Astronomët kanë zbuluar një tufë galaktikash, një vrimë e zezë supermasive në qendër të saj që daton që nga kohët e hershme të Universit, një zbulim që ndihmon për të kuptuar më mirë formimin e këtyre fenomeneve kozmike enigmatike, sipas një studimi të publikuar sot.
Skena, e vëzhguar nga Observatori Jugor Europian (ESO), ndodh ndërkohë që Universi nuk është as një miliard vjet i vjetër, ose 10% e moshës së tij aktuale (13,8 miliardë vjet): gjashtë galaktikat janë bllokuar në filamente kozmike të ngjashme me rrjetën e një merimange, të kapura nga një vrimë e zezë gjigante me një miliard masa diellore, që fshihet në zemër të strukturës.
“Këto vrima të zeza të para, të cilat do të kishin lindur nga shembja e yjeve të parë, janë një nga objektet më të vështira astronomike për t’u kuptuar”, theksom Marco Mignoli, nga Instituti i Astrofizikës së Bolonjës (Itali), autor kryesor i studimit të botuar në revistën ”Astronomy & Astrophysics”.
“Më parë, ne menduam se ishin të vegjël dhe se ata u rritën me kalimin e kohës, mbi 13 miliardë vjet. Por gjetja e tyre kaq herët në historinë e Universit tregon se ata kanë evoluar shumë më shpejt”, theksoi astrofizikanti Françoise Combes, nga laboratori LERMA në Observatorin Paris-PSL.
Si është e mundur kjo rritje e shpejtë? Studimi sugjeron që rrjeti i pamasë i filamenteve dhe galaktikave që grumbullohen në të përmbajnë gaz të mjaftueshëm për të siguruar “karburantin” që i nevojitet vrimës së zezë, duke gllabëruar gazin nga filamentet e galaktikës kryesore, ajo që zotëron më shumë, në zemër të së cilës ai strehohet, ai shndërrohet në një gjigand kozmik me kalimin e kohës.
“Në fillimet e Universit, kishte shumë më shumë gaz dhe një dendësi shumë më të lartë se sot,” përshkruan Françoise Combes, medalist i artë CNRS 2020. Pikërisht në këto rajone “tepër të dendura”, filamentet, ku gjithçka ndodhi më shpejt, ishin në gjendje të formonin objekte të tilla.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
