Aleksandër Vuçiç, presidenti i Serbisë nuk ka aspak nevojë të shprehë preferencat e tij për fituesin e zgjedhjeve presidenciale të Shteteve të Bashkuara në nëntor. Ai ka marrëdhënie dukshëm të mira me manjatin Donald Trump, të cilat u konfirmuan në mandatin e parë si president i SHBA. Kjo, megjithatë, nuk është një “vendim” i rastësishëm, por i rrënjosur në llogaritjet strategjike dhe interesat e perceptuara kombëtare. Mbështetja e Vuçiçit për Trump buron nga disa faktorë kyç, secili duke reflektuar peizazhin kompleks gjeopolitik të Serbisë dhe aspiratat e saj për stabilitet rajonal dhe rritje ekonomike.
Dhe tani, Serbia po përgatitet për një “epokë të artë” me rikthimin e tij të mundshëm në Shtëpinë e Bardhë. Të martën, gazeta me reputacion “Financial Times” i kushtoi një analizë të madhe politikës së jashtme të Serbisë dhe presidentit Aleksandër Vuçiç, i cili, le t’ju kujtojmë, shpesh thuhet se uketnë disa karrige njëherësh dhe vazhdimisht parashikohet se do të duhet të humbasë njërën prej tyre por kjo nuk është aspak e sigurtë. FT vlerëson se Serbia aktualisht po ndërton lidhje të ngushta me ekipin e Donald Trump, megjithëse në të njëjtën kohë po përpiqet të ndjekë një kurs të mesëm në atë që ata thonë se është një botë gjithnjë e më shumëpolare.
Projekti gjigant
FT niset nga projekti i hyrjes së kapitalit amerikan në Serbi, me ambicie të theksuara, të paktën siç paralajmërohen. Për 25 vjet, qendra e kryeqytetit serb Beograd, thekson FT, është dominuar nga ndërtesa pjesërisht e djegur e ish-Ministrisë së Mbrojtjes Jugosllave, e cila u la qëllimisht ashtu siç ishte pasi u shkatërrua nga bombat e NATO-s në vitin 1999 gjatë lufta e Kosovës. Në Uashington, njoftimi i marrëveshjes ngriti pikëpyetje për një konflikt të mundshëm interesi nëse Trump rikthehet në detyrë. Grenell dhe Kushner e kanë mohuar këtë, duke pretenduar se po veprojnë si qytetarë privatë. Kushner tha se në rast të një mandati të dytë Trump, ai nuk do të kishte një rol në administratë.
Mandati i dytë i Trump
Sipas FT, nuk ka dyshim se Trump do të ishte një partner më i natyrshëm për Vuçiqin sesa Biden. “Ai beson se nëse Trump fiton, do të jetë mirë për të,” thotë një diplomat evropian. Tani pyetja e madhe për rajonin është e ashtuquajtura të Ballkanit Perëndimor, në mënyrë që rizgjedhja e Trump të mund të ndikojë në ndarjet e vështira dhe afatgjata midis fqinjëve më të afërt të Serbisë. Shembull janë parullat në muret e Beogradit, si ‘Kosova është Serbi’. Statusi i Kosovës, vendlindja legjendare e kombit serb, ka qenë një plagë politike në rajon që nga viti 1999, kur bombardimet e NATO-s i hapën rrugën ish-krahinës për të shpallur pavarësinë nga Serbia në vitin 2008.
Vitin e kaluar, negociatorët e BE-së ndërmjetësuan bisedimet tentative, të mbështetura nga administrata Biden, sipas të cilave Beogradi do të lejonte joformalisht Kosovën të integrohej në organizatat ndërkombëtare, ndërsa Prishtina do t’u jepte autonomi më të madhe rajoneve me shumicë serbe. Megjithatë, marrëveshja nuk u realizua dhe nuk u zbatua kurrë. Intensiteti i këtyre negociatave mund të rritet në mënyrë dramatike nëse Trump rizgjedhet.
Çështja e Kosovës
Ndërsa Grenell ishte i dërguari i SHBA-së në Ballkan, ai mbështeti fuqishëm një marrëveshje për Kosovën, sipas diplomatëve në rajon. Zyrtarët e Kosovës dhe kundërshtarët e brendshëm të politikës serbe janë të shqetësuar se administrata e dytë e Trumpit do të jetë shumë e butë ndaj Vuçiçit. Për Vuçiçin, detyrimi i shpejtë i një marrëveshjeje do të ishte një dilemë.
Pranimi i pavarësisë së Kosovës është një kusht formal për integrimin e Serbisë në BE. Megjithatë, nënshtrimi ndaj presionit perëndimor mund të jetë vetëvrasje politike. Por diplomatët perëndimorë thonë se e besojnë atë kur ai pretendon se prioriteti i tij është zhvillimi ekonomik. Projekti i tij kryesor, i cili do të përkojë me përfundimin e mandatit në vitin 2027, është Expo, një panair botëror që ai shpreson se do ta vendosë Serbinë në një rrugë të re ekonomike. Në këtë kontekst, Vuçiç sheh mundësi investimi kushdo që fiton zgjedhjet në SHBA.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Izraeli, e drejta për mbijetesë dhe mbrojtjen e vlerave të qytetërimit”!
“Administrata Biden do t’i kushtojë vëmendje Ballkanit”
