Pas disa muajsh tranzicioni të komplikuar dhe dramës së pashmangshme politike në fund, “tymi i bardhë” u shfaq në ndërtesën e Parlamentit Evropian në Strasburg. Komisioni i ri Evropian është zgjedhur dhe do të marrë detyrën më 1 dhjetor. Për herë të parë në dhjetë vjet, një nga prioritetet e saj do të jetë zgjerimi, i cili do të jetë një portofol më vete, i ndarë nga politika e fqinjësisë dhe çështje të tjera.
Tashmë në fillim, Komisioni Evropian përdor një fjalor të ri: thotë se mbështet ambicien e Malit të Zi për të përfunduar negociatat deri në fund të vitit 2026 dhe se mbështet ambicien e Shqipërisë për të përfunduar negociatat deri në fund të vitit 2027, raporton RTS. Edhe pse përfaqësuesit e Komisionit i shmangen ende të flasin për datat, është koha më e afërt që mund të dëgjohet nga Brukseli që nga viti 2018, kur (në dokumentin e Strategjisë së Zgjerimit) viti 2025 u shënua si një moment i mundshëm i pranimit të Serbisë dhe Malit të Zi. Duhet pranuar se përpjekja e Komisionit në atë kohë për të përcaktuar një udhërrëfyes për zgjerimin e ardhshëm u injorua ftohtë nga vendet anëtare dhe u fut në një sirtar.
Pritshmëritë e Serbisë
Shefi i Delegacionit të Bashkimit Evropian në Serbi, Emanuele Giofre, ka kujtuar se mandati i Komisionit të ri Evropian fillon më 1 dhjetor, i cili, siç tha ai, do t’i kushtohet plotësisht zgjerimit të BE-së, që është një mundësi e madhe për Serbinë. dhe Ballkanit Perëndimor. Giofre tha se vëmendje e veçantë do t’i kushtohet Planit të Rritjes për Ballkanin Perëndimor, nga i cili, siç ishte paralajmëruar më parë, Serbia pret gjithsej 1.58 miliardë euro. “Plani i rritjes nënkupton fonde të reja, por reforma të reja”, tha Zhiofre në prezantimin e një cikli të ri investimi për financimin e përmirësimit të ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme, si dhe zbatimin e agjendës së gjelbër. Zhiofre mori pjesë në prezantimin e një pakete të re të mbështetjes për investime të zbatuar bashkërisht nga Banka Intesa dhe Banka Evropiane e Investimeve, e cila do të sigurojë kushte të favorshme për financimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme dhe do të kontribuojë në zhvillimin e mëtejshëm të sektorit privat, tranzicionit të gjelbër dhe punësimit në Serbi.
Pritshmëritë e Kosovës
Nga ana tjetër, aktorë politikë në Kosovë, por edhe njohës të integrimeve europiane, kanë pritshmëri për një qasje më pro aktive dhe mbështetëse ndaj Kosovës. Në krye të politikës së jashtme dhe të sigurisë së BE-së do të jetë ish-kryeministrja e Estonisë, Kaja Kllas, ndërkaq komisionerja për zgjerim do të jetë Marta Kos nga Sllovenia. Të dyja zyrtaret e larta evropiane vijnë nga vende njohëse të pavarësisë së Kosovës dhe ky fakt për shefen e grupit parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, Mimoza Kusari-Lila, është pozitiv për vendin. Duke vlerësuar qëndrimet e dy zyrtareve të ardhshme për Kosovën, Kursari Lila thotë se pret që politika e pandëshkueshmërisë ndaj Serbisë do të ndryshojë.
Roli i Kallas
Kallas përballet me dy opsione: ose të emërojë një operativ për dialogun, të ngjashëm me Miroslav Lajçak, ose për të trajtuar drejtpërdrejt çështjet e hapura në negociata, siç bënë Catherine Ashton dhe Federica Mogherini. Estonia e ka mbështetur Kosovën në të gjitha organizatat ndërkombëtare dhe si kryeministre, Kallas ka deklaruar se vendi i saj mbështet plotësisht përpjekjet e Kosovës në rrugën e saj drejt BE-së dhe NATO-s. Megjithatë, ajo do të udhëheqë negociatat si përfaqësuese e lartë e BE-së. Historikisht, sa herë që dialogu ka qenë në telashe, vendet kryesore të BE-së ose Kuinti kanë ndërhyrë për të përshkruar rrjedhën e tij. Politologu Ognjen Gogic sugjeron se Kallas mund të ketë marrëdhënie më të mira me përfaqësuesit nga Prishtina, por ai thekson se qasja e BE-së ndaj dialogut nuk varet nga Përfaqësuesja e Lartë dhe se nuk është Përfaqësuesi i Lartë ai që përcakton pritshmëritë e BE-së për dialogun.
