Pas Athinës, Milano. Siç e kishte njoftuar prej javësh Edi Rama vijon turin e tij të mirëstudiuar nëpër vendet ku jetojnë komunitete të mëdha shqiptarësh. Pas bashkësisë së rëndësishme të shqiptarëve të Greqisë, kjo e Italisë ofroi për kryeministrin shqiptar një angazhim më të relaksuar. Qeveria italiane nuk hodhi shigjeta kundër tij, shtypi italian ka më shumë hallin e Gjadrit sesa të statusit të emigrantëve shqiptarë në Itali, kurse vetë ata, shqiptarët e Italisë, janë më të qetë dhe “flegmatikë” sesa sivëllezërit e tyre të Greqisë.
Megjithatë etapa e dytë e turit të kryeministrit nëpër diasporë na jep tashmë një kontur të qartë të idesë fillestare, qëllimeve dhe synimit të Ramës për një nisëm të tillë e cila fillimisht tingëlloi si një provokacion ndaj qeverisë greke, por që sot duke shumë tepër sesa një acarim nervash për Micotaqisin, apo një akt patriotizmi propogandistik.
Tre dekada pas rënies së komunizmit Shqipëri ka pothuajse po aq banorë të saj që jetojnë brenda vendit, sa edhe ata që jetojnë kudo nëpër Evropë, SHBA e pjesë të tjera të globit. Është një komunitet me një peshë të madhe e përcaktuese në fatet e shtetit amë, në ekonominë e tij, në turizëm, kulturë, sport, arte, por edhe në sferën e afeksionit njerëzor dhe lidhjeve të ngushta shpirtërore që ka ruajtur me atdheun. Miliona shqiptarë kudo në botë janë sot një urë e rëndësishme ndërlidhëse në vende të tilla si Italia, Greqia, Gjermania, Britania e Madhe, SHBA e Kanadaja.
Me turin e tij shëtitës, Edi Rama po shkon të japë mesazhin se shteti shqiptar i sheh dhe i ndjen si të vetët shqiptarët kudo në botë. Njeh dhe ndjen sakrificat e tyre shpesh të skajshme për jetë më të mirë, integrim dhe afirmim në vendet ku jetojnë.
Ka qenë ky një gjest kaq i nevojshëm, aq sa edhe i munguar nga ata që kanë drejtuar Shqipërinë në 30 vitet e fundit. Dhe arsyeja madhore pas këtij pasiviteti të heshtur ka qenë dhe është shumë cinike: shtetarët tanë i kanë parë si shqiptarët jashtë vendit si një entitet misterioz nga pikëpamja e rreshtimit partiak e elektoral. I kanë konsideruar si një komunitet votuesish që ju dilte nga kalkulimet që bënin gjatë zgjedhjeve. Nuk kanë dashur t’ju japin të drejtën për hedhur votën, por ama kanë pritur me shumë interes remitancat që ata sillnin çdo vit.
Edhe Edi Rama nuk bën përjashtim nga kjo logjikë përjashtuese e elitës politike në vitet e shkuara. Mesa duket pasi kemi kaluar një dy dyzina procesesh elektorale, po afrohet momenti e po piqen kushtet që të konsiderojmë jo vetëm dhënien e të drejtës së votës për emigrantët, por edhe që t’u japim atyre vendin që meritojnë në atdheun e përbashkët.
Diaspora shqiptare është tashmë një fuqi e madhe në rrafshin e kapaciteteve njerëzore, forcës ekonomike dhe vullnetit për të ndryshuar rrugën plot zigzage të Shqipërisë gjatë tranzicionit. Çeshtja ka qenë dhe mbetet sesi fuqitë dhe kontributet e kësaj mase të stërmadhe shqiptarësh të përthithen sa më shumë që të jetë e mundur për t’i bërë edhe ata pjesë të projektit të Shqipërisë moderne.
Nuk mund të gjykojmë sot se çfarë vendi ze në turin e Ramës ky vizion madhor. Mujnd të supozojmë pa u gabuar që ai ka dashur të tërheqë vëmendje nga ngjarjet e brendshme në vend të dominuara nga hetimet e SPAK, që ka dashur gjithashtu të krijojë një paradigmë patriotike përballë krizës Beleri me Greqinë, që ka dashur të gjenerojë vëmeëndjen e diasporës drejt PS, një vit para zgjedhjeve parlamentare, duke futur edhe më shumë në krizë kundërshtarin politik të mbyllur në klaustrofobinë e rrugicës së Doktorit. Më në fund nuk është aspak e pavend të thuhet se Edi Rama po tenton të japë një provë force të fuqisë së tij politike edhe në qendrat e mëdha evropiane, në sytë e aleatëve dhe miqve të tij jo të paktë ndërkombëtarë.
E gjitha kjo lojë taktike me qitje të shkurtër duket se është pjesë e planit të tij politik dhe këtu s’ka ndonjë surprizë. Puna është të kuptojmë nëse piskama mbarëshqiptare e Edi Ramës ka brenda vetëm të tashmen, apo e hedh vështrimin e nga e ardhmja. Nëse është e para, xhiroja e tij evropiane për të takuar shqiptarët do të jetë një flakë që do të fiket brenda verës së ardhshme. Do të jetë një gjest i gjetur politik si shumë të tjerë në ditarin e tij politik, por jo diçka më tepër se kaq.
Por nëse Rama e shfrytëzon turin e tij në diasporë për të afishuar nevojën urgjente që Shqipëria ka për gjysmën e bijëve e bijave të tij nëpër botë, atëhere ai do ta ketë hapur më në fund vizionin e mbyllur 30 vjeçar të politikës shqiptare, i cili rëndom e hidhte vështrimin vetëm tek ata që kishin mbetur brenda vendit, pa marrë ende rrugët e kurbetit, pasi ata i duheshin ditën e zgjedhjeve.
Kjo që bën sot Edi Rama është një premisë për një erë të re në raportin deri më sot spontan dhe kaotik të Shqipërisë me gjysmën e banorëve të saj. Një raport që duhet ndërtuar si një listë politikash, aktesh konkrete ligjore, komunikimi e integrimi, që deri tani ka pasur si pikëmbështetje të vetme vullnetet personale, pa shtetin amë në mes. Ka ardhur koha që Shqipëria të bëhet atdheu i të gjithë shqiptarëve, e jo vetëm toka ku zakonisht vihet për të kaluar pushimet e takuar gjyshërit.
