Çrregullimi i ankthit social, dikur i njohur si fobi sociale është një çrregullim ankthi i karakterizuar nga një frikë e fortë dhe këmbëngulëse për t’u gjykuar nga të tjerët dhe nga ndjenjat e shpeshta të sikletit.
Suma Chand, drejtoreshë e programit të terapisë njohëse të sjelljes në departamentin e psikiatrisë dhe neuroshkencës të sjelljes në Universitetin e St Louis, Misuri, thotë se njerëzit me ankth social priren të imagjinojnë të tjerët, janë më superiorë dhe kritik ndaj tyre dhe mendojnë se duhet të sillen në mënyrë të përkryer në situata sociale.
Por ata gjithashtu kanë një dëshirë të madhe për pranim dhe frika nga gjykimi i të tjerëve mund t’i mbajë ata larg.
Çrregullimi i ankthit shoqëror ka të bëjë më shumë me ndrojtjen ose nervozizmin që shumë njerëz ndiejnë përsa i përket angazhimeve normale shoqërore, siç është takimi me dikë për herë të parë.
Gjendja mund të ndërhyjë në aktivitetet e përditshme dhe madje të shkaktojë te njerëzit një shmangie krejtësisht me ndërveprimet shoqërore edhe pse shpesh e kuptojnë se ankthi i tyre është iracional.
“Unë shpesh kam pasur pacientët e mi që më tregonin se si ishin të lodhur nga situata sociale,” thotë Dr. Chand.
Kjo është për shkak se kur ata shkojnë mbrapa në kohë, shohin se si duhet të ishin të përsosur në situata shoqërore dhe ankthi fillon dhe shtohet.
Sa i zakonshëm është çrregullimi i ankthit social?
Krahasuar me çrregullime të tjera të ankthit, çrregullimi i ankthit social është mjaft i zakonshëm. Sipas Institutit Kombëtar të Shëndetit Mendor, ai prek 7.1 për qind të popullsisë së rritur të Shteteve të Bashkuara në një vit të caktuar.
Çrregullimi i ankthit social zakonisht zhvillohet në fillim të jetës, rreth moshës 13 vjeç.
Cilat janë shkaqet e çrregullimit të ankthit social?
Ashtu si me çrregullimet e tjera të ankthit, nuk është e qartë se çfarë shkakton çrregullimin e ankthit shoqëror. Shkaqet e mundshme janë:
• Gjenetika;
• Ngjarje traumatike, si abuzimi seksual ose fizik;
• Aftësitë sociale mund të kontribuojnë edhe në angazhimin e kufizuar shoqëror dhe mungesën e besimit në aftësitë sociale;
• Struktura e trurit është një arsye;
• Arsyet e tjera janë kur një person mund të ketë çrregullime të dukshme në pamjen e tyre fizike dhe mund të tërheqë vëmendjen e padëshiruar;
• Historia familjare.
Cilat janë simptomat e çrregullimit të ankthit social?
• Ndjehen të shqetësuar për të qenë në qendër të vëmendjes;
• Ndjehen shumë të zënë ngushtë para njerëzve të tjerë;
• E kanë të vështirë për të bërë dhe për të mbajtur miq;
• Shmangin ndërveprimet ballë për ballë dhe bashkëveprojnë vetëm nëpërmjet teknologjisë;
• Përdorin alkoolin ose drogën për të funksionuar në situata sociale.
Në disa raste, njerëzit me çrregullim ankthi social mund të kenë frikë nga një situatë e vetme, siç është biseda me shitësin.
Por njerëzit me çrregullim mund të kenë frikë dhe të shmangin një sërë situatash në të cilat ata ndiejnë se të tjerët mund t’i gjykojnë, duke përfshirë:
• Partitë dhe angazhimet tjera shoqërore;
• Ushqyerja në publik;
• Takimi me njerëz të rinj;
• E folura në publik;
• Marrja e telefonatave.
Ky ankth gjithashtu mund të shkaktojë simptoma të ndryshme fizike, të tilla si:
• Djersitje;
• Përzierje dhe çështje të tjera gastrointestinale, përfshirë diarre;
• Rrahje të shpejtë të zemrës;
• Vështirësi frymëmarrjeje;
• Dhimbje koke;
• Dridhje;
• Tensioni i muskujve dhe shtrëngimi.
