Arabia Saudite e faturon atë si qytetin e së ardhmes për diversitetin dhe rritjen e ekonomisë së saj. Kritikët thonë se qyteti futuristik i princit të kurorës saudit Mohammed bin Salman në shkretëtirë, që do të jetë një vijë e ngushtë më shumë se 100 milje e gjatë, është një ëndërr. Projekti futuristik NEOM është një shtyllë kyçe e programit Vision 2030 të Arabisë Saudite për të nxitur dhe diversifikuar ekonominë e saj, sipas faqes së internetit Vision 2030. NEOM dhe tre të ashtuquajturat ‘rajone’ të tij, Line, Oxagon dhe Trojena, do të ndërtohen në 26,500 kilometra katrorë (10,230 milje katrore) në veriperëndim të Arabisë Saudite dhe do të prezantojnë një model të ri të qëndrueshmërisë urbane ku banorët “do të përqafojnë një kulturë eksplorimi, marrja e rrezikut dhe diversiteti.”
Por i gjithë projekti, vlerësohet të kushtojë rreth 500 miliardë dollarë, nuk është pa polemika, duke filluar nga dyshimet se mund të arrihet edhe dizajni shumë ambicioz arkitektonik dhe planifikues, deri te abuzimet e të drejtave të njeriut, të cilat nuk janë të rralla në Mbretëri.
Këtë verë, Princi i Kurorës zbuloi dizajnin për THE LINE, qytetin futurist pa rrugë, makina apo emetime, i cili do të funksionojë me 100% energji të rinovueshme dhe 95% e tokës do të ruhet për natyrën.
“Dizajnet e zbuluara sot për komunitetet me shtresa vertikalisht të qytetit do të sfidojnë qytetet tradicionale të sheshta, horizontale dhe do të krijojnë një model për ruajtjen e natyrës dhe rritjen e jetueshmërisë njerëzore. LINE do të trajtojë sfidat me të cilat përballet njerëzimi në jetën urbane sot dhe do të ndriçojë mënyrat alternative për të jetuar”, tha Princi i Kurorës në korrik.
Javën e kaluar, kompania e fotografimit ajror të Arabisë Saudite Ot Sky publikoi pamjet me dron që tregonin makineritë e rënda të ndërtimit duke filluar punën në The Line.
Linja premton të jetë një qytet me zero karbon përmes eliminimit të infrastrukturës intensive të karbonit si makinat dhe rrugët. Ajo do të operojë me 100% energji të rinovueshme, duke përfshirë operacionet e industrive të saj. Linja do të jetë vetëm 200 metra e gjerë, por 170 kilometra (105 milje) e gjatë dhe 500 metra (1,640 ft) e lartë. Udhëtimi nga fundi në fund nëpërmjet një hekurudhe me shpejtësi të lartë do të zgjasë 20 minuta. Linja është planifikuar të strehojë përfundimisht 9 milionë njerëz. Oxagon, gjithashtu në zhvillimin e NEOM, do të presë industri dhe inovacion, duke përfshirë një fabrikë hidrogjeni, ndërsa Trojena do të ofrojë ski në natyrë gjatë gjithë vitit dhe sporte aventureske që do të përfundojnë në vitin 2026, thotë Arabia Saudite. Këtë muaj, NEOM emëroi partnerin e tij të parë hotelier për zhvillimin e destinacionit të planifikuar të turizmit malor Trojena. NEOM synon të tërheqë më shumë se pesë milionë vizitorë deri në vitin 2030, shton ai.
Sipas planeve të Arabisë Saudite, NEOM duhet të jetë gati deri në fund të dekadës.
Mënyra se si Mbretëria do të paguajë për të nuk është aq e detajuar sa misioni dhe vizioni i rajoneve NEOM dhe zhvillimi i tyre futurist i paparë kurrë, 100% me energji të pastër.
Shumë nga fondet do të vijnë nga të ardhurat masive të naftës që Arabia Saudite po gjeneron aktualisht. Sipas të dhënave nga Autoriteti i Përgjithshëm për Statistikat, vetëm në gusht, eksportet e mallrave saudite – 79.9% e të cilave vinin nga nafta – ishin 35.5 miliardë dollarë (133.7 miliardë rijalë sauditë). Kjo do të thotë se sauditët po bënin gati 1 miliard dollarë të ardhura nga nafta çdo ditë në atë muaj.
Në korrik, Mohammed bin Salman tha se Arabia Saudite planifikoi të krijojë një fond investimi prej 80 miliardë dollarësh për të ndihmuar në zhvillimin e megaprojektit NEOM.
Mbretëria po kërkon gjithashtu të tërheqë drejtues të huaj duke i paguar më shumë se 1 milion dollarë në vit secili, mbi pagën mesatare prej 830,000 dollarë në 2021 për CEO në kompanitë më të mëdha amerikane, sipas The Wall Street Journal. Shumë mund të tundohen – Arabia Saudite nuk ka një taksë mbi të ardhurat.
Megjithatë, paratë – aq të mëdha sa 500 miliardë dollarë – mund të jenë një nga çështjet më të vogla për zhvillimin e NEOM. Disa arkitektë dhe ekspertë të planifikimit urban dyshojnë se megaprojekti do të jetë në gjendje të kapërcejë pengesat fizike dhe mjedisore për ndërtimin e një ‘qyteti’ kaq të ngushtë, por më të lartë dhe shumë më të gjatë, ndërsa të tjerë thonë se çdo përfitim mjedisor do të mbizotërohej nga gjurmët e mëdha të karbonit gjatë fazave të ndërtimit.
Pastaj është çështja e të drejtave të njeriut, e cila gjithmonë fshihet diku kur përfshihet Arabia Saudite. Vetëm këtë muaj, grupi i të drejtave ALQST tha se Mbretëria kishte dënuar me vdekje tre burra që refuzuan të dëbonin fisin e tyre nga atdheu i tij për t’i hapur rrugë NEOM-it.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
BBC/ Çmimet e naftës bien në nivelet e 17 viteve më parë
Arabia Saudite, prag të humbjes së kontrollit në tregjet e naftës?
Analiza/ Si filloi rënia e naftës e dimë, por si do të jetë fundi?
