Në mars, ndërsa Evropa ishte në prag të shpërthimit të parë të pandemisë Covid-19, presidenti serb Aleksandar Vuçiç puthi flamurin kinez dhe falënderoi Pekinin për mbështetjen e tij në luftën kundër koronavirusit.
Gjashtë muaj më vonë, ai u takua me Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë, dhe mbështeti publikisht një ide për tí vendosur një liqeni emrin e presidentit amerikan.
Miratimi erdhi nga një delegacion zyrtarësh amerikanë që përfaqësojnë gjashtë agjenci federale si dhe i dërguari i Ballkanit i presidentit Richard Grenell, i cili ishte i pari që sugjeroi idenë e një liqen me emrin e Trump.
Serbia kishte “hapur dyert e Uashingtonit, të cilat ishin të mbyllura për ne për 30 vitet e fundit”, tha Vuçiq për Financial Times në një intervistë në Beograd.
Ndërkohë që presidenti kinez Xi Jinping e viziton Serbinë të paktën një herë në vit, hera e fundit që një president i SHBA vizitoi Beogradin ishte për varrimin e të fortit të Jugosllavisë, Josip Broz Tito në 1980. Kjo tregohen njohjen e vazhdueshme të Uashingtonit të një vendi të vogël, por të rëndësishëm, ekonomia e të cilit është bërë e ndërthurur gjithnjë e më shumë me atë të Kinës.
Serbia është shumë e rëndësishme për Rrugën e Re të Mëndafshtë të Pekinit, korridori ambicioz dhe i diskutueshëm i Xi i krijuar për të lehtësuar transportin e mallrave të saj në tregjet evropiane.
Serbia është në një udhëkryq midis portit grek të Pireut, në pronësi kryesisht të Cosco të Kinës, dhe porteve në Gjermani dhe Hollandë.
Vendi malor prej 7 milion është tërheqës për Pekinin si ekonomia më e madhe e Ballkanit dhe shihet se ka shansin më të mirë në rajon për t’u bashkuar me BE në dekadën e ardhshme, megjithë problemet me sundimin e ligjit dhe lirinë e medias.
Në vazhdën e një marrëveshjeje “partneriteti strategjik” midis Beogradit dhe Pekinit në 2009, Serbia ka marrë kaq shumë investime saqë Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare paralajmëroi kohët e fundit se vendi rrezikonte “të bëhej një shtet klient kinez”.
Këto investime përfshijnë një minierë të madhe bakri në qytetin lindor Bor dhe një fabrikë çeliku në qytetin qendror të Smederevo. Beogradi gjithashtu ka partneritet me Huawei në një projekt “Qytetet e Sigurta” për të siguruar 1.000 kamera për njohjen e fytyrës dhe kohët e fundit bëri blerjen e parë në Evropë të raketave ajrore tokë-avionë dhe dronëve të armatosur të prodhuar kineze FK-3.
Ndërkohë, lidhjet me Uashingtonin kanë qenë të mira që nga bombardimet e NATO-s në Jugosllavi të udhëhequra nga 1999, një fushatë 11-javore që detyroi forcat serbe të tërhiqeshin nga provinca e Kosovës, e cila është 90 përqind e populluar nga shqiptarë.
Tani Grenell është zotuar të ndihmojë në rindërtimin e ish-ministrisë së mbrojtjes dhe shtabit të shtabit të përgjithshëm.
Që kur erdhi në pushtet në 2014, Vuçiq ka ndjekur një kurs jo të ngjashëm me atë të Titos gjatë luftës së ftohtë. Por një akt i tillë balancimi është gjithnjë e më i vështirë duke pasur parasysh armiqësinë e përshkallëzuar midis Pekinit dhe Uashingtonit.
Pas një ceremonie në mes të shtatorit të Zyrës Ovale, gjatë së cilës Serbia nënshkroi për më shumë bashkëpunim me Kosovën, Trump pretendoi në mënyrë të gabuar se ai kishte ndaluar “vrasjet masive” midis Serbisë dhe provincës së saj të shkëputur. Në fakt, Beogradi dhe Prishtina pranuan edhe një herë premtimet e bëra nën mbikëqyrjen e BE.
Në Shtëpinë e Bardhë, Vuçiq ra dakord të “ndalojë përdorimin e pajisjeve 5G të furnizuar nga shitës të dyshimtë”. Klauzola u perceptua si një referencë ndaj Huawei, një partner i Beogradit në disa projekte.
Adam Boehler, shefi ekzekutiv i Korporatës Ndërkombëtare të Financave të Zhvillimit të SHBA, agjencia ndërkombëtare e zhvillimit të qeverisë amerikane, tha se Uashingtoni shqetësohej gjithnjë e më shumë për praninë e Kinës në Evropën Jug-Lindore, duke e krahasuar atë me “neo-kolonizimin”.
Takimi i parë i Vuçiç pas kthimit të tij nga Uashingtoni ishte me ambasadorin kinez. Javën tjetër, kryeministrja Ana Brnabic mori pjesë në hapjen e qendrës së Huawei-t për inovacion dhe zhvillim dixhital në Beograd.
Vuçiç ishte i vendosur se do të ishte e mundur që Beogradi të vazhdonte të mbante lidhje të ngushta me Pekinin ndërsa thelloi marrëdhëniet me Uashingtonin.
“Unë jam krenar që njerëzit kinezë dhe një kompani kineze na mbështetën me fabrikën e çelikut, por unë jam shumë krenar për marrëveshjen tonë me amerikanët gjithashtu,” tha ai.
Mbështetja politike është e ndërsjellë: Pekini mbështet Beogradin duke refuzuar të njohë Kosovën dhe në këmbim një zyrtar i lartë serb lavdëroi politikën shtypëse të pakicave të Kinës në Xinjiang.
Serbia është bërë një peng në luftën e vazhdueshme tregtare midis fuqive të mëdha, por gjithsesi mund të dalë fituese, thotë presidenti i saj. “Nëse ushtari do të arrijë në rreshtin e tetë, duke u bërë mbretëreshë, kjo është ajo që unë dua t’i ofroj popullit serb,” tha Vuçiç.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Rruga e Mëndafshit”: Perëndimi nuk ka pse të fshihet prapa Kinës
“Vendi me pabarazinë më të madhe në Evropë”
