Dhimbja Fantom ose siç quhet ndryshe “fantazmë” është dhimbje që ndjehet sikur vjen nga një pjesë e trupit që nuk është më dhe zhvendoset në vend tjetër.
Mjekët dikur besonin se ky fenomen ishte një problem psikologjik, por ekspertët tani pranojnë se këto ndjesi reale vijnë nga kurrizi dhe truri.
Shumica e njerëzve që kanë pasur një gjymtyrë të hequr raportojnë se ndonjëherë ndihet sikur gjymtyri i amputuar është ende atje. Ky fenomen pa dhimbje, i njohur si ndjesi fantazmë gjymtyre, nuk është i njejtë me dhimbjen fantazmë.
Për disa njerëz, dhimbja fantazmë bëhet më e lehtë gjatë kohës pa trajtim. Për të tjerët, menaxhimi i dhimbjes fantazmë mund të jetë sfidues. Ju dhe mjeku mund të punoni së bashku për të trajtuar në mënyrë efektive dhimbjen fantazmë me ilaçe ose terapive të tjera.
Simptomat
Karakteristikat e dhimbjes fantazmë përfshijnë:
Fillimi brenda javës së parë pas amputimit ( heqja e një gjymyre), megjithëse mund të vonohet me muaj ose më gjatë;
Dhimbja që vjen dhe shkon ose është e vazhdueshme;
Simptomat që prekin pjesën e gjymtyrëve larg nga trungu i trupit;
Dhimbje që mund të përshkruhet si therje, çpime si kunjat dhe gjilpëra, dërrmues, ngrirje ose djegie.
Shkaqet
Shkaku i saktë i dhimbjes fantazmë është i paqartë, por duket se vjen nga palca kurrizore dhe truri.
Gjatë skanimit të imazhit të tilla si imazhi i rezonancës magnetike (MRI) ose tomografia, vërehen pjesë të trurit që kishin qenë neurologjikisht të lidhur me nervat e aktivitetit tregues të gjymtyrëve të amputuara, për pasojë personi ndjen dhimbje fantazmë.
Shumë ekspertë besojnë se dhimbja fantazmë mund të jetë të paktën pjesërisht e shpjeguar si një përgjigje ndaj sinjaleve të përziera nga truri.
Pas një amputimi, zonat e palcës kurrizore dhe trurit humbasin të dhëna nga gjymtyrët e humbur dhe përshtaten me këtë shkëputje në mënyra të paparashikueshme. Rezultati mund të shkaktojë mesazhin më themelor të trupit, dhimbjen.
Studimet tregojnë gjithashtu se pas një amputimi, truri mund të rimarrë atë pjesë të qarkut shqisor të trupit në një pjesë tjetër të trupit.
Me fjalë të tjera, për shkak se zona e amputuar nuk është më në gjendje të marrë informacion ndijor, informacioni është referuar diku tjetër, nga një dorë e humbur në një pjesë tjetër të pranishme të trupit.
Pra, kur të preket pjesa e pranishme, pacienti ndihet sikur po prek dorën e humbur. Për shkak se ky proces është një version tjetër i ngatërrimit të qarkut shqisor, rezultati mund të jetë dhimbje.
Besohet se një numër faktorësh të tjerë kontribuojnë në dhimbjen fantazmë, duke përfshirë mbaresat nervore të dëmtuara dhe kujtesën fizike të dhimbjes para amputimit në zonën e prekur.
Faktorët e rrezikut
Jo të gjithë ata që kanë një amputim zhvillojnë dhimbje fantazmë. Disa faktorë që mund të rrisin rrezikun e dhimbjes përfshijnë:
Dhimbje para amputimit
Disa studiues kanë zbuluar se njerëzit që kishin dhimbje në gjymtyrë para amputimit, ka të ngjarë të kenë atë edhe më pas. Kjo mund të ndodhë sepse dhimbja qëndron në kujtesën e trurit dhe vazhdon të dërgojë sinjale të dhimbjes, edhe pas largimit të gjymtyrëve.
Dhimbje të gjymtyrëve të mbetura
Njerëzit që kanë dhimbje të vazhdueshme në pjesën e mbetur të gjymtyrëve zakonisht kanë dhimbje fantazmë.
Dhimbja e gjymtyrëve të mbetur mund të shkaktohet nga një rritje jonormale në mbaresa nervore të dëmtuara (neuroma) që shpesh rezulton në një aktivitet nervor të dhimbshëm.
Parandalimi
Për shkak se rreziku i zhvillimit të dhimbjes fantazmë është më i lartë tek njerëzit që kanë përjetuar dhimbje në gjymtyrë para amputimit, disa mjekë rekomandojnë anestezi rajonale (spinale ose epidurale) në orët ose ditët para se të bëhet amputimi.
Kjo mund të zvogëlojë dhimbjen menjëherë pas operacionit dhe të zvogëlojë rrezikun e dhimbjes fantazëm në fundit e gjymtyrëve.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
