Një krizë e re gjeopolitike po shfaqet në sfondin e luftës në Ukrainë, tensioneve rreth Tajvanit dhe rivalitetit në rritje SHBA-Kinë. Koreja e Veriut, pas një pauze trevjeçare, po përgatitet për atë që agjencitë e inteligjencës paralajmërojnë se mund të jetë një test i shtatë bërthamor – ndoshta përpara zgjedhjeve në SHBA më 8 nëntor.
Pesë vjet më parë, bota u përball me rrezikun, teksa diktatori i Koresë së Veriut Kim Jong-un dhe presidenti i atëhershëm i SHBA Donald Trump shkëmbyen kërcënime për luftë bërthamore. Pasoi një paqe e rreme, ndërsa Kim u takua me disa liderë botërorë për të fituar lehtësimin e sanksioneve në këmbim të premtimeve të paqarta.
Pas samitit të tij të dështuar në Hanoi me Trump në vitin 2019, Kim u kthye në Phenian dhe së shpejti urdhëroi një izolim kombëtar në një përpjekje të kotë për t’i shpëtuar pandemisë COVID-19. Por programet e armëve bërthamore dhe raketore të Koresë së Veriut vazhduan.
Arsenali i Kim tani vlerësohet të përfshijë rreth 50 armë bërthamore. Për më tepër, në vitin 2020, menjëherë pas testimit të një lloji të ri rakete balistike të lëshuar nga nëndetëse, Kim zbuloi një raketë të re masive me rreze të gjatë veprimi në një paradë ushtarakeqë synonte të shfaqte armatimin e frikshëm të regjimit.
Një vit më pas, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike raportoi se Koreja e Veriut kishte rifilluar operacionet e saj të pasurimit të plutoniumit. Menjëherë pas kësaj, ajo testoi raketa lundrimi me rreze të gjatë dhe një raketë të re hipersonike me aftësi bërthamore.
Deri më tani këtë vit, Koreja e Veriut ka hedhur më shumë se 40 raketa balistike në kundërshtim me rezolutat e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, përfshirë gjatë vizitës së Zëvendës Presidentes së SHBA Kamala Harris në Japoni dhe Korenë e Jugut muajin e kaluar. Një raketë fluturoi mbi Japoni. Regjimi gjithashtu ka rifilluar ripërpunimin e paligjshëm të plutoniumit në Yongbyon.
Vendosmëria e Kim për të përdorur arsenalin e tij bërthamor për të frikësuar armiqtë e tij, së bashku me ndryshimin e peizazhit gjeopolitik si rezultat i luftës në Ukrainë, rrit gjasat që Koreja e Veriut të përsërisë qëndrimin e saj “zjarr dhe tërbim”.
Kërcënimi për stabilitetin e rajonit dhe për sigurinë globale është serioz.
Është e paqartë nëse Kim apo paraardhësit e tij – babai i tij, Kim Jong-il, dhe gjyshi i tij, Kim Il-sung, themeluesi i regjimit – e kanë patut ndonjëherë seriozisht për denuklearizimin. Megjithatë, për dekada, Shtetet e Bashkuara dhe shtete të tjera janë përpjekur më kot të shtyjnë Korenë e Veriut të heqë dorë nga programi i saj i armëve bërthamore përmes presionit, sigurisë dhe nxitjes ekonomike.
Udhëheqësit botërorë duhet t’i besojnë Kimit kur ai thotë se aftësitë bërthamore të Koresë së Veriut janë “mburoja e besueshme” dhe “shpata e çmuar” e vendit dhe se ai kurrë nuk do të heqë dorë nga ato.
Në shpalljen e një ligji të ri që autorizon një sulm bërthamor nëse një fuqi e huaj përpiqet ta largojë atë nga pushteti, Kim deklaroi muajin e kaluar se regjimi i tij “nuk do të hiqte dorë kurrë” nga asnjë nga armët e tij bërthamore. “Nuk ka absolutisht asnjë denuklearizim, asnjë negociatë dhe asnjë pazar,” tha ai.
Ai nuk ka pranuar as përpjekjet e përsëritura të administratës Biden për të rifilluar bisedimet për denuklearizimin.
Në vend të kësaj, Kim kërkon që SHBA-ja të tërheqë forcat e saj nga Koreja e Jugut dhe të heqë asetet strategjike nga rajoni. Më pas, Koreja e Veriut ka shumë të ngjarë të bëjë thirrje për bisedime për reduktimin e armëve bërthamore me SHBA-në, si një shenjë se më në fund është njohur si një shtet i ngjashëm bërthamor dhe jo si një shtet mashtrues.
Gjithashtu ka të ngjarë të kërkojë të shfrytëzojë marrëdhëniet diplomatike të Amerikës me Rusinë dhe Kinën. Regjimi i Kims shumë kohë më parë zotëroi artin e përdorimit të mosmarrëveshjeve midis fuqive të mëdha në avantazhin e tyre. Pas përfundimit të Luftës së Ftohtë, megjithatë, regjimi kishte mundësi të kufizuara në këtë front, për shkak të marrëdhënieve përgjithësisht pozitive të Amerikës me klientët kryesorë të Koresë së Veriut – Kinën dhe Rusinë.
Por përkeqësimi i shpejtë i marrëdhënieve midis SHBA-së dhe Rusisë, dhe midis SHBA-së dhe Kinës, e kanë ndryshuar lojën.
Aleanca strategjike midis presidentit kinez Xi Jinping dhe presidentit rus Vladimir Putin ka siguruar që asnjëri prej tyre nuk do të mbështeste Perëndimin për të disiplinuar Kim.
Xi dhe Putin aktualisht po përballen me kundërshtarët e Perëndimit, duke mos kërkuar t’i ndëshkojnë ata.
Në parim, si Kina ashtu edhe Rusia e kundërshtojnë programin bërthamor të Koresë së Veriut. Por ndërsa Kim ka shumë të ngjarë të mos kryejë një test të shtatë bombë deri diku pas përfundimit të Kongresit të 20-të Kombëtar të Partisë Komuniste të Kinës, ai e di se as Xi dhe as Putin nuk mund të përballojnë të godasin Korenë e Veriut për momentin.
Në fakt, Xi dhe Putin kanë interes që Kim të largojë vëmendjen dhe burimet e SHBA-së nga Tajvani dhe Ukraina, respektivisht.
Me këtë në mendje, valët e fundit të lëshimeve të raketave të Koresë së Veriut mund të shënojnë fillimin e një cikli të rrezikshëm përshkallëzimi që mund të përfundojë duke e kthyer në realitet retorikën e “zjarrit dhe tërbimit”.
Daniel Russel, një ish-ndihmës sekretar i shtetit për çështjet e Azisë Lindore dhe Paqësorit, është Zëvendës President për Sigurinë Ndërkombëtare dhe Diplomacinë në Institutin e Politikave të Shoqërisë së Azisë.
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
CNN: Koreja e Veriut shton arsenalin e armëve bërthamore
A është Kina ”fajtore” për situatën në Korenë e Veriut?
Analiza/ Sa e mundshme është një luftë bërthamore?
