Pothuajse gjysmë shekulli pas vdekjes së tij, Sharl de Gol është kudo në Francë. Emri i tij është në aeroportin kryesor të Parisit, aeroplanin fluturues francez dhe në kryqëzimin e trafikut më të ngarkuar të kryeqytetit në rrethin Arc de Triomphe. Nuk ka një qytet pa një rrugë apo shesh që i është kushtuar atij. Sondazhet e rendisin rregullisht si figurën më të madhe historike të Francës, dhe stili i tij qeverisës thuhet se ngjason me presidencën e Emanuel Makron.
Duke ndjekur hapat e përgjithshëm, presidenti i ri dëshiron të ketë marrëdhënie të mira me Gjermaninë.
Por Franca e vitit 2017 nuk është aspak ajo e vitit 1958, ndaj nuk mund ta dime sesa e suksesshme do të jetë që Makron të ecë në hapat e gjeneralit…
Por kush ishte Sharl de Gol?
Sharl de Gol, i lindur 22 nëntor 1890 në Lille dhe vdiq 9 nëntor 1970 në Colombey-les-Deux-Églises, ishte një gjeneral, shkrimtar, burrë shteti francez, kreu i francezëve gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe arkitekti i Republikës së Pestë. Ideologjia e tij politike, ‘Gaullism’, është bërë një ndikim i madh në politikën franceze.
Karriera e hershme ushtarake
De Gol ishte një fëmijë i mirëarsimuar. Që kur ishte i ri, ai ëndërronte të ishte një udhëheqës ushtarak. Ai u regjistrua në akademinë më të lartë ushtarake të vendit, Saint-Cyr, në vitin 1909. Në vitin 1912 ai përfundoi studimet e tij dhe iu bashkua një regjimenti këmbësorie të komanduar nga koloneli Philippe Pétain, duke shërbyer si toger.
Gjatë Luftës së Parë Botërore, de Gol u dallua në fushën e betejës. Ai u plagos dy herë, dhe mori një medalje për shërbimin e tij. Ai luftoi në një nga konfrontimet më vdekjeprurëse, siç ishte Beteja e Verdunit, në vitin 1916. Gjatë luftës, ai u plagos dhe më pas u burgos. Pas disa përpjekjeve të dështuara për shpëtim, De Golu lirua në fund të luftës.
Si një ushtar goxha i aftë, de Gol u regjistrua në një program trajnimi të veçantë në Ecole Supérieure de Guerre pas luftës. Më vonë ai shërbeu në Këshillin e Lartë të Luftës të Francës.
Gjithashtu, de Gol hulumtoi një numër çështjesh ushtarake në librat e tij. Sipas të dhënave, ushtria gjermane ndoqi disa nga rekomandimet e De Gol në Luftën e Dytë Botërore.
Rezistenca franceze
Rezistenca franceze paraqet aktin e parë ku spikatën aftësitë e kësaj figure dhe emri i tij mori përmasa botërore. Në qershor të vitit 1940 Franca po kalonte momente tepër të vështira, të cilat erdhën si pasojë e frymës kapitulluese dhe e paralizës së aparatit shtetëror dhe komandës ushtarake. Në qarqet drejtuese mbizotëronte opinioni se nuk mund të luftohet kundër Gjermanisë dhe se duheshin pranuar kushtet e diktuara prej saj për kapitullim. Në këtë sfond doli në pah emri i De Golit jo vetëm si ushtarak i lartë që bënte thirrje për masa të jashtëzakonshme për vazhdimin e luftës, por dhe si personalitet politik që dënonte frymën disfatiste dhe në veçanti aktin e kapitullimit. De Goli u largua në Londër dhe bashkoi rreth vetes gjithë elementët dhe grupet që ishin të gatshme për vazhdimin e luftës.
Fjalimi i 18 qershorit 1940 i mbajtur nga De Goli në “Radio Londra” ku shpalli krijimin e Francës së Lirë, ishte para së gjithash një akt politik që tregonte se ekzistonte dhe një Francë tjetër, e gatshme për të luftuar kundër pushtuesve fashistë deri në çlirimin e plotë të atdheut. Ai fjalim u bë simbol i individualitetit dhe rolit të veçantë politik, aq sa De Golin filluan ta quajnë “Njeriu i 18 qershorit”. Fjalimi i Londrës dhe sidomos shprehja “Thirrje gjithë francezëve. Franca humbi një betejë, por Franca nuk ka humbur luftën.” ishin shprehje e vizionit golist se duhej ndjekur një filozofi politike që në qendër të saj do kishte idetë kombëtare dhe atdhedashëse dhe para së gjithash, lirinë e atdheut.
Lufta e Dytë Botërore
Në kohën kur shpërthyen luftimet midis Gjermanisë dhe Francës, De Gol po drejtonte një brigadë tankesh. Ai u emërua përkohësisht gjeneral brigade i Divizionit të 4-të në maj të vitit 1940. Duke vazhduar të ngrihej në mënyrë profesionale, de Gaulle nuk pranoi dorëzimin e Francës në Gjermani në vitin 1940. Ai u largua për në Angli, ku u bë udhëheqës i lëvizjes së lirë franceze, me mbështetjen e kryeministrit britanik Winston Churchill. Ai gjithashtu organizoi ushtarë nga kolonitë franceze për të luftuar përkrah trupave aleate.
President i Republikës së Pestë
Qeveria franceze, e njohur si Republika e Katërt, filloi të shkërmoqet në fund të viteve 1950, dhe De Gol u rikthye përsëri për të ndihmuar vendin e tij. Ai ndihmoi të formojë qeverinë e ardhshme të vendit, duke u bërë presidenti i saj në janar të vitit 1959. De Gol u kushtua vetes për përmirësimin e gjendjes ekonomike të vendit dhe ruajtjen e pavarësisë së saj. Ai kërkoi të mbante Francën të ndarë nga dy superfuqitë, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Sovjetik.
De Gol nuk kishte frikë të merrte vendime të diskutueshme. Pasi u përball me kryengritjet në Algjeri për vite, ai ndihmoi koloninë franceze të arrinte pavarësinë në vitin 1962. De Golmbështeti idenë e një Evrope të bashkuar, por ai donte që Evropa të jetë i lirë nga ndikimet e superfuqive. Ai luftoi për të mbajtur Britaninë jashtë Bashkësisë Ekonomike Evropiane për shkak të lidhjeve të ngushta me Shtetet e Bashkuara. Në vitin 1966, De Gol gjithashtu nxorri forcat e vendit të tij nga Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO).
Qeveria e De Gol u rrëzua nga protestat studentore dhe punëtore në 1968. Ai arriti të rivendoste rendin në vend, por e la shpejt postin, pas një beteje mbi reformat politike dhe ekonomike. Në prill 1969, de Gol dha dorëheqjen nga presidenca.
Vdekja
Pas dorëheqjes së tij, de Gol shkoi në shtëpinë e tij në Colombey-les-Deux-Eglises. Ai kishte vetëm pak kohë për të shijuar jetën e qetë të këtij fshati, pasi ai vdiq nga një atak në zemër më 9 nëntor 1970. “Franceze dhe francezë! Gjenerali De Gol vdiq. Franca ka mbetur e ve…”. Me këto fjalë, ish-presidenti francez, Zhorzh Pompidu, njoftoi vdekjen e një prej figurave më të rëndësishme të historisë botërore të shekullit XX, Charles De Gol. Franca mbajti zi për humbjen e burrështetarit dhe udhëheqësit ushtarak; vendi kishte humbur një prej heronjve më të mëdhenj.
De Goli është padyshim figura më e shquar e historisë franceze të shekullit të XX. Emri dhe vepra e tij janë të lidhura ngushtë me momente të tilla sikurse ishin gjendja kritike në prag të Luftës së Dytë Botërore, organizimi dhe udhëheqja e rezistencës franceze kundër pushtuesit fashist dhe kalaboracionistëve, veprimtaria e qeverisë së koalicionit në kushtet e përfundimit të Luftës dhe fill pas saj, mënjanimi i krizës së Republikës IV, reformimi i strukturave dhe krijimi i shtetit modern francez, që njihet ndryshe si Republika V. Në ato momente, koha kërkonte guxim, vendosmëri dhe optimizëm për të ardhmen. Koha kërkonte një figurë të shquar, një personalitet poliedrik, i cili sipas nevojave, të vepronte si gjeneral me njohuri të thella ushtarake, si burrë shteti dhe si diplomat që të dinte jo vetëm të organizonte dhe të drejtonte administratën shtetërore, por edhe si ideolog reformator që të njihte nevojën e ndryshimeve, që të kuptonte proceset moderne të zhvillimit historik evropian dhe botëror.
Disa nga aforizmat më brilante të Sharl de Gol janë:
-Një lider i vërtetë gjithmonë mban një element befasie në mëngën e tij, të cilin të tjerët nuk mund ta kuptojnë, por i cili e entuziasmon publikun dhe e lë me gojë hapur.
-Kisha është i vetmi vend ku të tjerët më flasin dhe unë nuk duhet të jap përgjigje.
-Diplomatët janë të dobishëm vetëm në mot të mirë.
-Mos më pyet kush ka ndikuar tek unë. Luani përbëhet nga qengjat që ka ngrënë, dhe unë kam lexuar gjithë jetën time.
-Lavdia iu ulet në prehër vetëm atyre që e kanë ëndërruar gjithmonë atë.
-Franca e ka humbur betejën, por jo luftën.
-Madhështia është një rrugë që të çon drejt së panjohurës.
-Mendoj se politika është një gjë tepër serioze për t’ua lënë në dorë politikanëve.
-Në mënyrë që të bëhet sundimtar, politikani shtiret si shërbëtor.
-Asnjë vend nuk ka miq, ka vetëm interesa.
-Patriotizëm është kur dashuria për popullin tënd është mbi të gjitha; nacionalizëm kur urrejtja për popujt e tjera është mbi të gjitha.
-Heshtja është arma e fundit e pushtetit.
-Varrezat janë plot me njerëz të pazëvendësueshëm.
-Të qeverisësh do të thotë të zgjedhësh midis disavantazheve.
