Nga lufta tregtare dhe tërheqja e mundshme e SHBA nga NATO, re të zeza po mblidhen mbi planetin tonë. Por rreziku më i madh që mund t’i kanoset botës vitin e ardhshëm nuk vjen nga ndryshimi i klimës apo fenomene të tjera natyrore. Rreziku ka një emër dhe quhet Donald Trump. Kështu shkroi prestigjiozja britanike “The Economist” së fundmi, sipas të cilës një fitore e Trump në zgjedhjet presidenciale të nëntorit të ardhshëm është mundësi që ka nisur të marrë formë. Sipas gazetës, rizgjedhja e Trump do të përbënte një zhvillim ndryshe nga mandati i tij i parë dhe rrjedhimisht, fati i botës do të varet nga fletët e votimit të dhjetëra mijëra zgjedhëse nga një grusht shtetesh në procesin elektoral të 2024-s. Dhe rreziku ka filluar të ndihet edhe në Evropë. Antagonizmi i Trump ndaj aleancës më të madhe ushtarake, NATO-s, është i ditur tanimë, por ish-presidenti duket se do t’i çojë gjërat në një tjetër nivel të frikshëm, që nuk është parë ndonjëherë. Manjati po shqyrton mundësinë e tërheqjes së SHBA nga aleanca, dhe kur bëhet fjalë për një njeri si ai, asgjë nuk duhet të duket më e papritur apo e pabesueshme.
Armatosja e Evropës
Që Evropa realisht frikësohet, e tregon edhe armatosja e saj e kohëve të fundit. Shpenzimet e tepruara të Polonisë, për avionë luftarakë, helikopterë sulmues, raketahedhës, sisteme të mbrojtjes ajrore dhe artileri, si dhe tanke, nxiten nga kërcënimi në rritje nga Rusia, e cila e ka zhvendosur ekonominë e saj në një bazë lufte. Por është gjithashtu një mbrojtje kundër kthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë dhe shansit që ai të largojë NATO-n. Kjo perspektivë ka vënë këmbanat e alarmit në të gjithë Evropën. Në Gjermani, prej vitesh një ngecje në shpenzimet e mbrojtjes, kancelari Olaf Scholz javën e kaluar e angazhoi qeverinë për një zgjerim ushtarak afatgjatë, me një kosto prej dhjetëra miliarda dollarë në vit deri në vitet 2030. Po ashtu Presidenti Emmanuel Macron ka nisur rritjen më të madhe të shpenzimeve ushtarake të Francës në një gjysmë shekulli, duke caktuar gati 450 miliardë dollarë për të rritur shpenzimet deri në fund të dekadës me një të tretën. Përpjekja e tij paralele për ta shtyrë Evropën të marrë pronësinë e sigurisë së saj nëpërmjet një koordinimi më të mirë ushtarak dhe industrial, dhe më pak mbështetje në armatimin dhe udhëheqjen e Uashingtonit – buron nga një vlerësim i qartë: Shtetet e Bashkuara, të shpërqendruara nga Kina dhe mundësia e kthimit të Trump. Pastaj është Britania, ushtria e së cilës, duke u tkurrur për dekada, u vlerësua “mezi në nivelin e dytë” sipas gjykimit të një gjenerali të lartë amerikan.
Ideja e çmendur
Siç raportoi “New York Times”, Trump u tha vazhdimisht ndihmësve të Shtëpisë së Bardhë në vitin 2018 se donte të tërhiqte Shtetet e Bashkuara nga NATO, një lëvizje që do ta linte bllokun pa lider. Donald Trump donte të tërhiqte Shtetet e Bashkuara nga NATO gjatë mandatit të tij të parë, por u kritikua vazhdimisht nga zyrtarë të lartë të administratës. Për një mandat të dytë të mundshëm në Shtëpinë e Bardhë, kandidati kryesor republikan presidencial i vitit 2024 tashmë po diskuton se si mund ta realizojë atë në të vërtetë, nëse kërkesat e tij nuk plotësohen nga NATO. Ai dhe aleatët e tij të mashtruar nga politika po përpiqen gjithashtu të kuptojnë se si ai mund të zvogëlojë në mënyrë dramatike përfshirjen amerikane në një pozicion thjesht “të gatishmërisë” në NATO, sipas fjalëve të vetë Trump.
Rreziqet
“Do të ishte jashtëzakonisht stresuese nëse Amerika do të largohej nga Evropa, dhe ky është shqetësimi me Trump,” më tha një diplomat i lartë evropian. “Çdo ministri e jashtme po mendon për këtë.” Kur Trump kërcënoi se do të tërhiqte Shtetet e Bashkuara nga NATO, Polonia po shpenzonte afërsisht 2 për qind të prodhimit vjetor ekonomik për mbrojtjen. Është në rrugën e duhur për ta dyfishuar atë vitin e ardhshëm dhe Varshava duket se do të rrisë më tej shpenzimet ushtarake, veçanërisht nëse lufta në Ukrainë zvarritet. Pothuajse asnjë vend tjetër i NATO-s , përfshirë Shtetet e Bashkuara, nuk shpenzon për mbrojtjen aq shumë sa një përqindje e prodhimit të brendshëm bruto. Polonia po i afrohet një niveli të rrallë, izraelit të shpenzimeve të mbrojtjes rreth 4.5 për qind të PBB-së.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
5 skenarët që mund të përmbysin zgjedhjet presidenciale të 2024
