Për shumë vite tani, Arabia Saudite ka ekzagjeruar në mënyrë të egër çdo metrikë që lidhet me biznesin e saj të naftës, nga sasia e papërpunuar që mund të prodhojë deri te niveli i rezervave dhe gjithçka tjetër në mes. Pse gënjen kaq shumë dhe kaq shpesh për këto shifra? Sepse pa fuqinë që ka në botë që lidhet drejtpërdrejt me prodhimin e saj të naftës së papërpunuar, kapacitetin e rezervuar dhe rezervat e saj, ajo nuk ka fare fuqi reale, kështu që ekzagjerimi jashtëzakonisht i secilës prej këtyre shifrave synon të fryhet përsa i përket rëndësisë së saj gjeopolitike. Problemi që Arabia Saudite ka tani, megjithatë, është se SHBA-ja dhe të gjitha vendet e tjera të zhvilluara të tregut, ekonomitë e të cilave po vuajnë nën peshën e çmimeve të larta të vazhdueshme të naftës, po i bëjnë presion Riadit që të përmbushë këto pretendime, në mënyrë që të ulin këto çmime të naftës. Nëse Arabia Saudite nuk do të kishte gënjyer gjatë gjithë këtyre viteve për sasinë e naftës që mund të prodhojë, atëherë nuk do të kishte problem.
Për vetë shifrat, pastaj, dhe së pari, shifrat e rezervave të naftës së papërpunuar të Arabisë Saudite. Në fillim të vitit 1989, Arabia Saudite pretendoi rezerva të provuara të naftës prej 170 miliardë fuçi, por vetëm një vit më vonë, dhe pa zbulimin e ndonjë fushe të re të madhe nafte, vlerësimi i rezervave zyrtare ishte rritur disi me 51.2 për qind, në 257 miliardë fuçi. Menjëherë pas kësaj, ai u rrit përsëri në pak më shumë se 266 miliardë fuçi, një nivel që vazhdoi deri në një rritje të lehtë në 2017 në pak më shumë se 268 miliardë fuçi. Në anën tjetër të ekuacionit ofertë-kërkesë, nga viti 1973 deri në fund të javës së kaluar, Arabia Saudite pompoi mesatarisht 8.192 milionë fuçi në ditë (bpd) naftë bruto. Prandaj, duke marrë si pikënisje vitin 1989 (me 170 miliardë rezerva të naftës së papërpunuar të pretenduara zyrtarisht në atë vit), në 32 vitet e mëvonshme Arabia Saudite ka pompuar fizikisht dhe hequr përgjithmonë nga fushat e saj të naftës, gjithsej 95,682,560,000 fuçi naftë të papërpunuar. Gjatë të njëjtës periudhë, nuk ka pasur asnjë zbulim domethënës të fushave të reja të mëdha të naftës. Pavarësisht kësaj, rezervat e naftës së papërpunuar të Arabisë Saudite nuk janë ulur, por në fakt janë rritur. Kjo është një pamundësi matematikore.
Së dyti, shifrat e kapacitetit rezervë të Arabisë Saudite, të cilat janë një funksion i Riadit që jo vetëm gënjejnë për numrat, por gjithashtu përfshihet në mashtrime semantike që përfshijnë përdorimin e termave të ndryshëm të tregut të naftës në mënyrë të ndërsjellë, pavarësisht se ato nuk nënkuptojnë fare të njëjtën gjë. Për të qenë i qartë këtu: përkufizimi zyrtar i Administratës së Informacionit të Energjisë (EIA) është shumë specifik për atë që përbën ‘kapacitet rezervë’ në tregjet globale të naftës dhe është si më poshtë, i cituar drejtpërdrejt nga rregullat e VNM-së: “Kapaciteti i lirë është prodhimi që mund të sillet në internet brenda 30 ditëve dhe të ruhet për të paktën 90 ditë.” Kjo është ajo; kjo është kapaciteti rezervë, as më shumë e as më pak. Megjithatë, Arabia Saudite përfshin brenda përdorimit të saj të termit ‘kapacitet rezervë’ çdo pikë nafte bruto që mund të marrë: duke përfshirë furnizimet e naftës në magazinë, furnizimet që mund të ndalohen nga kontratat dhe të ridrejtohen në ato furnizime të depozituara dhe çdo naftë që mund ta blejë përmes ndërmjetësve në tregun spot dhe më pas ta shesë si të vetën. Pikërisht ky mashtrim semantik u përdor për të mbuluar mungesat aktuale të furnizimit si pasojë e sulmeve të shtatorit 2019 nga Huthi të mbështetur nga Irani në objektet e Khurais dhe Abqaiq të Arabisë Saudite dhe sulmeve të mëvonshme.
Në realitet, siç shkruhet në librin tim të vitit 2015: Vendi shpesh ka deklaruar se ka një kapacitet rezervë prej 2-2,5 milionë fuçi në ditë (mbpd), me aftësinë për të rritur prodhimin e tij në rreth 12,5 mbpd në rast të ndërprerjeve të papritura diku tjetër. Megjithatë, ka shumë pak gjasa që ai të mund të pompojë në këto nivele për një periudhë të qëndrueshme kohore dhe kjo ide është mbështetur nga komentet e zyrtarëve të Gjirit në OPEC, të cilët deklaruan në mes të frikës së furnizimit të Irakut se Arabia Saudite mund të rrisë prodhimin me një tjetër 1-1,3 mbpd në një skenar të rastit më të mirë. Zyrtarët përmendën gjithashtu se prodhimi prej 11.5 mbpd është i patestuar dhe mund të mbahet vetëm për një periudhë shumë të shkurtër dhe se, në çdo rast, prodhimi më i lartë do të ishte shumë i vështirë dhe do të kërkonte prodhimin e naftës së rëndë të papërpunuar. Asgjë kuptimplotë nuk ka ndryshuar që atëherë.
Dhe së treti, shifrat e ‘prodhimit’ të fryra në mënyrë qesharake që Arabia Saudite i ka grumbulluar prej vitesh dhe që duket se janë nga Shkolla e Ekonomisë së Naftës Hans Christian Andersen. Siç u theksua më lart, pavarësisht nga të gjitha marrëzitë e zbehta dhe të përgjithshme nga sauditët rreth aftësisë për të ‘prodhuar’ 11 milion fuçi në ditë ose 12 milion me lehtësi, dhe planet për ta ‘rritur këtë’ në 13 milion fuçi në ditë. Arabia Saudite aktualisht ka prodhuar nga viti 1973 deri në fund të javës së kaluar, mesatarisht 8.192 milionë fuçi në ditë (bpd) naftë bruto. Për më tepër, siç është analizuar shumë kohë më parë si libri i 2015-ës, ai vetëm ndonjëherë – në historinë e botës, deri dhe duke përfshirë fundin e javës së kaluar – ka arritur të prodhojë 11 milionë fuçi në ditë dhe ta mbajë atë për një muaj në dy raste. Edhe kur Arabia Saudite ishte pothuajse në pika ekzistenciale në historinë e saj të fundit – siç është lufta e çmimit të naftës 2014-2016, e gjitha ose asgjë, ajo nxiti për të shkatërruar ose çaktivizuar sektorin e naftës së shist argjilor në atë kohë të sapolindur në SHBA, ose kur ish-presidenti i SHBA Donald Trump kërcënoi tërheqjen e Mbështetja ushtarake për të nëse nuk do të rriste prodhimin e naftës – Arabia ende nuk mund të rriste prodhimin e naftës mbi vetëm 10.5 milionë bpd për një kohë të gjatë.
Rrjedhimisht, nuk është çudi që OPEC+ javën e kaluar vendosi të mos rrisë prodhimin e tij mbi dhe mbi atë që ishte rënë dakord më parë – sepse thjesht nuk mund ta bëjë këtë. Ndoshta kjo ishte arsyeja pse as Princi i Kurorës Saudite, Mohammed bin Salman (MbS) dhe Princi i Kurorës së Abu Dhabit, Mohammed bin Zayed Al Nahyan (MbZ), nuk pranuan të marrin telefonata nga Presidenti i SHBA, Joe Biden, në fund të fundit: jo sepse ata po kërkonin ta margjinalizonin atë (edhe pse kjo ka më shumë gjasa të jetë e vërtetë), por sepse ata nuk mund t’i ofronin asgjë dhe u kapën në një gënjeshtër. Ky përfundim i fundit mund të merret nga vërejtjet e mëvonshme – të transmetuara në botë javën e kaluar nga Presidenti francez, Emmanuel Macron – se ai kishte një telefonatë me MbZ: “Ai më tha dy gjëra. Unë jam në një maksimum, maksimum [kapaciteti i prodhimit të naftës], kjo është ajo që ai pretendon”, tha presidenti francez. “Dhe më pas ai tha [sauditët] mund të rriten me [vetëm] 150 [mijë fuçi në ditë], ndoshta pak më shumë, por ata nuk kanë kapacitete të mëdha,” përfundoi Macron.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com
