Kanë kaluar vetëm pesë vjet që kur Kina filloi rikuperimin tokës në Detin e Kinës Jugore, dhe vendi tashmë e ka zhvendosur status quo-në territorial në favor të saj, pa u përballur me asnjë pengesë ndërkombëtare.
Që atëherë, Kina ka ndërtuar gjashtë ishuj artificialë në Detin e Kinës Jugore dhe ka zgjeruar vazhdimisht pasuritë e saj ushtarake në këtë zonë shumë strategjike, përmes së cilës kalon një e treta e tregtisë globale detare. Ka ndërtuar objektet e portit, ndërtesat ushtarake, instalimet e radarëve dhe sensorëve, strehimet e ngurtësuara për raketat, magazinat e mëdha logjistike për karburant, ujë dhe municione, etj.
Si pasojë, Kina i ka shndërruar pretendimet e saj historike në Detin e Kinës Jugore në realitet, pavarësisht nga një vendim i 2016-ës nga një tribunal ndërkombëtar i arbitrazhit.
Udhëheqësit e Kinës duket se synojnë të provojnë thënien e vjetër se “posedimi është nëntë të dhjetat e ligjit”.
Para se të fillonin ndërtimin e ishujve të tyre në Detin e Kinës Jugore, kinezët kaluan disa muaj duke testuar reagimet e mundshme të SHBA.
Së pari, në qershor të vitit 2012, Kina konfiskoi Scarborough Shoal nga Filipinet, pa krijuar një përgjigje ndërkombëtare.
Pothuajse menjëherë, Korporata Shtetërore e Industrisë Shipbuilding të Kinës, botoi në projektet e veta projektet për ishujt e krijuar në shkëmbinj nënujor. Por skicat u larguan shpejt nga faqja e internetit.
Shkurt, ndërsa Kina ka vazhduar të ndërtojë dhe militarizojë ishujt, ajo ka vështruar vazhdimisht edhe reagimin e SHBA.
E gjithë kjo ka qenë fatkeqësi për jetën detare të rajonit. Kina ka shkatërruar koralet, që sigurojnë ushqim dhe strehim për shumë lloje detare. Pra, ishujt e rinj artificialë dhe aktivitetet e Kinës po shkatërrojnë ekosistemet e Detit të Kinës Jugore.
Sekretari i fundit i Obamës, Ash Carter, ka kritikuar ish-shefin e tij për qëndrimin ndaj Kinës.
Tani, administrata e presidentit Donald Trump po përballet me pasojat e qëndrimit të Obamës.
Kina tani ka avancuar shumë me strategjinë e saj të projektimit të fuqisë në Oqeanin Indian dhe Paqësorin Perëndimor. Si mund të ketë ndonjë shpresë për një Indo-Paqësor të lirë dhe të hapur, kur korridori që lidh dominohet gjithnjë e më shumë nga autokracia më e madhe në botë?
E gjithë nxjerr në pah dobësinë e rendit aktual botëror…
Brahma Chellaney, profesoreshë e studimeve strategjike në Qendrën për Hulumtime të Politikave në Nju Delhi dhe Akademinë Robert Bosch në Berlin, është autore e nëntë librave.
Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë kërkon Kina nga Paqësori?
“Lufta” me Kinën/ Çfarë synon SHBA?
A e përballon Kina një luftë të ftohtë?
