Në një ditë të ftohtë të dimrit, më 20 janar 1961, John Fitzgerald Kennedy mori betimin e zyrës nga Shefi i Drejtësisë Earl Warren, për t’u bërë Presidenti i 35-të i Shteteve të Bashkuara. Në moshën 43 vjeçare, ai ishte burri më i ri dhe katoliku i parë irlandez që u zgjodh në zyrën e Presidentit. Ky është fjalimi që ai dha duke njoftuar agimin e një epoke të re, pasi të rinjtë amerikanë të lindur në shekullin e 20-të, morën për herë të parë udhëheqjen e Kombit.
Nënpresident (Lindon) Xhonson, Z. Kryetar i Dhomës, Z. Kryetar i Gjykatës së Lartë, President Ajzenhauer, Nënpresident Nikson, President Truman, të përndershëm klerikë, bashkëqytetarë: Ne nuk festojmë sot fitoren e një partie por jemi mbledhur në një kremtim të lirisë, një kremtim që simbolizon një fund po aq sa edhe një fillim e që nënkupton një ripërtëritje po aq sa edhe një ndryshim.
Sepse unë kam bërë përpara jush dhe Zotit të Gjithëfuqishëm të njëjtin betim solem, që paraardhësit tanë përcaktuan gati 175 vjet më parë. Sot bota ka ndryshuar shumë. Sepse sot njeriu mban në duart e tij të vdekshme fuqinë për të zhdukur çdo formë të varfërisë, por edhe të gjitha format e jetës njerëzore.
E megjithëtatë, të njëjtat bindje revulucionare për të cilat luftuan paraardhësit tanë, janë prapë në diskutim anë e mbanë globit edhe sot e këtë ditë – sikurse është besimi se të drejtat e njeriut nuk burojnë nga bujaria e shtetit, por nga dora e Zotit. Neve nuk na lejohet sot të harrojmë që jemi trashëgimtarët e atij revulucioni të parë.
Le ta bëjmë botën të ecë përpara nga ajo kohë e nga ky vend, të ecë përpara njëlloj për miqtë dhe për armiqtë, në mënyrë që flaka e stafetës të kalojë në duarte një brezi të ri amerikanësh – të lindur në këtë vend, të kalitur nga lufta, të disiplinuar nga një paqe e vështirur dhe e hidhur, krenarë për trashëgiminë tonë të lashtë, duke mos pranuar asnjëherë për të lejuar shpërbërjen e ngadaltë të atyre të drejtave njerëzore, ndaj të cilave ky komb ka qënë gjithmonë i përkushtuar dhe për të cilat ne zotohemi sot t’i jetësojmë në vendin tonë e në mbarë botën.
Le t’i bëjmë të ditur çdo kombi, pavarësisht nëse janë dashamirësit apo dashakeqësit tanë, se ne do të paguajmë çdo çmim, do të mbajmë çdo barrë, do të përballojmë çdo vështirësi, do të mbështesim çdo mik e do t’i kundërvihemi çdo armiku për të siguruar mbijetesën dhe suksesin e lirisë.
Por ne zotohemi më shumë se kaq.
Atyre aleatëve të vjetër, me të cilët kemi një origjinë kulturore dhe shpirtërore të përbashkët, ne u zotohemi për bësnikëri dhe miqësi. Të bashkuar, ne mund të arrijmë çdo gjë në një mori përpjekjesh të përbashkëta. Të përçarë, ne mund të arrijmë fare pak, sepse veç e veç nuk guxojmë dot të përballemi me sfida të rënda.
Atyre shteteve të reja, të cilat ne i mirëpresim në radhët e shteteve të lira, ne u zotohemi për një botë ku një formë e kontrollit kolonial nuk do të zëvendësohet nga një formë tjetër tiranie shumë më të hekurt. Vërtet që ne nuk duhet të presim gjithmonë të na mbështesin për pikëpamjet tona, por ne duhet të shpresojmë t’i shohim ata të mbështetin fuqishëm lirinë e tyre dhe të mos harrojmë se, në të kaluarën, ata që kërkuan marrëzisht pushtetin duke mos kalëruar në shpinë të tigrit, përfunduan në gojë të tij.
Atyre njerëzve në kasollet e fshatrave të gjysmës së globit, të cilët luftojnë për të këputut zinxhirët e mjerimit masiv, ne u zotohemi se do të bëjmë çmos për t’i ndihmuar të ngrihen vetë në këmbë, sado kohë që kjo të kërkojë dhe jo sepse këtë gjë mund ta bëjnë komunistët e jo sepse ne kërkojmë votën e tyre, por sepse kjo është e drejtë.
Nëse një shoqëri e lirë nuk mund të ndihmojë të shumtët që janë të varfër, ajo nuk mund të ndihmojë as të paktit që janë të pasur.
Republikave tona motra në jug të kufirit tonë, ne ju bëjmë një zotim të veçantë: t’i kthejnë fjalër tona të mira të vepra të mira, në një alencë të re për progres, të ndihmojmë njerëzit dhe qeveritë e lira që të flakin tej zinxhirët e varfërisë.
Por ky revulolucion paqësor i shpresës, nuk mund të bëhet pe e fuqive armiqësore. Le t’u bëjmë të ditur të gjithë fqinjëve tanë se ne do të bashkohemi me ta kundër çdo agresioni apo subversioni kudo që të ndodhë në kontinentin Amerikan. Por le t’i bëjmë të ditur çdo fuqie tjetër se kjo hemisferë synon të mbetet zot i fateve të veta në shtëpinë e vet.
Asamblenë botërore të shteteve sovrane, Kombeve të Bashkuara, shpresës sonë të fundit për mirë në një epokë ku instrumentet e luftës i kanë tejkaluar shumë instrumentet e paqes, ne u përsëritim zotimin tonë për mbështetje –zotimin tonë për të mos lejuar që ato të bëhen thjesht një forum sharjesh, për të fuqizuar mbrojtjen e tyre ndaj të resë e të dobtit, dhe për të zgjeruar hapësirën ku mund të shtrihet mandati i tyre.
Dhe më në fund, atyre shteteve që do të jenë kundështarët tanë, ne nuk u ofrojmë ndonjë zotim, por u bëjmë një kërkesë: le t’ia nisim të dyja palët punës në kërkim të paqes, përpara se fuqitë e errëta të shkatërrimit që ka zgjuar shkenca, ta kenë përfshirë të gjithë njerëzimin në një vetëshkatërrimin, qoftë ky i planifikuar apo edhe aksidental.
Dhe është një thirrje që se bëjmë nga dobësia. Vetëm kur s’ka pikë dyshimi ë armët tona janë të mjaftueshmë, ne mund të jemi të sigurtë jashtë çdo dyshimi se ato nuk do të përdoren kurrë. Por asnjëri prej dy grupeve të mëdha e të fuqishme të kombeve nuk mund të ndjehen të qeta nga ecuria jonë e tanishme – të dyja palët të mbingarkuara nga kostoja e armëve moderne, të dyja me të drejtë të alarmuara nga përhapja e pandalshme e armëve vrastare atomike dhe që të dyja palët në garë për të ndryshuar balancën e pasigurt të terrorit, që ndalon dorën e luftës finale të njerëzimit. Prandaj le ta nisim nga e para, duke kujtuar në të dyja anët se qytetaria nuk është shenjë dobësie dhe sinqeriteti gjithmonë duhet provuar.
Le të mos negociojmë kurrë nga frika, por le të mos kemi kurrë frikë nga negociatat. Le të dyja palët të gjejnë se cilat janë problemet që na bashkojnë, në vend që të bëjmë tërkuzë problemet që na ndajnë. Le të formulojmë të dyja palët, për herë të parë, propozime serioze dhe të sakta për inspektim dhe kontrollin e armëve dhe le ta vendosim nën kontrollin absolut të të gjithë kombeve fuqinë absolute të shkatërrimit të kombeve të tjerë.
Le të kërkojmë të dyja palët mrekullitë e shkencës dhe jo tmerrët e saj. Le të zbulojmë tok yjet, të mposhtim shkretëtirat, të çrrënjosin sëmundjet, të njohin thellësitë e oqeanit dhe të nxitin artet e tregëtisë. Le të bashkohemi të dyja palët duke ia vëne veshin urdhëresës së Isaiah-s: “Të shkarkojmë barrat e rënda… e të çlirojmë të varfërit.”
E nëse parimi i bashkëpunimit mund të zmbrapsë xhunglën e dyshimit, atëherë le të bashkohemi të dyja palët në një përpjekje të re, jo për një balancë të re force, por për një botë të re të ligjit, ku i forti është i drejtë, i dobëti është i sigurt është e mbrojtur.
Të gjitha këto nuk do të mbarojnë në 100 ditët e para. Nuk do të mbarojnë dot as në 1000 ditët e para, nuk do të mbarojnë as sa të jetë kjo administratë ndoshta, as në tërë jetën tonë mbi këtë planet. Por le të fillojmë! Do të jetë në duart tuaja, bashkëqytetarët e mi, më tepër se në dorën time, suksesi apo dështimi final i rrugës sonë.
Qysh kur është themeluar ky vend, çdo brez i amerikanëve ka qenë thirrur të dëshmojë besnikërinë e vet kombëtare. Varrezat e të rinjve amerikanë, që iu përgjigjën thirrjes për t’i shërbyer atdheut, rrethojnë globin.
Tani trumpeta po na thërret përsëri- jo si një thirrje për të marrë armët, edhe pse dhe armët na duhen – jo si një thirrje për betejë, edhe pse jemi gati për betejë – por si një thirrje për të mbajtur barrën e një lufte të gjatë në mugëtirë, vit pas viti, të gëzuar nga shpresa, të duruar nga vuajtja, një luftë kundër armiqve të përbashkët të njeriut- tiranisë, varfërisë, sëmundjes dhe vetë luftës.
A mund të farkëtojmë ne kundër këtyre armiqve një aleancë të madhe globale, nga Veriu në Jug, nga Lindja në Perëndim, që të mund të na sigurojnë një jetë më të frytshme për mbarë njerëzimin? A do të na bashkoheni ju në këtë përpjekje historike?
Në historinë e gjatë të botës, vetëm pak brezave iu është dhënë roli i mbrojtjes së lirisë, atëherë kur ajo është më e rrezikuar. Unë nuk tërhiqem përpara kësaj përgjegjësie, unë e mirëpres atë. Unë nuk besoj se ndonjëri nga ne do ta ndërronte vendin me ndonjë njëri tjetër apo me ndonjë brez tjetër.
Energjia, besimi dhe përkushtimi me të cilin ne do t’i futemi kësaj përpjekjeje, do të përndritë vendin tonë dhe të gjithë ata që i shërbejnë atij. Dhe drita e këtij zjarri mund të ndritë botën e tretë.
E prandaj, bashkëqytetarët e mi amerikanë, mos pyesni se çfarë mund të bëjë vendi juaj për ju, por pyesni se çfarë mund të bëni ju për vendin tuaj. Bashkëqytetarët e mi të mbarë të botës, mos e pyesni se çfarë mund të bëjmë ne të gjithë së bashkë për lirinë e njeriut.
Dhe në fund, qofshi ju qytetarë të Amerikës apo qytetarë të mbarë të botës, kërkoni nga ne këtu të njëjtët standarte force dhe sakrifice, që kërkojmë dhe ne nga ju.
Duke pasur si të vetmin shpërblim, ndërgjegjen tonë, me historinë si të vetmin gjykatës të bëmave tona, le të ecim përpara ta udhëheqim tokën që duam, duke kërkuar bekimet dhe ndihmën e Tij, por duke ditur se këtu mbi tokë puna e Zotit në të vërtetë duhet të jetë puna jonë.
