Marrëdhënia midis SHBA-së dhe OPEC-ut ka qenë gjithmonë e tensionuar, me Amerikën që e shtyn kartelin të ulë prodhimin kur çmimet e naftës bien dhe të hapë çezmat kur çmimet rriten. Ndërsa bashkëpunimi midis dy fuqive të naftës dhe gazit zakonisht përqendrohet në konsideratat e ofertës dhe kërkesës, tensionet gjeopolitike ndikojnë shumë në çdo rezultat. Sot, ndërsa tensionet midis OPEC-ut dhe SHBA-së rriten, koha si për ekonominë globale ashtu edhe për tregjet e energjisë nuk mund të ishte më keq.
Ndërsa sfidat për marrëdhëniet SHBA-OPEC nuk janë asgjë e re, tensionet janë rritur në kontekstin post-pandemik, duke u përkeqësuar nga mungesat e vazhdueshme globale të energjisë dhe rritja e çmimeve. Ndryshimi u bë më i qartë se kurrë këtë muaj kur, në një konferencë për shtyp të OPEC-ut, ministri saudit i Energjisë, Princi Abdulaziz bin Salman u pyet nëse vendimi i grupit për të ulur prodhimin me 2 milionë fuçi në ditë ishte një akt agresioni dhe ai u përgjigj duke qeshur dhe pyetur. “Ku është akti i armiqësisë?”. Sekretari i Përgjithshëm i OPEC-ut më pas shtoi, “çdo gjë ka një çmim, siguria e energjisë gjithashtu ka një çmim”.
Në fillim të këtij muaji, OPEC+ njoftoi se do të ulte objektivin e prodhimit të vendeve anëtare me 2 milionë fuçi në ditë. Si fuqitë e SHBA ashtu edhe ato evropiane u zemëruan për shkurtimin, i cili do të shërbejë për të përkeqësuar si krizën energjetike ashtu edhe inflacionin. Por OPEC+ këmbëngul se masa e tij ishte në përgjigje të pasigurive ekonomike globale dhe inflacionit në rritje, për të cilin kishte frikë se do të ulte kërkesën për naftë. Organizata pretendon se dëshiron të shmangë një situatë tjetër të ngjashme me pandeminë, në të cilën vendet në mbarë botën janë të detyruara të grumbullojnë naftë të tepërt ndërsa kërkesa bie.
OPEC është kritikuar për vendimin e tij, me vendet anëtare që kanë prioritet çmimet e larta të naftës që do të dëmtojnë ekonominë globale dhe do të ndihmojnë Rusinë të financojë pushtimin e saj në Ukrainë. Presidenti Biden paralajmëroi se Arabia Saudite do të përballet me pasoja për vendimin për të ulur prodhimin, duke shpresuar se kërcënimet do të jenë më efektive sesa lutjet e tij në fillim të këtij viti që vendi të rrisë prodhimin në mënyrë që të sigurojë furnizim dhe çmime më të ulëta. Pasi çmimet e naftës ranë nga niveli më i lartë prej 120 dollarë për fuçi në rreth 80 dollarë për fuçi gjatë muajve të verës, anëtarët e OPEC-ut pretendojnë se janë rritur të shqetësuar se oferta do të tejkalonte kërkesën, duke i shtyrë ata të mbështesin uljen e prodhimit. Për vëzhguesit e jashtëm, megjithatë, është e vështirë të injorohen implikimet gjeopolitike të këtij vendimi.
Tensionet midis SHBA-së dhe OPEC+ kanë qenë në rritje prej vitesh, me perspektiva të ndryshme gjeopolitike dhe partneritete që ndikojnë në qasjet e tyre të kundërta për menaxhimin e tregut global të energjisë. Në mjedisin pas pandemisë, ndikimi gjeopolitik i OPEC-ut, dhe veçanërisht i Arabisë Saudite është rritur. Arabia Saudite ka arritur të forcojë lidhjet e saj me Rusinë dhe Kinën duke ruajtur marrëdhëniet e saj me SHBA-në. Tani, ndërsa SHBA-të synojnë të mbajnë çmimet të ulëta, është e qartë se Biden ka shumë më pak ndikim mbi aleatët e tij në rajon nga sa kishte shpresuar. Duke e kuptuar këtë mungesë ndikimi, SHBA-ja është e vendosur të ripohojë veten.
Shtetet e Bashkuara kanë kërcënuar me veprime kundër vendimeve të OPEC disa herë në vitet e fundit. Akti i karteleve kundër prodhimit dhe eksportit të naftës (ose projektligji i NOPEC) u paraqit në Kongresin e SHBA si përgjigje ndaj faktit që OPEC ishte një “monopolist i paligjshëm”. Por, pavarësisht kërcënimeve, asnjë masë nuk është marrë ndonjëherë, pasi pasojat si gjeopolitike ashtu edhe për tregjet e naftës do të ishin të paparashikueshme. Pavarësisht se SHBA prezantoi një projekt-ligj të stilit NOPEC rreth 16 herë që nga viti 2000, ligji ka dështuar gjithmonë të miratohet. Të martën, projektligji i NOPEC u zhvendos edhe një herë në katin e Senatit, megjithëse ka të ngjarë të mos debatohet deri pas afatit të mesëm.
Ndërsa afrohen afatet afatmesme, tensionet mes SHBA-së dhe OPEC-ut po rriten sërish. Ndikimi i menjëhershëm i çmimeve të larta të karburantit, faturave të energjisë dhe inflacionit në elektorat do të jetë shqetësimi kryesor për Biden, por tendenca më e gjerë është gjithashtu shqetësuese. SHBA-ja do të jetë e etur për të rritur ndikimin e saj mbi OPEC, qoftë përmes pasojave apo bashkëpunimit. Në të kaluarën, këto momente tensioni janë ftohur përfundimisht dhe bashkëpunimi ka rifilluar, por ne jetojmë në kohë të pasigurta dhe lufta e Rusisë në Ukrainë dhe mungesa globale e energjisë mund të shtyjë SHBA-në të ndërmarrë veprime më agresive.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ndalimi i plotë i naftës ruse/ A do të dështojë plani i BE?
