Kryeministri Edi Rama do të jetë këtë fundjavë në Pragë në Konferencën e Liderëve Evropianë në përpjekjen e rradhës për të lobuar për nisjen e shqyrtimit të kapitujve të negociatave me BE-në.
Burime të mirëinformuara diplomatike në Bruksel flasin për një relaksim të marrëdhënieve me Athinën e cila deri tani mban të bllokuar këtë vendimarrje. Në Pragë fjalimin kryesor do ta ketë shefja e rizgjedhur e KE Ursula Von Der Leyen e cila ka kundërshtuar vendosjen e vitit 2030 si afat për anëtarësimin e shteteve të reja.
Nga ana tjetër, një përparim i vërtetë drejt BE-së mund të pritet për disa vende të Ballkanit Perëndimor këtë vjeshtë. Mos e përjashtoni mbylljen e disa kapitujve të negociatave nga Mali i Zi, diçka që nuk ia ka dalë që ta bëjë që nga viti 2017. Mali i Zi mbetet kandidati kryesor i supozuar midis vendeve kandidate, me të 33 kapitujt e anëtarësimit të hapur.
Ekziston gjithashtu një pritshmëri që Shqipëria të fillojë ‘de facto’ bisedimet e pranimit këtë vjeshtë, duke u shkëputur përfundimisht nga Maqedonia e Veriut pasi Shkupi ende nuk e ka ndryshuar kushtetutën e tij për të reflektuar kërkesat e vendosura nga shteti anëtar Bullgaria. Pak presin që Maqedonia e Veriut ta menaxhojë këtë sukses këtë vit. Ndërkohë, edhe pse disa vende po shtyjnë që Serbia të hapë kapitujt e pranimit, kjo mund të jetë ende një urë shumë larg për vendet anëtare të BE të tronditur nga marrëdhëniet e ngushta të Beogradit me Moskën.
Është pothuajse e pamundur të hamendësohet saktësisht se kur mund të shtohet ndonjë vend në bllok, por përpjekja e fundit e nivelit të lartë për të promovuar një kornizë kohore erdhi nga presidenti në largim i Këshillit Evropian Michel kur vitin e kaluar ai sfidoi BE-në që të jetë gati për zgjerim deri në vitin 2030. Kjo nuk është thirrja e tij, natyrisht, dhe ai do të largohet së shpejti gjithsesi; por e vërteta është se edhe kjo datë duket ambicioze, pasi asnjë vend kandidat nuk duket veçanërisht afër anëtarësimit.
Por theksi më i madh si në seancat dëgjimore ashtu edhe në vitet në vijim ka të ngjarë të jetë në reformat që vetë BE-ja duhet t’i nënshtrohet për të pranuar anëtarë të rinj.
Tashmë kanë filluar diskutimet; por nëse Brukseli është serioz, ato ndryshime do të duhet të bëhen shumë shpejt. A do të rritet buxheti i BE-së? (Vendet aktuale kandidate janë të gjitha më të varfra se mesatarja e BE-së.) Dhe çfarë reformash politike janë të nevojshme për një BE që mund të shkojë nga 27 në mbi 30 anëtarë në vitet e ardhshme? Më pak mundësi vetoje për kryeqytetet kombëtare është një refren i zakonshëm, por arritja e kësaj pa vënë veton nga askush për një veprim të tillë në radhë të parë është një sfidë e madhe. Ju nuk do ta dëgjoni këtë këtë vjeshtë, por ekziston frika e vazhdueshme se është vetë BE-ja që nuk është gati të rritet më e madhe.
Raporte pozitive për (disa) shtete të Ballkanit Perëndimor?
Më vete, Komisioni Evropian që po largohet ka shumë të ngjarë të nxjerrë raportin e tij vjetor të zgjerimit, duke përshkruar progresin (ose mungesën e tij) midis vendeve shpresëdhënëse të BE-së. Toni do të jetë pozitiv për Moldavinë dhe Ukrainën, por mos prisni që këto vende të hapin ndonjë kapitull të pranimit në BE këtë vit.
Për Gjeorgjinë, e cila ka qenë gjithnjë e më shumë në mosmarrëveshje me Brukselin për vite me rradhë, raporti do të jetë më pak i këndshëm: nuk pritet asnjë përparim i vërtetë dhe BE-ja gjithashtu ka të ngjarë të marrë parasysh sa të lira dhe të drejta janë zgjedhjet parlamentare të 26 tetorit përpara se të vendosë për çdo veprim të mëtejshëm. BE-ja tashmë ka ndërprerë vizitat e nivelit të lartë dhe ndihmën ushtarake në Gjeorgji për shkak të ligjit të miratuar së fundmi për “influencën e huaj”, dhe sanksione të mëtejshme priten nëse situata përkeqësohet më tej.
