MENU
klinika

Almanak

Çfarë ka ndodhur në 25 janar?

25.01.2019 - 08:31

25 Janar 1995 – Rusia rrezikon të nisë një luftë bëthamore

Një paralajmërim nga një radar rus, zbulon lëshimin e papritur të një rakete pranë Norvegjisë, dhe komanda ushtarake ruse vlerëson se raketa ishte vetëm minuta larg përplasjes mbi Moskë. Pak çaste më vonë, mbi këtë alarm u vunë në dijeni presidenti rus, Boris Jelcin, ministri i Mbrojtjes dhe shefi i tij i personelit.

Sistemet komanduese bërthamore u aktivizuan, po ashtu edhe valixhet bërthamore të drejtuara nga Jelcin dhe komandanti i tij, u aktivizuan për herë të parë në historinë e sistemit të armëve sovjetike. Pesë minuta pas zbulimit të lëshimit të raketës, komanda ruse përcaktoi se pika e përplasjes së raketës do të ishte jashtë kufijve të Rusisë.

Kaluan edhe tre minuta plot ankth, dhe Jelcin u informua se nisja s’kishte të ngjarë të ishte pjesë e një sulmi të papritur bërthamor nga ana e nëndetëseve nukleare perëndimore. Këto përfundime, erdhën vetëm pak minuta para se Jelcin dhe komandantët e tij të kishin urdhëruar një përgjigje bërthamore, bazuar në proçedurën standarde të protokolleve paralajmëruese.

Më vonë, u zbulua se raketa, e nisur nga Spitcergeni në Norvegji, përmbante në fakt instrumente për matje shkencore në hapësirë. Nëntë ditë më parë, Norvegjia kishte njoftuar 35 vende, përfshirë Rusinë, mbi detajet e sakta të lëshimit të planifikuar të raketës.

Por Ministria ruse Mbrojtjes që kishte marrë njoftimin e Norvegjisë, kishte harruar t’ia përcillte personelit në qendrën e paralajmërimit të hershëm të lëshimit të raketave. Ngjarja ngriti shqetësime serioze, mbi cilësinë e sistemeve bërthamore të ish-Bashkimit Sovjetik.

25 Janar 1981 – E veja e Mao Ce Dunit dënohet me vdekje

Jiang Qing, e veja e udhëheqësit të madh kinez Mao Ce Dun, dënohet me vdekje për “krimet e saj kundër-revolucionare” gjatë Revolucionit Kulturor. Fillimisht një aktore në teatër dhe kinematografinë komuniste, martesa e saj me Maon në vitin 1939 u kritikua gjerësisht, pasi gruaja e tij e dytë, Ho Zizhen, ishte një veterane e njohur e Marshimit të Gjatë, dhe të cilën e ndau teksa po qëndronte në një spital në Moskë.

Gruaja e tij e parë, Yang Kaihui, u vra nga nacionalistët gjatë Luftës Civile Kineze. Jiang Qing, u urdhërua të qëndrojë jashtë politikës, dhe ajo e bëri këtë deri në vitet 1960, kur kritikoi haptazi operën tradicionale kineze, dhe ndikimet borgjeze në artin dhe letërsinë kineze. Në vitin 1966, Mao e bëri zëvendësdrejtoreshën e parë të Revolucionit Kulturor, dhe i dha kompetenca të gjera mbi jetën intelektuale dhe kulturore të Kinës.

Revolucioni Kulturor, ishte përpjekja e Maos për të revolucionarizuar shoqërinë kineze, dhe Jiang u tregua e aftë në manipulimin e mediave dhe radikalëvë të rinj të njohur si Gardistët e Kuqe. Lëvizja u karakterizua nga terrori dhe spastrimet, gjatë së cilave dhjetëra mijëra njerëz u vranë dhe miliona të tjerë u internuan.

Në fund të viteve 1960, Revolucioni Kulturor përfundoi, dhe Jiang nisi të shihej me sy të keq nga publiku. Pas vdekjes së burrit të saj në vitin 1976, ajo dhe tre radikalë të tjerë që kishin ardhur në pushtet gjatë Revolucionit, u etiketuan si “Banda e të Katërve”.

Jiang u arrestua, dhe në vitin 1977 u përjashtua nga Partia Komuniste. Më 25 janar 1983, saktësisht dy vjet pasi u dënua, qeveria kineze e ndryshoi dënimin e saj me burgim të përjetshëm. Ajo vdiq në burg, mesa duket duke u vetëvrarë.

25 Janar 1905 – Gjendet diamanti më i madh në botë

Më 25 janar 1905, në Minierën Kryesore në Pretoria, Afrika e Jugut, zbulohet një diamant prej 3.106 karatësh, gjatë një inspektimi rutinë nga mbikëqyrësi i minierës. Me një peshë prej 600 gramësh, dhe i pagëzuar me emrin “Cullinan”, ai ishte diamanti më i madh i gjetur ndonjëherë. Zbulimi iu paraqit po atë pasdite Sir Thomas Cullinan, i cili ishte pronar i minierës. Cullinan ia shiti më pas diamantin qeverisë provincial të Transvaal, e cila nga ana e saj ia paraqiti gurin Mbretit britanik Edëard VII si një dhuratë për ditëlindje. I shqetësuar se diamanti mund të vidhej rrugës nga Afrika e Jugut për në Londër, Edëard organizoi nisjen në fillim të një diamanti të rremë në bordin e një anijeje me avull, të shoqëruar nga detective, si një taktikë diversioni.

25 janar 1924 – Në Francë nisin Lojërat e para Olimpike Dimërore

Lojërat Olimpike Dimërore të vitit 1924, u mbajtën në Shamoni të Francës. Të quajtura fillimisht Java Ndërkombëtare e Sporteve Dimërore, dhe mbajtur në bashkëpunim me Olimpiadën Verore 1924, garat sportive u mbajtën rrëzë Malit të Bardhë, midis 25 janarit dhe 5 Shkurt 1924. Kjo ngjarje ishte një sukses i madh, duke tërhequr mbi 10 mijë spektatorë të abonuar. Amerikani Charles Jeëtraë u bë kampioni i parë i Lojërave Olimpike, duke fituar garën e parë, atë të 500 metrave vrapim me patina.

25 Janar 750 – Në Betejën e Zabit në Arabi, rebelët abasidë mundin halifatin e Umajadit, duke çuar në përmbysjen e dinastisë Umajade.

25 Janar 1890 – Nellie Bly, përfundon udhëtimin e saj përreth botës për 72 ditë.

25 Janar 1915 – Alexander Graham Bell, inauguron shërbimin telefonik transkontinental të SHBA-së, duke folur nga Nju Jorku në San Francisko.

25 Janar 1918 – Ukraina shpall pavarësinë nga Rusia bolshevike.

25 Janar 1949 – Në Los Anxhelos të SHBA-së, ndahen çmimet e para muzikore Emmy.

25 Janar 1955 – Bashkimi Sovjetik, i jep fund gjendjes së luftës me Gjermaninë.

25 Janar 1980 – Nënë Tereza, nderohet me çmimin më të lartë civil të Indisë, Ratna Bharat

25 Janar 1993 – Pesë vetë qëllohen me armë jashtë selisë së CIA-s në Lengli, Virxhinia. Dy njerëz mbeten të vdekur dhe tre të tjerë plagosen.

25 Janar 1998 – Gjatë një vizite historike në Kubë, Papa Gjon Pali II kërkon reforma politike dhe lirimin e të burgosurve politikë, ndërsa dënon përpjekjet e SHBA-së për të izoluar vendin komunist.

25 Janar 1999 – Një tërmet me magnitudë 6.0 të shkallës Rihter godet Kolumbinë perëndimore, duke vrarë të paktën 1.000 njerëz.

25 Janar 2005 – Një rrëmujë në tempullin e Mandhradevit në India, shkakton vdekjen e të paktën 258 njerëzve.

25 Janar 2011 – Vala e parë e revolucionit egjiptian fillon në të gjithë vendin, me demonstrate në rrugë, akte të mosbindjes civile, trazira, greva dhe përplasje të dhunshme me forcat e rendit.

U shfaq në Teatrin e Operas dhe Baletit

“La Boheme” e Puccinit, një opera për rritjen

Dita e lindjes dhe e vdekjes së William Shakespeare

Shkrimtari që ngriti artin poetik në majat më të larta

Vdekja e dy kolosëve të letërsisë botërore

Sot shënohet Dita Ndërkombëtare e Librit