Pasiguria globale ushqimore është shumë më e keqe se sa mendohej më parë. Ky është përfundimi i raportit të Gjendjes së Sigurisë Ushqimore dhe të Ushqyerjes në Botë 2024, i publikuar këtë javë nga një koalicion i njësive të OKB-së, i cili zbuloi se përpjekjet për të trajtuar kequshqyerjen kishin pësuar pengesa serioze. Ndërsa vendet në mbarë botën nuk mund të arrijnë objektivin e dytë të zhvillimit të qëndrueshëm të OKB-së për “uri zero” deri në vitin 2030, raporti vë në dukje se ndryshimi i klimës po njihet gjithnjë e më shumë si një faktor kryesor që përkeqëson urinë dhe pasigurinë ushqimore.
Si një importues i madh i ushqimit, rajoni i Lindjes së Mesme dhe Afrikës së Veriut konsiderohet veçanërisht i prekshëm ndaj dështimeve të të korrave të shkaktuara nga klima në vendet burimore dhe imponimi i tarifave proteksioniste dhe luhatjet në çmimet e mallrave.
“Ndryshimi i klimës është një shtytës i pasigurisë ushqimore për Lindjen e Mesme, ku ka rëndësi edhe tronditja globale edhe ajo lokale”, tha drejtor i Divizionit të Ekonomisë dhe Politikës së Agroushqimit në Organizatën e Ushqimit dhe Bujqësisë të OKB-së. “Tani, veçanërisht për Lindjen e Mesme, mendoj se këndvështrimi global është i rëndësishëm sepse Lindja e Mesme po importon shumë ushqime.
Raporti i Gjendjes së Sigurisë Ushqimore dhe Ushqyerjes në Botë është përpiluar çdo vit që nga viti 1999 nga FAO, Fondi Ndërkombëtar për Zhvillimin e Bujqësisë, Fondi i OKB-së për Fëmijët, Programi Botëror i Ushqimit dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë për të monitoruar progresin global drejt përfundimit të urisë. Gjatë një ngjarjeje të fundit në selinë e OKB-së në Nju Jork, autorët e raportit theksuan nevojën urgjente për zgjidhje kreative dhe të drejta për të adresuar mungesën financiare për të ndihmuar ato kombe që përjetojnë uri të rëndë dhe kequshqyerje të përkeqësuar nga ndryshimet klimatike.
Përveç ndryshimeve klimatike, raporti zbuloi se faktorë si konflikti dhe rëniet ekonomike po bëhen gjithnjë e më të shpeshta dhe të rënda, duke ndikuar në përballueshmërinë e një diete të shëndetshme. Në të vërtetë, pasiguria ushqimore dhe kequshqyerja po intensifikohen për shkak të inflacionit të vazhdueshëm të çmimeve të ushqimeve, i cili ka minuar progresin ekonomik në nivel global. “Ekziston gjithashtu një efekt indirekt që nuk duhet ta neglizhojmë – se si efekti i klimës po ndërvepron me konfliktin,” tha Laborde.
Në Afrikën e Veriut, për shembull, goditjet negative klimatike mund të çojnë në më shumë konflikte, “ose sepse njerëzit fillojnë të konkurrojnë për burimet natyrore, aksesin në ujë, ose thjesht sepse mund të keni edhe disa njerëz në zonën tuaj që nuk kanë asgjë tjetër për të bërë. ” tha ai. “Nuk ka punë, ata nuk mund të punojnë në fermën e tyre dhe kështu mund të bashkohen me kryengritjet apo elementë të tjerë.”
Në fund të vitit 2021, vendet e G20 u zotuan të marrin 100 miliardë dollarë, të mbajtura në bankat qendrore të vendeve me të ardhura të larta dhe t’i shpërndajnë ato për vendet me të ardhura të mesme dhe të ulëta. Megjithatë, që atëherë, kjo shumë e premtuar ka rënë 13 miliardë dollarë, me ato vende me kushtet më të këqija ekonomike që marrin më pak se 1 për qind të kësaj mbështetje.
Arabia Saudite është një nga vendet që ka tejkaluar premtimin e saj prej 20 për qind, së bashku me Australinë, Kanadanë, Kinën, Francën dhe Japoninë, ndërsa të tjerët nuk kanë arritur të arrijnë 10 për qind ose e kanë ndërprerë angazhimin fare. “Arabia Saudite është një shtet shumë i madh në Lindjen e Mesme, kështu që ajo që ata bëjnë është e rëndësishme, por gjithashtu kanë një kapacitet financiar që shumë vende të tjera nuk e kanë,” tha Laborde.
“Mund të jetë përmes SDR-ve të tyre. Mund të bëhet gjithashtu përmes fondit të tyre sovran, sepse vendi ku investoni dhe mënyra se si investoni ka rëndësi për ta bërë botën më të qëndrueshme. Pra, unë do të them po, dhënia e prioriteteve të investimeve në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme për ushqimin dhe sigurinë dhe programet e lidhura me ushqimin mund të jetë i rëndësishëm.
Edhe pse prevalenca e kequshqyerjes në Arabinë Saudite ka rënë në vitet e fundit, raporti tregon se shkalla e kequshqyerjes tek fëmijët në fakt është rritur me 1.4 për qind në 10 vitet e fundit. Ka pasur gjithashtu një rritje të shkallës së fëmijëve mbipeshë, obezitetit dhe anemisë tek gratë, ndërsa popullsia vazhdon të rritet. Në këtë kuptim, nuk është aq shumë mungesa e ushqimit, por mungesa e zakoneve të shëndetshme të të ushqyerit.
“Arabia Saudite është një shembull i mirë ku unë do të thosha se uria tradicionale dhe mungesa e ushqimit … bëhen gjithnjë e më pak problem, por format e tjera të kequshqyerjes bëhen në fakt ajo që është e rëndësishme”, tha Laborde. Në vitin 2023, rreth 2.33 miliardë njerëz në mbarë botën u përballën me pasiguri ushqimore të moderuar ose të rëndë dhe një në 11 njerëz u përball me urinë, e përkeqësuar nga faktorë të ndryshëm si rënia ekonomike dhe ndryshimet klimatike.
Përballueshmëria e dietave të shëndetshme është gjithashtu një çështje kritike, veçanërisht në vendet me të ardhura të ulëta ku më shumë se 71 përqind e popullsisë nuk mund të përballojë ushqimin e duhur. Në vende si Arabia Saudite ku mbingrënia është një çështje në rritje, Laborde sugjeron se investimi i duhur në edukimin e të ushqyerit dhe shëndetit, si dhe përshtatja e politikave mund të jetë rruga e duhur.
Ndërsa Mbretëria vazhdon të ofrojë mbështetje për vendet në krizë, duke përfshirë Palestinën, Sudanin dhe Jemenin, përmes krahut të saj humanitar KSrelief, këto shtete vazhdojnë të përballen me kushte të vështira. Gaza në veçanti ka vuajtur si pasojë e luftës me Izraelin. “Edhe para fillimit të konfliktit, veçanërisht në fund të vitit të kaluar, situata në Palestinë ishte e ndërlikuar, si në aspektin e sistemit bujqësor dhe dendësisë së popullsisë. Tashmë kishte një problem të kequshqyerjes”, tha Laborde.
“Tani, diçka që është e vërtetë kudo, në Sudan, në Jemen, në Palestinë, kur fillon të shtosh konfliktin dhe operacionet ushtarake, popullsia vuan shumë sepse në fakt po shkatërrohet prodhimi. Ju shkatërroni aksesin në ujë. Por njerëzit gjithashtu nuk mund të shkojnë në dyqan pasi kamionet ose anijet që sjellin ushqim janë ndaluar. Ndërsa Palestina dhe Sudani janë rastet ekstreme, ka ende rreth 733 milionë njerëz në mbarë botën që përballen me urinë, duke shënuar një vazhdimësi të niveleve të larta të vërejtur gjatë tre viteve të fundit.
“Në terren, ne punojmë me Programin Botëror të Ushqimit dhe me organizata të tjera, që synojnë të sjellin ushqim për njerëzit në nevojë në Palestinë,” tha Laborde për punën e FAO. “Para konfliktit dhe pas, ne gjithashtu do të punojmë në rindërtimin e gjërave që duhet të rindërtohen. Por pa paqe, ka gjëra të kufizuara që mund të bëjmë.” FAO ndihmon vendet e pasigurta nga ushqimi duke sjellë fara, kafshë, teknologji dhe zgjidhje vaditjeje më të mira për të zhvilluar sistemet e prodhimit, ndërsa punon gjithashtu për të mbrojtur bagëtinë nga dëmtuesit dhe sëmundjet duke ofruar shërbime veterinare dhe duke krijuar stimuj për vendet që të miratojnë politika më të mira.
Parashikimet e raportit për vitin 2030 sugjerojnë se rreth 582 milionë njerëz do të vazhdojnë të vuajnë nga kequshqyerja kronike, gjysma e tyre në Afrikë. Raporti thekson nevojën për të krijuar sisteme më të mira të shpërndarjes financiare sipas temës së këtij viti: “Financimi për t’i dhënë fund urisë, pasigurisë ushqimore dhe të gjitha formave të kequshqyerjes”.
“Në vitin 2022, kishte shumë tituj për urinë globale, por sot, kjo është zhdukur pak a shumë kur numrat dhe njerëzit që janë të uritur nuk janë zhdukur”, tha Laborde, duke iu referuar ndikimit të dëmshëm të luftës në Ukrainë mbi çmimet botërore të ushqimeve. “Duhet të themi se nuk po i përmbushim premtimet që kanë bërë politikëbërësit. Bota sot prodhon mjaftueshëm ushqim, kështu që ka të bëjë shumë më tepër me mënyrën se si e shpërndajmë atë, si i japim akses. Është një problem i krijuar nga njeriu, dhe kështu duhet të jetë një zgjidhje e krijuar nga njeriu.”
