Sëmundja e Parkinsonit (Parkinsonizmi) karakterizohet nga prania e disa simptomave të dallueshme. Këto përfshijnë dridhje të pakontrollueshme, mungesë koordinimi dhe vështirësi në të folur. Megjithatë, simptomat ndryshojnë dhe mund të përkeqësohen ndërsa sëmundja përparon.
Simptomat kryesore të Parkinsonit përfshijnë:
lëkundje dhe dridhje të pakontrollueshme
lëvizje e ngadalësuar (bradikinezi)
vështirësitë dhe problemet eventuale në këmbë
ngurtësi në gjymtyrë
Shumë mjekë që diagnostikojnë këtë çrregullim të trurit mbështeten në shkallën e vlerësimit Hoehn dhe Yahr për të klasifikuar ashpërsinë e simptomave. Shkalla ndahet në pesë faza bazuar në përparimin e sëmundjes. Pesë fazat i ndihmojnë mjekët të vlerësojnë se sa ka avancuar sëmundja.
Faza 1
Faza 1 është forma më e lehtë e Parkinsonit. Në këtë fazë, mund të ketë simptoma, por ato nuk janë aq të rënda sa të ndërhyjnë në detyrat e përditshme dhe mënyrën e përgjithshme të jetesës. Në fakt, simptomat janë aq minimale në këtë fazë saqë shpeshherë mungojnë. Por familja dhe miqtë mund të vërejnë ndryshime në qëndrimin, ecjen ose shprehjet e fytyrës.
Një simptomë e veçantë e fazës 1 të Parkinsonit është se dridhjet dhe vështirësitë e tjera në lëvizje janë përgjithësisht ekskluzive në njërën anë të trupit. Medikamentet e përshkruara mund të funksionojnë në mënyrë efektive për të minimizuar dhe reduktuar simptomat në këtë fazë.
Faza 2
Faza 2 konsiderohet një formë e moderuar e Parkinsonit dhe simptomat janë shumë më të dukshme se ato që përjetohen në fazën 1. Ngurtësia dhe dridhja mund të jenë më të dukshme dhe mund të ndodhin ndryshime në shprehjet e fytyrës.
Vështirësitë në ecje mund të zhvillohen ose rriten, dhe qëndrimi i personit mund të fillojë të ndryshojë.
Njerëzit në këtë fazë ndiejnë simptoma në të dy anët e trupit (edhe pse njëra anë mund të preket vetëm minimalisht) dhe ndonjëherë përjetojnë vështirësi në të folur.
Shumica e njerëzve me fazën 2 të Parkinsonit mund të jetojnë ende vetëm, megjithëse mund të zbulojnë se disa detyra kërkojnë më shumë kohë për t’u përfunduar. Përparimi nga faza 1 në fazën 2 mund të zgjasë muaj apo edhe vite. Dhe nuk ka asnjë mënyrë për të parashikuar përparimin individual.
Faza 3
Faza 3 është faza e mesme e Parkinsonit dhe shënon një pikë kthese të madhe në përparimin e sëmundjes. Shumë nga simptomat janë të njëjta me ato në fazën 2. Megjithatë, tani keni më shumë gjasa të përjetoni humbje të ekuilibrit dhe ulje të reflekseve. Lëvizjet bëhen më të ngadalta në përgjithësi. Kjo është arsyeja pse rëniet bëhen më të zakonshme në fazën 3.
Sëmundja e Parkinsonit ndikon ndjeshëm në detyrat e përditshme në këtë fazë, por njerëzit janë ende në gjendje t’i kryejnë ato. Mjekimi i kombinuar me terapinë profesionale mund të ndihmojë në uljen e simptomave.
Faza 4
Pavarësia i ndan njerëzit me fazën 3 të Parkinsonit nga ata me fazën 4. Gjatë fazës 4, është e mundur të qëndroni pa ndihmë. Megjithatë, lëvizja mund të kërkojë një patericë ose një lloj tjetër pajisjeje ndihmëse.
Shumë njerëz nuk janë në gjendje të jetojnë vetëm në këtë fazë të Parkinsonit për shkak të uljeve të konsiderueshme të kohës së lëvizjes dhe reagimit. Të jetosh vetëm në fazën 4 ose më vonë mund të bëjë të pamundura shumë detyra të përditshme dhe mund të jetë e rrezikshme.
Faza 5
Faza 5 është faza më e avancuar e sëmundjes së Parkinsonit. Ngurtësia e avancuar në këmbë mund të shkaktojë gjithashtu ngrirje gjatë qëndrimit në këmbë, duke e bërë të pamundur qëndrimin në këmbë ose ecjen. Njerëzit në këtë fazë kanë nevojë për karrige me rrota dhe shpesh nuk janë në gjendje të qëndrojnë më vetë pa u rrëzuar. Kërkohet ndihma gjatë gjithë orarit për të parandaluar rëniet.
Deri në 50 për qind e njerëzve në fazat 4 dhe 5 përjetojnë konfuzion, halucinacione dhe deluzione. Halucinacionet ndodhin kur shihni gjëra që nuk janë aty. Deluzionet ndodhin kur besoni gjëra që nuk janë të vërteta, edhe kur ju janë paraqitur prova se besimi juaj është i gabuar.
Demenca është gjithashtu e zakonshme, duke prekur midis 50 dhe 80 për qind të njerëzve me Parkinson. Efektet anësore nga medikamentet në këto faza të mëvonshme shpesh mund të tejkalojnë përfitimet.
A është sëmundja e Parkinsonit fatale?
Vetë sëmundja e Parkinsonit nuk shkakton vdekje. Megjithatë, simptomat që lidhen me Parkinsonin mund të jenë fatale. Për shembull, lëndimet që ndodhin për shkak të një rënieje ose probleme të lidhura me demencën mund të jenë fatale.
Disa njerëz me Parkinson kanë vështirësi në gëlltitje. Kjo mund të çojë në pneumoni aspirative. Kjo gjendje shkaktohet kur ushqimet ose objekte të tjera të huaja thithen në mushkëri.
