Aneurizmi është fryrja e një arterie. Arteriet janë enët që shpërndajnë gjakun e pasur me oksigjen nga zemra në pjesë të tjera të trupit. Nëse një aneurizëm rritet, ai mund të shpërthejë dhe të shkaktojë gjakderdhje të rrezikshme apo edhe vdekje.
Shumica e aneurizmave ndodhin në aortë, arteria kryesore që kalon nga zemra përmes gjoksit dhe barkut.
Ekzistojnë dy lloje të aneurizmave aortale:
* Aneurizmat aortale të kraharorit (TAA) – këto ndodhin në pjesën e aortës që kalon nëpër gjoks;
* Aneurizmat aortale të barkut (AAA) – këto ndodhin në pjesën e aortës që kalon përmes barkut.
Shumica e aneurizmave zbulohen gjatë testeve të kryera për arsye të tjera.
Disa njerëz janë në rrezik të lartë për aneurizmat. Është e rëndësishme që ata të kryejnë kontrollin, sepse aneurizmat mund të zhvillohen dhe të bëhen të mëdha dhe të shkaktojnë ndonjë simptomë.
Ekzaminimi rekomandohet për njerëzit ndërmjet moshës 65 dhe 75 vjeç, nëse kanë një histori familjare, ose nëse janë burra duhanpirës. Mjekët përdorin testet e imazhit për të zbuluar aneurizmin.
Barnat dhe kirurgjia janë dy trajtimet kryesore.
Diagnoza dhe testet
1. Ultratinguj barku
Imazhet e ultratingujve të barkut përdorin valët e zërit për të prodhuar fotografi të strukturave në brendësi të barkut.
Përdoret për të ndihmuar në diagnostikimin e dhimbjeve ose zgjerimin dhe vlerësimin e veshkave, mëlçisë, fshikëzës së tëmthit, kanaleve biliare, pankreasit, shpretkës dhe aortës abdominale. Ultratingujt janë të sigurt, joinvaziv dhe nuk përdoret rrezatim jonizues.
Ultratingujt në kohë reale mund të tregojnë strukturën dhe lëvizjen e organeve të brendshme të trupit, si dhe gjakun që rrjedh nëpër vena.
2. MRI e gjoksit
MRI e gjoksit (rezonanca magnetike) mund të japë informacion të detajuar për të ndihmuar mjekun të diagnostikojë problemet e mushkërive të tilla si: një tumor ose çrregullim pleural, probleme të enëve të gjakut ose nyjave limfatike anormale.
MRI mund të ndihmojë të shpjegojë rezultatet e testeve të tjera të imazherike të tilla, si: rrezet x të gjoksit dhe skanimet e kraharorit CT.
3. Testet e shëndetit të zemrës
Sëmundjet e zemrës janë vrasësi numër një në gjithë botën. Ato janë një shkaku kryesor i aftësisë së kufizuar.
Nëse keni sëmundje të zemrës, është e rëndësishme ta zbuloni herët, kur është më e lehtë për t’u trajtuar. Testet e gjakut dhe testet e shëndetit të zemrës mund të ndihmojnë në gjetjen e sëmundjeve të zemrës ose në identifikimin e problemeve që mund të çojnë në sëmundje të tjera.
Ekzistojnë disa lloje të ndryshme të testeve të shëndetit të zemrës. Mjeku kardiolog do të vendosë se për cilat teste apo analiza keni nevojë, bazuar në simptomat tuaja (nëse ka), faktorët e rrezikut dhe historia mjekësore.
Trajtime dhe terapi
1. Ndërhyrje kirurgjikale
Operacione të ndryshme trajtojnë llojet e ndryshme të aneurizmave. Kirurgjitë për të trajtuar aneurizmat aortal bëhen në arterien kryesore të trupit dhe varen nga madhësia dhe pozicioni i aneurizmit.
Aneurizmat e aortës në gjoksin e sipërm (aorta në ngjitje) zakonisht operohen menjëherë. Aneurizmat në gjoksin e poshtëm dhe zona nën stomak (pjesët e kraharorit dhe pjesët e barkut zbritës të aortës) mund të mos jenë kërcënuese për jetën. Aneurizmat në këto vende varen nga madhësia e tyre. Nëse ato bëhen rreth 5 centimetra në diametër, vazhdojnë të rriten ose fillojnë të shkaktojnë simptoma, mund të keni nevojë për një operacion për të riparuar arterien para shpërthimit të aneurizmit.
Çfarë përfshin kirurgjia?
Kirurgjia përfshin zëvendësimin e seksionit të dobësuar të aortës me një tub artificial. Kirurgët do të duhet të ndërhyjnë ose në zonën e stomakut (për aneurizmat abdominale) ose në gjoks (për aneurizmat e kraharorit).
2. Riparimi jo-kirurgjikal
Kardiologët në Institutin e Zemrës së Teksasit ishin ndër të parët që përdorën një teknikë jo-kirurgjikale për të trajtuar pacientët me rrezik të lartë me aneurizëm aortal të barkut. Kjo teknikë është e dobishme për pacientët të cilët nuk mund të kryejnë kirurgji sepse shëndeti i tyre i përgjithshëm do ta bënte atë shumë të rrezikshëm.
Procedura përdor një kateter të futur një pajisje të quajtur graft stent. Graft stent-i është vendosur brenda arteries në vendin ku është shfaqur aneurizmi.
Kjo vepron si një pengesë midis gjakut dhe murit të sëmurë të arteries. Gjaku rrjedh nëpërmjet kateterit, duke zvogëluar presionin në muret e arteries së dobësuar. Kjo rënie në presion mund të parandalojë rritjen ose shpërthimin e aneurizmës.
Përfitimet e procedurës nuk përfshijnë anestezi të përgjithshme (ju jeni zgjuar gjatë ndërhyrjes), një qëndrim më të shkurtër spitalor (rreth 24 orë), një shërim më të shpejtë dhe pa plagë të mëdha.
Koha dhe përvoja do të provojnë nëse kjo procedurë do të eliminojë rrezikun afatgjatë të një shpërthimi të aneurizmës.
