983. Drama e tij e parë që u shfaq, Og aldri skal vi skiljast (“Dhe kurrë nuk do të ndahemi”), u vu në skenë në Teatrin Kombëtar në Bergen në vitin 1994.

Megjithatë, drama e parë që ai shkroi, Nokon kjem til å komme (“Dikush do të vijë”), do të çonte në zbulimin e tij në vitin 1999 kur regjisori francez Claude Régy e vuri në skenë në Nanterre.

Fosse ka shkruar më shumë se 30 drama, duke përfshirë Namnet (“Emri”), Vinter (“Ëinter”) dhe Ein sommars dag (“Një ditë vere”). Veprat e tij më të gjata përfshijnë trilogjinë Septology (Septologjia), vëllimi i tretë i së cilës u përfshi në listën e ngushtë për çmimin ndërkombëtar Booker në 2022.

“Pasuria që s’e blejnë dot paratë”

Libri për suksesin e vërtetë dhe rritjen personale

Ngjarja më e rëndësishme e popullit shqiptar

Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe

Premiera “13” nën petkun e Sulejman Rushitit

“Kadare, Kuteli, Fishta…të ndërthurur në dramën bashkëkohore”

Erdhi si një mrekulli për publikun shqiptar

Marie Kraja, diva me zërin e pastërt dhe të kthjellët