Presidenti i SHBA Joe Biden është angazhuar për multilateralizëm, por çfarë rruge do të ndjekë administrata e tij në KB? Senati i Shteteve të Bashkuara është i vendosur për të konfirmuar si kandidat Joe Biden për ambasador në Kombet e Bashkuara këtë javë, një hap i madh në administratën amerikane për të marrë një qasje shumëpalëshe për politikën e jashtme dhe të ndreqë marrëdhëniet e Uashingtonit me trup ndërkombëtar.
Ndërsa vendi ka luajtur një rol të rëndësishëm në KB që nga fillimi i tij në 1945 si kontribuuesi më i madh financiar i organizatës me seli në Neu York City, marrëdhëniet pësuan rënie të dukshme gjatë mandatit të ish-Presidentit Donald Trump.
Por afërsia e qeverisë amerikane për të krijuar raporte me OKB-në, historikisht është zbehur nga vullneti i politikës së brendshme, veçanërisht gjatë 10-15 viteve të fundit, tha Alanna O’Malley, kryetare e Studimeve të Kombeve të Bashkuara për Paqen dhe Drejtësinë në Universitetin Leiden në Hollandë.
E nominuara e Biden, Linda Thomas-Greenfield, do të hyjë në një OKB që ka parë katër vjet “marrëdhënie të dobëta” me SHBA nën drejtimin e Trump, por O’Malley tha që KB kishte filluar të shihte një largim nga udhëheqja e SHBA edhe gjatë drejtimit të ish Presidentit Barak Obama.
“Ajo që pamë së fundmi, me Trump sigurisht, por edhe me Obamën, ishte ky lloj largimi nga kjo përshtypje e Shteteve të Bashkuara si udhëheqëse e rendit botëror liberal përmes KB”, tha O’Malley për Al Jazeera.
Ndërsa Biden ka filluar të rivendosë shumë nga veprimet e zhbëra të epokës Trump në lidhje me KB, “mbetet për t’u parë nëse ai merr apo jo një rol thelbësisht të ndryshëm në kornizimin e udhëheqjes globale amerikane përmes KB”, shtoi ajo.
Rivendosja e fondeve
Thomas-Greenfield, i cili si ndihmës sekretar i shtetit për çështjet afrikane shërbeu si diplomat i lartë në kontinent, paraqiti vizionin e tij për rolin e SH.B.A.-së në OKB gjatë seancës së konfirmimit para Komitetit të Punëve të Jashtme të Senatit më 27 Janar.
“Kur Amerika shfaqet, kur ne jemi të qëndrueshëm dhe këmbëngulës, kur ushtrojmë ndikimin tonë në përputhje me vlerat tona”, tha Thomas-Greenfield, “Kombet e Bashkuara mund të jenë një institucion i domosdoshëm për përparimin e paqes, sigurisë dhe mirëqenies sonë kolektive.”
Komenti i saj i bën jehonë vetë Biden, i cili ka premtuar të ri-angazhohet në skenën ndërkombëtare dhe tashmë ka lëvizur për t’u bashkuar me disa marrëveshje shumëpalëshe nga të cilat u tërhoq paraardhësi i tij.
Biden është ribashkuar me Marrëveshjen e Parisit nga e cila u tërhoq Trump në 2017; Këshilli i KB për të Drejtat e Njeriut, të cilin Trump u largua në qershor 2018 dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë e KB, nga e cila Trump u tërhoq nga viti i kaluar.
Biden gjithashtu ka njoftuar planet për të rivendosur fondet në Fondin e Popullsisë të KB, të cilin Trump e ndaloi duke filluar në 2017, dhe ndihmën për refugjatët palestinezë. Trump ndaloi financimin e agjencisë së KB për refugjatët palestinezë (UNRWA) në 2018.
UNAIDS, programi për HIV / AIDS dhe OBSH gjithashtu pësuan shkurtime të mëdha financimi nën Trump, të cilat Biden pritet të rikthejë. Sekretari i Shtetit Blinken njoftoi më 17 Shkurt se SHBA do t’i paguante 200 milion dollarë OBSH-së në tarifat e mbajtura nën drejtimin e Trump.
Sidoqoftë, fondet e përgjithshme të SHBA për KB mbetën të qëndrueshme në rreth 10 miliard dollarë në vit nën Trump, pavarësisht përpjekjeve të tij për shkurtime më të thella.
Por përmbysja e politikave të Trump ka të ngjarë të dalë më e vështirë sesa thjesht “të shkruash një çek”, tha O’Malley. “Amerika humbi gjithashtu shumë partneritete strategjike dhe aleanca strategjike dhe shumë vullnet të mirë politik,” tha ajo.
Mbrojtja e Izraelit
Mark Seddon, drejtori i Qendrës për Studime të Kombeve të Bashkuara në Universitetin e Buckingham, tha se ka pasur një “ndjenjë lehtësimi të prekshëm” midis shumë anëtarëve të KB, veçanërisht Sekretarit të Përgjithshëm Antonio Guterres, pasi Biden mundi Trump në zgjedhjet e Nëntorit të kaluar.
Por Biden është zotuar gjithashtu të vazhdojë mbështetjen e vendosur të Uashingtonit për Izraelin – një pozicion që në KB historikisht përkthehet në SH.B.A. duke përdorur fuqinë e vetos të Këshillit të Sigurimit për të mbytur rezolutat kritike të veprimeve të Izraelit.
Nga 1946 në 2018, SH.B.A.-të votuan gjithashtu 787 herë kundër rezolutave në lidhje me Izraelin në Asamblenë e Përgjithshme, duke tejkaluar shumë vendet e tjera dhe të dytin vetëm pas vetë Izraelit, sipas një analize të Al Jazeera.
“Dhe do të ketë shtete anëtare që do të dekurajohen më shumë nga mospranimi i administratës së Biden për” ndryshimin e juridiksionit të Gjykatës Penale Ndërkombëtare që mund të hapë rrugën për “hetime mbi pretendimet e krimeve të luftës Izraelite dhe Palestineze”, tha Seddon.
Sekretari i Shtetit i SHBA Antony Blinken gjithashtu ka thënë se SHBA do të kërkojë reforma në Këshillin e të Drejtave të Njeriut “me të meta” të KB, megjithëse do të ruajë statusin e vëzhguesit derisa të mund të kërkojë anëtarësim të plotë në një votim vitin e ardhshëm.
SH.B.A. ka akuzuar këshillin 47-anëtarësh për paragjykim anti-Izrael dhe vëzhguesit kanë kritikuar trupin për lejimin e vendeve kronike që abuzojnë me të drejtat e njeriut, duke përfshirë Eritren, Venezuelën, Kinën, Rusinë dhe Uzbekistanin, të bashkohen.
Roli i Kinës
Biden gjithashtu do të duhet të konkurrojë për ndikim me Kinën, e cila ka marrë një rol të zgjeruar në KB, tha Jeffrey Feltman, një anëtar vizitor në diplomacinë ndërkombëtare në Institucionin Brookings, në një raport të vitit 2020.
Pekini është financuesi i dytë më i madh i KB për operacionet paqeruajtëse, në rritje të qëndrueshme që nga fillimi i viteve 2000 për të siguruar 15 përqind të kontributeve për 2020-2021, i dyti vetëm në SH.B.A., i cili siguron rreth 28 përqind. Kontribuesi i tretë më i lartë, Japonia, ofron rreth 8.5 përqind.
Pekini gjithashtu siguron personelin e 10-të më të madh për operacionet paqeruajtëse të KB në botë – duke e bërë atë të vetmin vend që renditet midis kontribuesve më të mirë në të dy kategoritë, sipas Këshillit për Marrëdhëniet e Jashtme, një think tank me bazë në SH.B.A.
Ndikimi i Kinës – dhe ajo që Feltman e quajti “rreshtimi i saj taktik” me Rusinë – ndihet veçanërisht në Këshillin e Sigurimit të KB, i cili është paralizuar përherë nga fuqia e vetos së pesë anëtarëve të saj të përhershëm: Kina, Franca, Rusia, Mbretëria e Bashkuar dhe Mbretëria e Bashkuar SH.B.A.
Thomas-Greenfield, votimi i konfirmimit të të cilit u vonua për shkak të akuzës së senatorit republikan Ted Cruz se ajo nuk do të ishte e ashpër me Kinën, ka thënë se kundërshtimi i Pekinit në Këshillin e Sigurimit do të jetë përparësia e saj më e lartë.
Administrata e Biden mund të ketë më shumë sukses në Asamblenë e Përgjithshme të KB-së me 193 anëtarë dhe komitetet e saj të ndryshme, ku O’Malley tha se “vakumi i fuqisë Amerikane” është ndjerë më shumë për të drejtat e njeriut, përfshirë çështjet e grave.
“Mungesa e mbështetjes së SH.B.A.-së për ato çështje krijoi vërtet shumë fraksione dhe shumë probleme dhe shumë sfida për efektivitetin e atyre komiteteve të KB”, tha ajo. “Pra, nëse Biden me të vërtetë dëshiron të gjallërojë KB, unë mendoj se ai duhet të fillojë me sigurimin e një lidershipi të fortë Amerikan për ato çështje.”
Qasje e re?
Gjatë dëgjimit të saj të konfirmimit, Thomas-Greenfield tha se SH.B.A. “duhet të ketë guximin për të këmbëngulur në reformat që e bëjnë KB efektive dhe këmbënguljen për të parë reformat”.
Disa kanë bërë thirrje që administrata e Biden të mbështesë zgjerimin e Këshillit të Sigurimit, duke përfshirë Steuart M Patrick, një anëtar i vjetër në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë, i cili tha se një Këshill i Sigurimit të KB “pasqyron botën e sotme, në krahasim me 1945”.
“Nëse asgjë tjetër, marrja e këtij pozicioni do t’i vendosë kundërshtarët amerikanë, duke përfshirë Kinën dhe Rusinë, në mbrojtje,” shkroi ai
Megjithatë, vetë Thomas-Greenfield mund të jetë treguesi më i madh se Biden po kërkon një qasje të re ndaj KB, tha O’Malley.
Diplomati u rrit në Louisiana të epokës së segregacionit dhe nuk mburret me letrat kredenciale të kolegjit Ivy-League të zakonshme midis personelit të Departamentit të Shtetit. Përvoja e saj është e thellë dhe e larmishme, përfshirë punën në Departamentin e Shtetit në Ruandë gjatë Gjenocidit të vitit 1994.
Biden gjithashtu ka thënë që Thomas-Greenfield, ndryshe nga paraardhësi i saj Kelly Craft, do të ketë një pozicion kabineti, duke thënë se ai dëshiron “të dëgjojë zërin e saj në të gjitha diskutimet kryesore të politikës së jashtme që kemi” – një sinjal për anëtarët e KB që Thomas-Greenfield do të ketë një linjë e drejtpërdrejtë për presidentin.
“Unë mendoj se Biden ka zgjedhur dikë që mendon ndryshe nga shumë zyrtarë të Departamentit të Shtetit që kanë shkuar para saj, i cili ka një gamë shumë të ndryshme përvojash për të marrë dhe që ka provuar vërtet gjëra që kanë ndikuar thelbësisht tek ajo pikëpamje se cili duhet të jetë roli i Amerikës në botë,” tha O’Malley.
“Biden ka bërë një zgjedhje jashtëzakonisht interesante dhe mjaft provokuese.”
Përkthyer dhe përshtatur nga Al Jazeera/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
