Në vitin 2017, rritja ekonomike e Europës arriti pikën më të mirë për dhjetëvjeçarët e fundit. Gjasat janë që kjo situatë të mos përsëritet më, të paktën jo së shpejti.
Rritja ekonomike pritet të tkurret në mënyrë dramatike këtë vit, teksa Europa vazhdon të përballet me kufizimet e reja në tregti; me pasiguritë e Brexit-it dhe me përplasje politike që ulin besimin ndaj Euros, duke i vënë bankat nën stres.
“Moria e rreziqeve me origjinë nga vendet e tjera, të cilat sa vijnë e zmadhohen, i kanë rritur shqetësimet”, thotë Florian Hense, ekonomist te banka Berenberg.
Banka Qendrore e Europës parashikon se rritja ekonomike në Eurozonë do të ulet në nivelin 2%, nga 2.5% që ishte në vitin 2017. Europa, e cila ka pasur rritje ekonomike më të lartë se SHBA-të gjatë vitit të shkuar, ka nisur të bjerë sërish.
Biznesi ka nisur t’i ndiejë pasojat që tani
Një studim i botuar këtë të mërkurë nga IHS Markit tregon se ekonomia e Eurozonës është rritur me ritëm të ngadaltë në dy vitet e fundit, gjatë tetorit. Konfliktet tregtare në skenën botërore, sipas studimin, po e ulin kërkesën për eksportet evropiane.
Parashikimet për të ardhmen më të largët janë edhe më ogurzeza, pasi bien në nivelin më të ulët të katër viteve të fundit.
“Mjafton pak pasiguri nëpër botë, dhe menjëherë shtyhen vendimet për investime”, tha Stephen Brown, ekonomist te Capital Economics.
Banka Qendrore e Europës tha të Martën se të dhënat nuk janë ulur në atë pikë sa të ndryshojnë planet e t’i japin fund programit të stimulit. Banka ka shtuar 2.7 trilionë euro në ekonomi, që nga viti 2015, duke blerë bono qeveritare.
“Po përjetojmë një çast të dobët, por nuk mjafton sa për të ndryshuar skenarin bazë”, tha Mario Dragi, presidenti i BQE. “Është thjesht një çast i dobët, jo pikiatë”, shtoi ai.
Midis zjarrit të konfliktit tregtar
SHBA-të e kanë goditur BE-në me tarifa të reja mbi çelikun dhe aluminin. Kompanitë europiane janë prekur edhe nga konflikti midis SHBA-ve dhe Kinës.
“Shumë firma do të shesin pjesët që i përdornin si inpute prodhimi, ose do të shesin mallra të investimeve të përgjithshme, që tensionet të kenë ndikim sa më të drejtpërdrejtë”, thotë Brown.
Problemi më i madh është Gjermani, një eksportuese e fuqishme që ka parë një rënie të theksuar të veprimtarisë.
Dhoma Gjermane e industrisë dhe tregtisë e ka ulur parashikimin për rritjen ekonomike në 1.8% për 2018, nga 2.7% që e kishin më parë.
Studimi i IHS Markit’s tregoi se porositë e mallrave nga jashtë kanë rënë, gjë që ka dobësuar industrinë e makinave gjermane.
Industria e makinave në Gjermani pëson rënie
Prodhuesit gjermanë janë goditur rëndë nga tensionet e tregtisë botërore, të cilat vijnë menjëherë pas skandaleve me naftën dhe vonesave të krijuara nga sistemi i ri i certifikimit të automjeteve në Europë.
BMW botoi një paralajmërim për rënie fitimesh në shtator, duke fajësuar konfliktet e vazhdueshme tregtare. Mercedes Benz raportoi rënie të thellë të fitimeve në tremujorin e tretë.
Po afrohet Brexit
Mbretëria e Bashkuar do të largohet nga BE-ja në Mars të vitit 2019, por kompanitë në Europë dhe në BE janë ende të paqarta për atë që do të thotë kjo në lidhje me aftësinë e tyre për të bërë biznes përtej kufirit të ri.
Po shtohet frika se Mbretëria e Bashkuar mund të ndahet me një marrëveshje të paqartë, aq sa kompanitë dhe investuesit të jenë po aq të pasigurt për të ardhmen sa ç’ishin në qershor të vitit 2016, kur votuesit mbështetën Brexit.
Një “Brexit i verbër” mund të jetë edhe më keq për disa kompani, sesa skenari që përfshin ndarjen e Mbretërisë së Bashkuar pa një marrëveshje për të vepruar në tregjet e Europës.
BMW do të mbyllë fabrikën e “Mini” në Angli për një muaj mirëmbajtjeje menjëherë pas Brexit-it, sepse nuk do të ketë siguri për marrjen e pjesëve. Jaguar ka shprehur pasiguri duke mbajtur 1000 punëtorë vetëm për tre ditë të javës në punë, deri për Krishtlindje.
Kompanitë ajrore mund të kenë probleme gjithashtu, ndërkohë që dyqanet e shitjeve me pakicë janë këshilluar të shtojnë rezervat e ushqimeve dhe të ilaçeve.
Telashe në Itali
Edhe politika në Europë po kërcënon stabilitetin ekonomik. Komisioni Europian refuzoi buxhetin e Italisë këtë javë, një buxhet që kërkonte rritje të lartë të shpenzimeve, gjë që bie ndesh me rregullat e BE-së. Italia duhet të ndryshojë buxhetin ose të përballet me gjoba.
Investuesit janë të shqetësuar se konflikti midis Romës dhe Brukselit mund të përshkallëzohet e ta fusë sektorin e brishtë bankar të Italisë nën presione edhe më të mëdha. Kjo do ta ndikonte shumë ekonominë e Italisë që ka rritje të ngadaltë që tani.
“Italia është ekonomia e tretë më e madhe në Eurozonë, ndaj fati i tyre financiar është me rëndësi për të gjithë bllokun”, tha Kathleen Brooks, drejtoreshë kërkimesh te Capital Index.
