Sistemi endokrin është një rrjet i gjëndrave dhe organeve që prodhojnë, ruajnë dhe sekretojnë hormonet.
Kur funksionon normalisht, sistemi endokrin punon me sisteme të tjera për të rregulluar zhvillimin dhe funksionimin e shëndetshëm të trupit gjatë gjithë jetës. Kimikatet çrregulluese endokrine (EDCs) janë substanca në mjedis (ajër, tokë, ujë), burime ushqimore, produkte të kujdesit personal dhe produkte të tjera që ndërhyjnë në funksionin normal të sistemit endokrin të trupit .
Cilat janë EDC-të?
EDC-të janë kimikate ose përzierjet e kimikateve që ndërhyjnë në mënyrën se si funksionojnë hormonet e trupit.
Disa nga EDC-të veprojnë si “kopje e hormoneve” dhe “mashtrojnë” duke punuar si hormone ,ndërsa EDC-të e tjera bllokojnë hormonet natyrore nga kryerja e punës së tyre. EDC të tjera mund të rrisin ose ulin nivelet e hormoneve në gjak duke ndikuar në mënyrën se si funksionojnë ose ruajnë trupin .
EDC mund të prishin funksionin e shumë hormoneve të ndryshme, prandaj ato kanë qenë të lidhura me rezultate të shumta negative të shëndetit të njeriut, duke përfshirë ndryshime në organet seksuale, endometrioza, puberteti i hershëm, funksioni i sistemit nervor, funksioni imunologjik, disa lloje kanceri , probleme metabolike, diabet, obezitet, probleme kardiovaskulare, rritje, aftësi të kufizuara neurologjike dhe të mësuarit, etj.
Ekspozimet e Lartë të EDC gjatë zhvillimit të fetusit dhe fëmijërisë mund të kenë efekte shëndetësore afatgjata pasi ka periudha ku hormonet rregullojnë formimin dhe maturimin e organeve. Ekspozimet e hershme të jetës kanë qenë të lidhura me anomalitë e zhvillimit dhe mund të rrisin rrezikun për një sërë sëmundjesh më vonë gjatë jetës.
E rëndësishmja, EDC-të e ndryshme janë zbuluar të kalojnë placentën dhe të përqendrohen në qarkullimin e fetusit. Disa EDC mund të transferohen nga nëna tek foshnja përmes qumështit të gjirit.
Si jemi të ekspozuar?
Meqë EDC-të vijnë nga shumë burime të ndryshme, njerëzit ekspozohen në disa mënyra, duke përfshirë ajrin , ushqimin që hamë dhe ujin që pimë. EDC-të gjithashtu mund të hyjnë në trup përmes lëkurës.
