Litiumi nga Serbia është “thesar për industrinë gjermane të automobilave”, por shtrohet edhe pyetja “pse Gjermania nuk e nxjerr vetë litiumin”, shkruan gazeta “Zeit”. Media gjermane ka publikuar një reportazh shumë të gjerë nga Serbia, të shkruar nga gazetarja Franciska Činderle. Fillon me një takim me familjen Filipoviç, të cilët, siç thuhet, jetojnë në luginën e Jadrës për pesë breza. Teksti kujton se “Bashkimi Evropian, i cili dëshiron të jetë një pionier i neutralitetit të klimës, është shumë i varur nga lëndët e para nga Kina”. Europa tani dëshiron të bëjë diçka për ta kundërshtuar këtë.” Kjo është arsyeja pse, shkruan Zeit, “Kancelari gjerman Olaf Scholz udhëtoi në Serbi në mes të korrikut, së bashku me zëvendëspresidentin e Komisionit Evropian, Maroš Šefčovič, për të nënshkruar një marrëveshje për një partneritet strategjik në lëndët e para me atë vend”. Prodhuesit evropianë dhe veçanërisht gjermanë të makinave duan të zvogëlojnë varësinë e tyre nga Kina me ndihmën e minierave në Serbi”, shkruan gazeta gjermane dhe përmend konkretisht kompaninë Mercedes-Benz, përfaqësuesit e së cilës në atë kohë ishin edhe në Serbi.
Trazirat nga projekti
Mosmarrëveshja për litiumin po shkakton trazira në të gjithë vendin, shkruan “Zeit”. “Para disa vitesh në Beograd dhe qytete të tjera të Serbisë u mbajtën demonstrata të mëdha kundër projektit të minierave. Pas vizitës së kancelarit Scholz në mesin e korrikut, dhjetëra mijëra njerëz dolën përsëri në rrugë. Shumë kanë frikë se miniera mund të kontaminojë ujin e pijshëm në rajon dhe të shkaktojë dëme në mjedis”. Megjithatë, siç shkruan gazeta gjermane, “Serbia nuk është gjë tjetër veçse një pioniere në tranzicionin energjetik”. Vendi prodhon pjesën më të madhe të energjisë elektrike nga qymyri dhe investimet në termocentrale shpesh kanë ardhur nga Kina. Dhe tani, nga të gjitha vendet, ai vend duhet të bëhet motori i elektromobilitetit evropian. “Në luginën e Jadra, megjithatë, njerëzit nuk e kuptojnë pse duhet të paguajnë çmimin për teknologjinë e re.” “Pse Gjermania nuk e nxjerr vetë litiumin?”, pyet Vladimir Filipoviç. “Zeit” shkruan: “Është e vërtetë që Gjermania ka depozita litiumi, por deri më sot nuk ka minierë, ka vetëm të ashtuquajturat projekte kërkimore, duke përfshirë ato në malet Ore në Saksoni ose në Altmark”.
Shantazhi serb
Projekti minerar në Serbi ka edhe një komponent tjetër politik, shkruan “Zeit”. Dhe shtron pyetjen: “Cili është çmimi që paguajnë Gjermania dhe BE-ja?”. Autori pyeti Vedran Džihić, një shkencëtar politik nga Universiteti i Vjenës, për një koment për këtë çështje. Ai thotë: “Olaf Scholz po bën të njëjtin gabim në Serbi siç bëri dikur Angela Merkel me Rusinë”. Ata mbështeten në ndryshimin përmes tregtisë dhe shpresojnë të jenë në gjendje të lidhin regjimin autoritar me Perëndimin përmes lidhjeve të ngushta ekonomike. Por kjo është një gabim. Ju po hapeni para shantazhit”, paralajmëron Džihić. “Në çdo rast, Vuçiç mund të fitojë shumë dhe mund të rrisë reputacionin e tij në të gjithë Evropën”, shkruan gazeta dhe thekson se “Crème de la crème of European Business” erdhi për të nënshkruar kontratën për lëndët e para, duke përfshirë përfaqësues të Mercedes-Benz..”
“Punë e pistë”
Litiumi në Serbi është temë edhe për gazetën e Berlinit Tageskeitung, e cila në rubrikën e saj “Debat” përcjell një shkrim të Alexander Rotert. Në tekstin me titull “Politika fatale e qetësimit”, Rotert ndër të tjera vlerëson se “Marrëveshja e litiumit e Scholz-it është e gabuar, sepse Beogradi ka filluar të zbatojë planin e Serbisë së Madhe të Millosheviçit”. “Të gjitha argumentet e paraqitura nga ithtarët e këtij ‘biznesi të pistë’ ose mund të përgënjeshtrohen ose janë të rreme, sepse rezervat e litiumit të Serbisë përfaqësojnë rreth një për qind të rezervave botërore. BE-ja mund të importojë litium nga vende demokratike ‘joproblematike’ si Australia. Prandaj, ai nuk ka pse të mbështesë një nga autokratët e fundit agresivë në Evropë”, shkruan autori.
